Repaso kan Nakaaging 3 Semana

Homilies for ME Bible Study Group

From the Series “Mga Paghorop-horop asin Katukdoan kan Disyerto”

REPASO PARA SA NAKAAGING TOLONG SEMANA

                Nakatolong Sabado na kitang nagtitiripon.

                Sa tolong Sabadong ini, kaiba ngonian, nareparo kong anas gabos dapit sa temang “Separasyon” an satuyang pinagoorolayan.

                Kan pinaka-enot na Sabado, an evangelio kan Markos 9:38-50 iyo an satuyang tinukar. An punto kan evangeliong idto iyo an separasyon, kun paano asin ano an kawsa kan separasyon sa Iglesia. An kawsa kan separasyon sa iglesia iyo an eskandalo. Se tekstong ini, sinabi ni Jesukristo sa mga disipulo niya na “Kun dai sinda makanood na mag-gibo nin karahayan, arog kan tawong tinuyaw ninda na nagpapaluwas nin mga demonyo sa ngaran ni Jesukristo alagad bako man na miyembro ninda, sinda isusuhay sa iglesia”. Kaya, sabi ni Jesukristo, magkaigwa sinda nin kalidad na sa Asin asin magmatoninong sinda sa lambang saro. An miyembro na dai nagpapaka-asin, mayong kuwentang miyembro iyan, asin an marhay kaiyan iyo an itapok tanganing pagtimaktiakan sa luwas.

                Kan nakaaging Sabado, an tinukar nyatong evangelio iyo an Markos 10:1-16. An punto kan evangleiong ini iyo an dapit sa deborsyo asin aborsyon, mga bagay na igwa nin koneksyon sa temang separasyon. Separasyon ini na mapapadapit sa pamilya.

                Ining Sabadong ini, an evangelio kan Markos 10:17-31, nagpapahayag man giraray kan temang separasyon. Separsasyon ini sa materyal na kinaban. Ano an boot sabihon kan materyal na kinaban? An materyal na kinaban iyo an kabalikataran kan espirituwal na kinaban. Nin huli ta an pisikal o materyal na kinaban may asosayon sa buhay sa kinaban na ini, kaya an espiritwal na kinaban ina-asosyar man sa kinaban sa ikaduwang uhay, o sa kinaban pagkatapos na an tawo magadan sa pisikal niyang pagkabuhay. Kaya, sa evangelio ngonian sinasabi na “Kadakul na tawo na enot iyo an mahuhuri, asin an mga nahuhuri iyo an maeenot.” An boot saibohn kaini iyo na: an mga naeenot ngoian sa materyal o pisikal na pagkabuhay iyo an mahuhuri ngapit sa ikaduwang buhay, alagad an mga nangangapurit ngonian sa materyal na pagkabuhay iyo an maeenot duman sa espirituwal na pagkabuhay ngapit. An katotoohan na ini nagsasabi sato na, an tawo na nakadiskubre kan Dios sa saiyang pagkabuhay ngonian madali para saiya an magseparar sa mga bagay na material o pisikal tanganing maglingkod sa Dios o sa mga bagay na material o pisikal tanganing maglingkod sa Dios o sa mga bagay na espirituwal asin intelektuwal. Alagad, an mga tawo na nasisibot na marhay para sa material o pisikal na pagkabuhay ngonian, masakit para sa sainda an maglingkod o magsuhay sa mga bagay na espirituwal.

                An pangyayari sa satuyang Presidente ngonian, na nagkakaproblema kun baga siya mapadagos sa saiyang trabaho bilang Presidente kan Pilipinas pagkatapus na makasabit siya sa sarong eskandalo nin jueteng, dapat na ika-aplikar nyato an satuyang napag-adalan na doktrina dapit sa separasyon.  Huli kan saindong nanodan, pwede dawn a tabangan nyato an satong Presidente na makpag-desisyon kun ano an tama niyang gibuhon sa sitwasyon na ini base sa nanodan nyatong adal sa Bibliya.

                “Paharaniha nindo sako an mga kaakian, dai nindo sinda pag-olangon, nin huli ta para sa mga                      arog sainda an kahadean nin langit” (Mk. 10:14b) - An isyu dapit sa Aborsyon.

                Kan nakaaging pagtiripon ta kan Sabadong banggi, tinukar nyato an isyu dapit sa Diborsyo base duman sa evangeliong inasa na para sa ika-27ng Domingo kan Taon. Alagad, kan masunod na aldaw, Domingo, nabigla kita kan mabasa nyato sa peryodiko asin nadangog nyato sa mga radyo an pagtukar kan CBCP dapit sa isyu kan aborsyon.

                Nadangog ko an sarong interbyu sa sarong doctor dapit sa isyung ini, particular an dapit sa isyu kan RU486 na sarong tabletang igwa nin epektong aborsyon na lakop na sa Europa asin EUA an gamit na pang-aborsyon. Dai ko sana aram kun sa pagsimba nindo kan Domingo tinukar man sa mga sermon sa MIsa an dapit sa deklasrasyon kan CBCP sa patikular na isyung ini kan RY486 asin sa isyu kan aborsyon.

                Nin huli kan mahiwas na pagpaliwanag nyato kan isyu dapit sa diborsyon nin huli ta ipinahayag nindo na mas interesado kamo sa bagay na ini bilang sarong grupo nin mga mag-aragom-agom, kaya nagsentro kita kan satong homiliya sa diborsyo, asin dai nyato tinawan nin maniningong panahon an isyu kan aborsyon na puwde man kutanang gunuon nyato duman sa parehong evangeliong binasa. Kaya, ngonian na Sabado, mantang tapos ta na an pagpaliwanag dapit duman sa primerong punto kan evangelio kan nakaagaing Domingo, an dapit sa diborsyon, boot kong trataron sa saindo an pagpaliwanag dapit sa ikaduwang punt kan evangelio na iyo an dapit sa isyu kan aborsyon.

                Paano nakalaog an isyu kan aborsyon asin an isyu kan RU486 bilang tabletang pang-aborsyon sa temang pagtubod? Nin huli ta an aborsyon iyo an sarong krimen kontra sa pamilya. Nakabale an isyu kan aborsyon sa mga homiliya kan Domingo nin huli ta an mensahe kan evangeliong binasa iyo an kabotan nin Dios asin ni Jesukristo dapit sa kristyanong pagpa-pamilya. Paano an aborsyon asin an paggamit kan RU486 nakabale sa doktrina kan kristyanong pagpapamilya? Bilang sarong krimen laban sa pagpapamilya, an aborsyon siring man kan diborsyo direktang nag-uulang na an sarong kristyanong pamilya magin sasarong hawak o an trabaho kan mag-agom na an saindang pamilya magin sasaro sanang hawak.

                Paano an aborsyon bilang krimen sa pamilya nag-uulang na an pamilya magin sasarong hawak? Ini an hapot na tatawan nyato nin mahiwas na pagpapaliwanag hale sa Bibliya.

                Punan nyato an pagpapaliwanag sa paagi nin sarong hapot: “Paanong nagkakaigwa nin kalag an sarong tawo?”

                Magpoon kita sa pinakaenot na report sa Bibliya dapit sa kalag nin tawo. Sa Gn. 2:7, uya an sabi, “Gonibo nin Dios an tawo hale sa alpog kan daga. Dangan hinangosan niya an saiyang mga dungo kan hinangos nin buhay, kaya siya nagin sarong buhay na linalang”. Sosog ki San Pablo sa 1 Co. 15:45 na nagsasabi “An enot na lalaki, si Adan, sosog sa sinasabi sa kasurastan, nagin sarong buhay na kalag; alagad an huring Adan nagin sarong espiritung nagtatao nin buhay”, an tataramon na “linalang” sa Genesis nangangahulugan para saiya nin “kalag”.

                Huli sa duwang ebidensyang ini, masasabi nyato na an kalag nin tawo miinabutwa kun an espiritu (an hinangos = pneuma = ruah = breath = spirit) minadatong asin minasaro sa hawak nin tawo. Kun siring, an sinasabing kalag iyo an indibidwal na espiritu, an espiritu kan sarong indibidwal na tawo, an saiyang persona, an saiyang sadiri na nakakaaram, asin an saiyang ngaran. An unyon o pagkakasarong ini kan espiritu asin kan hawak iyo an minabunga, o minaresulta, kan kalag.

                An unyon na ini kan espiritu asin hawak minatapos kun an sarong tawo magadan, kun saen minasuhay an espiritu sa hawak. Sa pagsuhay kan espirtu sa hawak, ini minabalik sa Dios na iyo an ginikanan kaini. An hawak naman minabalik sa daga tanganing magin alpog giraray kun saen ini guminikan. Sa panahon kan pagkagadan nin tawo, an kalag nin tawo, na iyo an resulta  kan unyon, o pagkakasaro, kan espiriu asin hawak kan ini magin sarong inidbidwal na persona kan ini iminundag, minapili kun saen ini maiba - kun sa hawak na mabalik sa daga o kun sa espiritu na mabalik sa Dios.  

                Tibaad sabihon nyato na an kalag nin sarong tawo permanenteng yaon na sa tawo nin huli kan enot na gaweng paglalang kaiyan nin Dios ki Adan. Dangogon nyato an sabi ni Job na nagsasabi na siya tinawan man nin Dios nin espiritu, asin kun siring nin sarong kalag. An sabi niya sa Job 10:10-12 - “Giromdoma na ginibo mo ako, siring sa dalipay na kinurtihan, asin ngonian papabalikon mo na daw ako sa pagigin alpog giraray? Bako daw na   inula mo ako siring sa gatas, asin kinurta mo ako na siring sa keso; pinatos mo ako nin kublit asin laman, asin tinahi mo ako sa tolang asin litid? Dangan tinawan mo ako nin buhay, binantayan mo an lambing hinangos ko na may dakulang pag-iingat?” Sa tekstong ini, malinaw na bako man sana si Adan an hinangosan nin Dios kan hinangos nin buhay, kundi an lambing tawo na minadatong asin minumundag sa kinaban na ini, kaiba na si Job.

                Kun an union o pagkakasaro kan hawak asin espiritu minaresulta sa pagkakaigwa kan buhay na kalag, an separasyon o pagkakasuhay naman kan duwang ini iyo an miinaresulta sa pagkagadan kan linalang, siring sa nasasabi , “An hawak nagagadan kun iyan nakakasuhay sa espiritu…” (Stgo. 2:26a). Sa sinabing ini, an hawak iyo an nagagadan asin bako an kalag.

                Noarin naman hinahangosan nin Dios kan hinangoso an hawak nin tawo tanganing magkaigwa nin sarong indibidwal na kalag?

                Dapit digdi, uya an sinasabi kan Bibliya kun noarin itinatao nin Dios an espiritu o an hinangos nin buhay: “Siring sa saindo gabos, ako man sarong magagadanon na tawo, gikan sa enot na linalang na kinuirtihan hale sa daga, tinawan ako nin laman sa laog kan tulak ni sakuyang ina, sa laog nin sampulong bulan nagkaporma ako sa saiyang dugo hale sa semilya nin sarong lalaki asin sa kasiraman, na kuro-kaiba nn pagturog. Kan iminudag ako, ako man naghangos kan ordinaryong ayre, ibinugtak ako sa parehong bidang nan a nagkakarga sa sato gabos, sarong pag-uha an enot kong tingog, siring nanggad sa iba gabos. Binugtakan mo ako nin pamatos na lampin, na may entering pag-iingat. Mayong hade an may pagkaaram nin ibang klaseng kapinunan nin pagkabuhay: huli ta saro man sana an dalan sa buhay para sag abos, siring kan sa pagluwas diyan” (Kad. 7:1-6).

                Malinaw digdi sa tatramon nin Dios, sosog sa katukdoan ni Hadeng Solomon, na an hawk na laman nin sarong tawo iyo an minagikan sa laog kan tulak kan saiyang ina, alagad an espiritu o an hinangos nin buhay itinatao nin Dios pagluwas kan indibidwal na tawo sa puwerta kan saiyang ina, sa saiyang enot na pag-uha. An pag-uhang ini kan omboy iyo an ebidensya na naglaog na saiya an hinangos ni nbuhay asin igwa na siya nin buhay. An omboy na mag-uha pagluwas niya tolos sa puwerta, nangangahulugan na siya sarong buhay nang tawo.  Kun siya naguuha, kun siring igwa na siya nin kalag, ni huli ta nakakamate na siya nin kulog kan enot na paglaog kan ayre sa saiyang mga baga.

                Kun an omboy dai mag-uha sa pagluwas sa puwerta kan saiyang ina, an omboy na iyan gadan asin dai iyan nag-ako kan hinangos nin buhay. Kun siring, an gadan na omboy pagluwas pa sana sa tulak kan ina dai man nagkakaigwa nin kalag, o kaya mag-ako siya nin espiritu hale sa Dios tanganing magkaigwa siya nin sarong kalag na magpapa-nagin saiyang sarong buhay na linalang. Kun pagkaluwas, nag-uha siya tolos alagad pagkatapus nin pirang oras, aldaw, semana,  bulan o taon nagadan siya, kun siring nagkaigwa na siya nin espiritu asin nin kalag alagad dai nagin magayon an union o pagkakasaro kan hawak asin kan espiritu kaya an duwang ini nagkasuhay giraray asin ta an indibidwal na tawong iyan nagadan.

                An kalag kan gadan na iyan kun aki o omboy pa, dai pang gayo asensado asin an destino kaiyan yaon sa Dios.  An gabos na sinasabi kong ini, nangyayari sa luwas na kan tulak nin saiyang ina asin bakong sa laog kan tulak nin ina. Kun an omboy magadan na nasa laog kan tulak nin ina, an kalag asin an espiritung yaon diyan bako pang sa indibidwal na aking iyan kundi huli ta an nagdadalagan saiyang dugo iyo pa an sa ina niya, kun siring an kalag na yaon saiya iyo an sa ina. An matris kan ina iyo an inaapod sa Bibliya na “limbo”, siring sa nasusurat sa Salmo 139:15: “Midbid mong gayo ako nin lubos-lubusan, nin huli ta naghihiling ka kun paano nagkaigwa nin itsura an sakong mga tolang kan ako pinoporma sa sekreto, tinatahing sarabay sa limbo kan matris”.

                Maski ngani an omboy mayo pa kan indibidwal na kalag nin huli ta dai pa siya nagkakaigwa nin sadiring hinangos, alagad puwedeng mag-ako siya kan espiritu nin Dios huli kan pag-ako kan saiyang ina kan espiritu nin Dios. “Maski magpoon pa sa laog kan tulak nin saiyang ina mapapano na siya kan Espiritu Santo, asin papabalikon niya an dakul na mga akin i Israel sa Kagurangnan na saindang Dios” (Lk. 1:16). “Asin si Maria nagsabi sa anghel, “Alagad paano ini mangyayari, huli ta akoa sarong birhen?’ Nagsimbag an anghel, “An Espiritu Santo mahilig saimo, asin an kapangyarihan kan Kahuro-halangkawe malindong saio kan saiyang anino.  Kaya an aki magigin banal asin aapudon siyang Aki nin Dios” (Lk. 1:34-35). “Asin kan madangog tolos ni Elizabeth kan pagtaong galang ni Maria, an aki sa laog kan tulak niya naglukso asin napano si Elizabeth kan Espiritu Santo” (Lk. 1:41, 44). “Ilinuwas mo ako hale sa laog kan tulak, ipinaniwala mo ako sa daghan kan sakuyang ina, ibinugtak sa saimong paa pakamundagan ako, magpoon pa sa laog kan tulak nin sakong ina nagin Dios taka na” (Sal. 22:9-10). “Linalang mo an sakuyang pinakairarom na sadiri, asin hinahaman mo ako sa laog kan tulak nin sakuyang ina, pinapasalamatan ta ka para sag abos na misteryong ini: huli sa makangalas-ngalas kong sadiri, huli sa makangalas-ngalas mong trabaho” (Sal. 139:13-14)). “Aram mo na iminundag akong parakasala, sarong parakasala sa oras kan pagpangidam sa sako” (Sal. 51:5). “Ini an sabu ni Yahweh na naghaman saimo, na naglalang saimo hale pa sa tulak, na iyo an saimong tabang, Dai ka matakot, sakong surugoon na Jacob, Jeshurun na sakong  pinili” (Is. 44:2, 24). “Magdangog ka sako, Harong ni Jacob, an gabos na natatada sa Harong ni Israel, ika na kinarga magpoon pa sa pagkamundag, na sakuyang kinarga magpoon pa kan panahon na iminundag ka” (Is. 46:3). “Asin ngonian nagtaram si Yahweh, siya na naghaman sako na magin surugoon niya magpoon pa sa tulak, tanganing ibalik si Jacob sa saiya, tanganing tipunon saiya si Israel…Puwede dawn a malingawan kan sarong babae an omboy sa saiyang daghan, o malingawan na padangaton an aking lalaki kan saiyang tulak? Kun an mga ini malingaw, ako dai malilingaw saimo. Hilnga, itinatak taka sa mga palad kan sakong mga kamot, an mga pintoan mo pirmeng yaon sa irarom kan sakong mga mata, an mga mapatindog liwat saimo naghihiridali, asin an mga ma-raot saimo asin an saimong mga paralugos madurulag” (Is. 49:5a, 15-17).

                Maski ngani an espiritu asin an kalag kan omboy itinatao nin Dios sa luwas kan tulak nin ina, alagad mahalaga sa mga mata nin Dios an hawak kan tawong pinoporma sa laog kan tulak nin huli ta ini nakadestinong mag-ako kan espiritu asin parte o kabtang na gayo kan hawak kan ina na naghihiras kan saiyang espiritu asin kalag huli kan dugo nin ina na nagbubulos digdi.

                Kun bawal sa sarong paratubod sa Dios an diborsyo na mayong magabat na dahelan nin huli ta an mga kabtang kan sasarong hawak magkakasuruhay o maseseparar, kun siring bawal man an aborsyon na mayong magabat na dahelan nin huli ta ini sarong pisikal na operasyon na tinatanggal an sarong parte o kabtang, an omboy, hale sa sarong pisikal na hawak kan saiyang ina.

                Sinasabi nyato na an diborsyo tinutugotan sa Bibliya huli kan katagasan kan payo asin sa ibang magabat na dahelan, siring man puwedeng tugotan an separasyon kan sarong parte o kapbtang kan pisikal na hawak kan ina sa paagi nin sarong operasyon na inaapod na aborsyon kun mapoprobaran na an parting iyan defektibo, o may deperensya, o may pisikal asin mental na depekto na pwedeng ma-apektaran an buhay kan ina.

                Halimbawa, kun an omboy may kabiadian na pisikal o mental, asin kun an omboy sarong resulta nin biyolensya o panlulugos o resulta nin pagkakasala nin ga magurang, iyan pwedeng dai tugotan na mabuhay nin huli ta iyan presenting dai naghihiras sa espiritu asin olang sa kalag kan ina.

                An aborsyon sosog sa sarong magabat na dahelan tinutugotan kan Bibliya sa sarong sitwasyon na yaon sa Jer. 18:1-12 asin Rom. 8:20-25; 9:21-24. An dahelan asin an kawsa asin bunga kan sarong aborsyon nakabase man sa inadalan na nyatong evangelio, an Mk. 9:45-50, asin siring man sa 1 Co. 5:2.

                Alagad, an pinakamagayon na rason kun tano ta dai tinutugotan an pagsagibo kan aborsyon iyo an sinabi ni Jesukristo sa evagelio kan nakaaging Domingo na, “Paharaniha nindo sako an mga kaakian, dai nindo pag-olangon, nin huli ta para sa mga raog sa sainda an Kahadean nin langit” (Mk. 10:14b).