DOMINGO NIN PAGKABUHAY LIWAT (CYCLE B)

Homiliya  para sa Domingo nin Pagkabuhay-liwat (Cycle B)

Basado sa Juan 20:1-6 (Ebanghelio);  Gibo 10:34a, 37-43 (Primerong Babasahon); Col. 3:1-4 (Ikaduwang Babasahon)

Hale sa Seriye na “Mga Paghorop-horop asin mga Katukdoan kan Desierto”

DOMINGO NIN PAGKABUHAY-LIWAT

Nabuhay-liwat daw man nanggad si Jesukristo sa pagkagadan?

An mga pruweba na makukua sa Bibliya: Enot, an Aparisyon kan anghel sa bakanteng lolobngan. An mga report kan apat na ebanghelista siring kaini:

KATEGORYA	Mateo 28:1-8	Markos 16:1-8	Lukas 24:1-10	Juan 20:1-20
Oras	Pakalihis kan Sabbath asin pasiring na sa pagsubang an saldang kan enot na aldaw nin semana a  ( v. 1)	Kan matapos na an Sabbath (v.1)…Asin  amay pang marhay sa pagka-aga kan enot na aldaw nin semana mantang nagsusubang an saldanga  ( v. 2)	Sa enot na aldaw kan semana, sa enot na tanda nin pagsubang (v.1)	Amay pang marhay kaidto kan enot na aldaw nin semanaa, asin madiklom pa (v. 1).
Mga Tauhan	Maria Magdalena asin Maria Jacobeb  (v. 1)	Maria Magdalena, Maria Jacobea sin Salome (v. 1)	Maria Magdalena, Joana, Maria Jacobe, asin iba pang mga babae (v. 10)	Maria Magdalena (v. 1)
Katuyuhan	Mabisita sa sepulkro (v. 1)	Nagbakal nin mga rekado tanganing magduman asin ilahid saiya (v.1)	Nagpasiring sa lolobngan dara an mga rekado na saindang ginibo (v. 1)	Nagduman sa lolobngan (v. 1)
Bisyon	Nagkaigwa nin makusog na linog huli ta an anghel nin Kagurangnan naghilig hale sa langit, nag-abot asin pinaligid an gapo asin tuminukaw diyan (v. 2). An saiyang lalawgon garo siring sa kikilat, an saiyang vado maputi siring sa yelo (v. 3). An guwardiya nagkatarakot, namuruti (v. 4).	Nagsarabi: Siisay an mapaligid kan gapo para sato? (v. 3) An gapo na kaduro-dakula pinaligid na (v. 4). Sa pagkalaog, nahiling an hoben na lalaki puti an gubing, nakatukaw sa toong gilid (v. 5).	Pinaligid an gapo harayo hale sa lolobngan (v. 2). Nadiskubre na mayo na an bangkay ni Jesus (v. 3). Dywang lalaking nagkikinang an mga gubing nagbutwa sa kataid ninda (v. 4).	Nahiling an gapo hinale harayo sa lolobngan (v. 1). Duminalagan ki Pedro asin sa sarong disipulo: nagsabi siya ‘Hinale an Kagurangnan sa lolobgan asin dai ta aram kun saen ninda siya ibinugtak (v. 2). Nagdaralagan si Pedro asin an disipulo pasiring sa lolobngan (v. 3-10). Mantang si Maria nawalat, nagtatangis harani sa luwas kan lolobngan, nagsirip sa laog (v. 11), asin nahiling an nakaputing duwang anghel nakatukaw (v. 12).
Mensahe	Dai matakot. Hinahanap nindo si Jesus na ipinako sa kruz (v. 5). Mayo siya digdi, huli ta siya nagbangon (v. 6). Madya, asin hilnga an lugar na pinaghutadan saiya (v. 6), dangan dalian nindong dumanan asin sabihan an saiyang mga disipulo; ‘Nagbangon siya sa pagkagadan asin ngonian maenot siya duman saindo sa Galilea; duman nindo siya mahihiling”. Ngonian nasabihan ko na kamo (v. 7)	Dai matakot. Hinahanap nindo si Jesus Nazareno: nagbangon siya, mayo siya digdi (v. 6). Alagad dapat magduman kamo asin sabihan an saiyang mga disipulo asin si Pedro, “Maenot siya saindo duman sa Galilea; duman nindo siya mahihiling, siring sa sinabi niya saindo” (v. 7).	Tano ta hinahanap nindo sa mga gadan an sarong buhay? (v. 5) Mayo siya digdi, nagbangon siya. Romdoma an sabi niya saindo kan nasa Galilea paa  (v. 6); na an Aki nin Tawo itatao sa kapangyarihan nin makasalan na tawo asin ipapako sa krus, asin mabangon liwat sa ikatolong aldaw (v. 7).	Babae, tano ta nagtatangis ka? (v. 13)
RESULTA	Pano nin pagngalas asin dakulang kaogmahan, an mga babae naghale sa lolobngand asin nagdalagan tanganing mag-osip sa mga disipulo (v. 8)	Asin ruminuluwas an mga baba esa lolobngan asin duminalagan huli ta takot sinda; asin mayo ni sarong kalag sindang sinabihan huli tas inda takot…(v. 8)	Asin naromdoman ninda an saiyang mga tataramon (v. 8). Kan an mga babae makapuli hale sa lolobngan isinabi ninda an gabos na in isa Onse asin sa iba pa (v. 9-11).

An ikaduwang pruweba: an Aparisyon ni Jesus.  Magkaiba an mga report ni Apostol Marko (16:9-20) asin ni Apostol Pablo (1 Co. 15:3-8):

A.      Aparisyon sa mga indibidwal:

1.   Ki Maria Magdalena - (a) Jn. 20:14-17; (b) Mk. 16:9; (c) Mt. 28:9-10 – Duman sinabat sinda ni Jesus; An mga babae nagrani asin nagdarapa, kinugos an bitis niya^e.

2.   Sa duwang disipulo sa tinampo pa-Emmaus – (a) Lk. 24:13-35 (Hilnga an v. 16^d – Para sa kondisyon kan hawak na mamurawayon, hilnga an 1 Co. 15:44+; (b) Mk. 16:12 – Ipinahiling an sadiri sa ibang porma.

3.   Simon Pedro – (a) Lk. 24:34, 1 Co. 15:5 (Cephas); (b) Jn. 21 (Simon asin Juan).

4.   Tomas – Jn. 20:24-29.

B.      Aparisyon sa enterong grupo: Mt. 28:16-20; Mk. 16: 14-18; Lk. 24:36-49; Jn. 20:19-23.

C.      An apat na ebanghelista dai man uruyon kun saen nangyari an aparisyon na ini ni Jesus: sa Galilea (sosog sa Mt. 28:10, 16-20; Mk. 16:7); gabos sa Judea o Jerusalem (sosog ki Lk. 24 18, 47, 52; Gibo 1:8; Jn. 20:19) asin Jn. 21 – sa Dagat nin Tiberias.

DOKTRINA

Sa duwang pruweba biblikal na ini dapit sa resureksyon ni Jesus, an mga report kan mga nagsasabing sinda saksi dapit sa pagbangon ni Jesus sa mga gadan dai nagkakauruyon, dai nagkakasurubo, asin an saindang mga datos nagbabaranggaan asin nagkukurontrahan. Kawasa ta an mga kagsurat kan ebanghelio nadedepisilan na ika-eksplikar kun ano talaga an kahulugan kan ‘resureksyon.’ Mas marhay talaga na an mga estoryang makukua sa bibliya dapit sa resureksyon ni Jesus dai magkauruyon, dai magkasurubo asin magbaranggaan o magkuruntrahan, tanganing ining tunay na kahulugan kan ‘resureksyon’ tagoon sa mga parabasa kan bibliya na dai maninigong makaintiyende, asin tangani padagos magin masakit tubudon an doktrina kan resureksyon nin kadaklan na tawo nin huli ta an mga estorya ninda nasa pormang alegoría o parábola (mga estoryang sa tunay na buhay dai man nangyari kundi isinasaysay tanganing ikapaabot an sarong kahulugan, o mensahe, o katotoohan, o doktrina, o katukdoan). Kun kaya an mga datos na irinireport sa mga estorya kan pagbangon ni Jesus sa pagkagadan (resureksyon) na isinasaysay kan mga ebanghelista dai uruyon, dai surubo, o nagbabanggaan nin huli ta an intensyon ninda bako man talagang pag-report nin sarong insidenteng tunay na nangyari (na iyo an sarong gadan na tawo nabuhay-liwat sa pagkagadan) sa totoong buhay kundi ipaabot o isabi ninda ining sarong biblikal na katukdoan dapit sa kamugtakan nin tawo pagkatapus na siya magadan (an resureksyon). Ining mga estorya igwang hararom na kahulugan asin itinatago kan para-estorya sa sarong dai nanggad makatutubod na estoryang depisil masabotan o tubodon.

An katotoohan dapit sa estorya kan resureksyon ni Jesus iyo ini: an tataramon na ’resureksyon’ sa tataramon na Griyego ‘anastasis’ (hilnga Gibo 17:18^k, na iyo man an ginikanan kan Griyegong tataramon na ‘anastesai’ na an kahulugan ‘pagrestorar,’ ‘restaurar,’ o pagbalik o pagsulit (Hilnga Job 19:25-27 asin komentaryo^h). An tema kan gabos na profeta sa AT iyo an restorasyon (Zec. 9:11-17, An Mesias asin an Restorasyon nin Israel; Is. 60 , An mamurawayon na resureksyon kan Jerusalem; Ezk. 37:1-14, “Luminaog sainda an hinangos, nabuhay sinda liwat asin tuminirindog, sarong dakula asin mahibog na hukbo^d. Boot kong bangonon kamo sa saindong lolobngan, banwaan ko, asin darhon kamo pabalik sa daga ni Israel”; Daniel 12:2-3, ‘Dangan sa mga kasusupgan, na an iba sa daing kasagkoran na buhay. An mga may inadalan (Hilnga 11:35) makintab na maliwanagon siring sa baul nin kalangitan, asin idtong nagtutukdong katanosan sa kadaklan maliwanag siring sa mga bitoon sa gabos na daing tapos na panahon^d; Siring man an Libro nin Karangahan ni Jeremias, 30 asin 31, 33; Bar. 5:1-9; Ho. 2:16-17; 3:5, 11:10, 12:10; 14:2-9; Joel 4:1; Amos 9:14-15; Micah 7:11-12. Sa mga libro nin Kadonongan 3:1-9, 4:7-5:24 asin mga Salmo 16:10+, 49:15, 104:29-30 makukua an temang resureksyon-restorasyon. Para sa mga profeta, an pagbalik kan Israel hale sa pagkadestierro pasiring sa Dagang Panuga iyo an dakulang restorasyon na gigibuhon nin Dios para sa saiyang banwaan, siring kan pagpabalik niya kaidto kan mga aki ni Jacob hale sa daga nin kaoripnan asin kagadanan, an Ehipto, ilinuwas niya sinda pasiring sa desierto sagkod sa Dagang Panuga sa Dakulang Exodo. Ginibo naman ini nin Dios sa panahon pa ni Abraham. An gabos na pagbabalik na ini pasiring sa dagang itinao nin Dios, iyo an manipestasyon kan saiyang intensyon na ikabalik an tawo sa saiyang dating kinamugtakan nin Dios saiya, an Parasio kan Eden, na pinierde kan enot na mga tawo huli sa kasalan. Sa lugar na ini nin Paraiso, an tawo nabubuhay sa sarong hawak nin liwanag, sarong mamurawayon asin malinig na hawak (body of light o astral body) namayong iba kundi tubig na laen sa hawak na laman (dalipay). Alagad kan siya magsuhay sa Dios, pinalayas siya sa Paraiso asin tinawan nin Dios nin bagong gubing, an hawak na laman (anit sa Gn. 3:21) na hawak na malalapaon (1 Co. 15:42-43) na may kagadanan (Col. 2:23, Jn. 6:27, Rm. 7:5). Alagad kan si Jesus magadan para sa kasalan nin tawo, an saiyang diosnon na kamugtakan ibinalik nin Dios saiya (Ph. 2:6-11) huli kan pagbangon nin Dios saiya sa pagkagadan (Ph. 2:9) asin pagsakat sa langit. Ini an kahulugan kan ‘resureksyon’ ni Jesus: an saiyang pagbalik (restorasyon) sa dati niyang kinamumugtakan antes siya magsalaman nin tawo. Kun siring, huli kan restorasyon-resureksyon na ini ni Jesus, ibinabalik nin Dios sa tawo an posibilidad na makabalik man giraray siya sa dati niyang kinamumugtakan antes na magkasala si Adan, an Paraiso, asin isagubing liwat an hawak nin liwanag, o astral body.

An doktrinang ini malinaw na makukua sa BT: dapit sa diosnon na kamugtakan ni Jesus – Ph. 2:6-11), asin an saiyang pagsalaman – 1 Tm. 3:16; an pagbalik kan saiyang dati o orihinal na kinamumugtakan – Col. 2:11) bilang hawak nin liwanag o mamurawayon na hawak – 2 Co. 5:1-5. Dapit sa resureksyon nin tawo – 1 Co. 15:44+, 2 Mc. 7:9-14+, 12:38, 43-46, Mt. 22:29-30 (Hilnga 1:7+, Rm. 2:6, Rm. 1:4+, Gibo 1:6-7, 2 P. 3:12, Gibo 3:20-21^o, Jr. 15:19, Rm. 8:11, 1 Th. 4:14-18, 1 Co. 6:14, 1 Co. 15:20, 2 Co. 4:14, 16-17, 2 Co. 5:1-10, 2 Co. 13:4, Rm. 6:5-11, Ep. 2:6^e, 2 Tm. 2:8-11, Heb. 9:23-28, 1 P. 3:18-22, 4:1-6.

Kun siring, sa pagkagadan nin tawo kaipuhan na baklason niya an hawak na laman (Col. 2:11, 3:1-4) asin ibalik ini sa daga tanganing malapa (1 Co. 15:42-43). An babangunon sa pagkagadan iyo an hawak nin liwanag na iyo an tubig, an yaon nang dati sa tawo alagad kaidto binadoan nin laman (2 Co. 10:3-5, Col. 3:9-14, 2 Co. 5:1-10). Dapit sa hawak nin liwanag, Hilnga Dan. 12:3, Kad. 3:7); an hawak nin liwanag iyo an tubig, an elementong isinalak nin Dios sa dalipay tanganing magpormang tawo na sa paghayop niya kan saiyang hinangos nagin buhay na linalang (Gn. 1:2, 2:7). Kun siring, tanganing mabuhay an tawo sosog sa kagustuhan nin Dios, kaipuhan niyang pakakanon an hawak nin liwanag kan kakanon na langitnon, Kad. 16:20. Kaipuhan na linigon man an hawak na laman tanganing an hawak nin liwanag (tubig) iyo an mabuhay (Tal. 25:4, Kad. 3:5).  Kun siring, an bautismo, sa paagi nin paglugbo sa tubig iyo an sakramento (tanda) na an tawo minalinig kan saiyang hawak na daganon sa paagi nin pakikisumaro sa kagadanan ni Cristo ( Gal. 2:19-21, Col. 2:12) tanganing an nalinigan na hawak na laman magadan sa irarom kan tubig asin an magbutwa iyo an nalinigan na hawak na mamurawayon o maliwanagon na iyo si Cristo mismo (Ph. 3:21, Col. 3:1-4). An masakat sa langit iyo an hawak nin liwanag na ini (Apo. 11:11-12, 20:4). Dapit sa “Universal Restoration”, hilnga an Gibo 3:21, 7:55-56, Sal. 122:3, 126:2ª, Jr. 16:14-15.

            Dapit sa satong hawak nin liwanag na yo an tubig, ini kaya an dahelan kun tano ta si Jesus nagsabi sa Jn. 6:27 “Dai kamo magpagal para sa kakanon na nalalapa kundi magpagal kamo para sa kakanon na minadanay sagkod sa buhay na daiing kasagkoran.” Ining kakanon na nalalapa iyo an kakanon para sa hawak na laman. An kakanon para sa buhay na daing kasagkoran iyo an kakanon para sa hawak nin liwanag na sinabi man ni Jesus sa Lk. 10:41 “Marta, Marta, naghahadit asin nasisibot ka sa dakul na bagay, alagad kadikit sana an kaipuhan, an totoo saro lang.” An sarong bagay na ini na kaipuhan nin tawo tanganing mabuhay iyo an tubig, na iyo an kakanon para sa hawak nin liwanag o mamurawayon nin huli ta an hawak na ini tubig man sana. Dangan masabi kamo, “mayong siram an buhay kun puro tubig sana an tutumaron nin tawo.” An simbag: ‘Dai man kaya kita linalang nin Dios para magpasiram-siram. Hapot: “Tadaw ta linalang pan in Dios an siram kun dai ta man palan pakikinabangan?” Simbag: “Ginibo nin Dios an siram para duman sa mga tawong boot niyang mapierde para sa buhay na daing kasagkoran. Ini an dahelan kun tano ta mahalaga an ‘ayuno’, ta sa pag-aayuno tinutukdoan kitang mabuhay sa tubig sana na iyo an pinakakakanon na mahalaga para sa tubig tang hawak.