MABUTING PASTOL SA MABUTING PAMUMUNO

 

MABUTING PASTOL SA MABUTING PAMUMUNO 

Narito ang mga buod ng ating mga babasahin sa Misa para sa Ikaapat na Linggo ng Muling-Pagkabuhay (Cycle C). 

Unang Pagbasa – Gawa 13:14, 43-52 - Ganito ang iniutos sa amin ng Panginoon, ‘Inilagay kitang liwanag sa mga Hentil upang magdala ng kaligtasan hanggang sa dulo ng daigdig.’” Nang marinig ng mga Hentil ang mga salitang iyon, sila'y nagalak at nagpuri sa salita ng Panginoon, at sumampalataya ang lahat ng hinirang para sa buhay na walang hanggan. Kaya't lumaganap sa buong lupain ang salita ng Panginoon. 

Ikalawang Pagbasa – Apo. 7:9,14b-17– Sapagka't ang Cordero na nasa gitna ng luklukan ay siyang magiging pastor nila, at sila'y papatnugutan sa mga bukal ng tubig ng buhay: at papahirin ng Dios ang bawa't luha ng kanilang mga mata. 

Ebangheliyo – Jn. 10:27-30 - Nakikinig sa akin ang aking mga tupa; nakikilala ko sila, at sumusunod sila sa akin. Binibigyan ko sila ng buhay na walang hanggan. Kailanma'y hindi sila mapapahamak at hindi sila maaagaw sa akin ninuman. Ang aking Ama na siyang nagbigay sa kanila sa akin ay lalong dakila sa lahat, at hindi sila maaagaw ninuman sa aking Ama. Ako at ang Ama ay iisa.” 

Tamang-tama ang temang ito para sa gagawin nating paparating na pagpili ng mga bagong lider at mga taong mamumuno sa ating gobyerno at sa Sta. Iglesiya. 

Kahit noon pa man na mga sinaunang panahon sa Bibliya, ang imahe ng isang mabuting pastol ay nagin nang modelo ng isang mabuting pamumuno. Tulad, halimbawa, ng sinasabi sa Jeremias 23:1-2 na, “Sinabi ng Panginoon, ang Dios ng Israel, “Nakakaawa kayong mga pinuno ng mga mamamayan ko! Kayo sana ang mag-aalaga sa aking mga mamamayan tulad ng pastol ng mga tupa, ngunit pinabayaan lang ninyo silang mamatay at mangalat.” Dito, tinuligsa ng propeta ang mga pastol na "sinisira at pinangangalat" ang mga tupa sa pastulan ng Diyos. Ito ay binibigyang kahulugan bilang pagkondena sa mga namumuno at pinuno na nabigong pangalagaan at protektahan ang kanilang mga tao. 

Heto ang isa pang sitas sa Zacarias 10:2-3 na nagsasabing “Sapagka't ang mga diyus-diyosan ay nagsasalita ng panlilinlang at ang mga manghuhula ay nakakakita ng mga ilusyon; nagsasabi sila ng mga maling panaginip at nag-aalok ng walang laman na kaaliwan. Kaya't ang mga tao ay gumagala na parang tupa, inaapi dahil sa kakulangan ng pastol. “Ang aking galit ay nag-aapoy laban sa mga pastor, at aking parurusahan ang mga pinuno: sapagka't ang Panginoon ng mga hukbo ay nagmamasid sa kanyang kawan, ang sangbahayan ni Juda.” 

Ang anim daw na tungkulin ng isang pastol ay ang mga sumusunod:

1. pagpapakain sa mga tupa;

2. pagdadala sa kanila sa magandang pastulan at tubig;

3. pag-aayos at paggupit sa kanila, pagpaanak sa mga bagong tupa;

4. nangunguna sa kanila at nagtuturo sa kanila na manatiling magkasama;

5. pag-hanap sa mga naliligaw na nawala; at

6. pagprotekta sa mga tupa sa bukid at sa kulungan. 

Nguni’t para sa atin, ang tatlong mamahalagang pag-uugali na dapat taglayin ng isang mabuting pastol para sa isang mabuting pamumuno ay ang mga sumusunod:

1. Hindi niya kinakatay ang kanyang mga inaalagaang tupa at hindi siya nagpapasasang kainin ang mga taba nito, bagkos iniaalay niya ang kanyang buhay para sa mga tupa (Ezk. 34:2-10; Zak. 11:4-17; Mikah 3:1-4);
2. Bibanatayan at inaakay niya sila upang hindi maligaw at manakaw o masalakay ng mga tulisan at ganid na mga lobo (Is. 59:9-12; Juan 10:11-13; at
3. Dinadala niya sila sa malalagong sabsaban at malinis na inumin sa sa matatabang pastolan (Salmo 23:1-2). 

Sa Bagong Tipan, heto naman pong mga sumusunod na sitas sa Bibliya na malinaw na patunay na ang mga ministro nga ng Sta. Iglesiya ay mayroong katungkulan na maging mga pastol: 

1. Gawa 20:28-30 - Ingatan ninyo ang inyong sarili at ang buong kawan kung saan kayo ginawa ng Espiritu Santo na mga tagapangasiwa. Maging mga pastol ng simbahan ng Diyos, na binili Niya ng Kanyang sariling dugo. Alam ko na pagkatapos ng aking pag-alis, ang mga ganid na lobo ay papasok sa gitna ninyo at hindi patatawarin ang kawan. Kahit na mula sa iyong sariling bilang, ang mga tao ay babangon at babaluktutin ang katotohanan upang ilayo ang mga alagad na sumunod sa kanila; at
2. 1 Pedro 5:2-4 - Maging pastol kayo sa kawan ng Dios na nasa gitna ninyo, na bantayan sila hindi sa pagpilit, kundi sa loob ng kalooban, ayon sa ibig ng Dios sa inyo; hindi dahil sa kasakiman, kundi dahil sa pananabik; hindi nagpapanginoon sa mga ipinagkatiwala sa iyo, kundi maging mga halimbawa sa kawan. At kapag nagpakita ang Punong Pastol, tatanggapin ninyo ang korona ng kaluwalhatian na hindi maglalaho. 

Ang mga pahayag na ito ay sapat na upang makapag-isip-isip tayo na dapat tularan natin ang isang mabuting pastor para sa ating pamumuno maging sa gobeyrno o, kaya, sa Sta. Iglesiya. 

Kaya, pagkasabi natin niyan, sa darating na halalang lokal at nasyonal ay dapat maingat na pumuli tayo ng mga taong mamumuno sa ating mga  bayan-bayan na may kakayahan at kalooban ng isang Mabuting Pastol.

dnmjr/05 May 2025

DUC IN ALTUM (Cast into the Deep!)

 

HOMILIYA SA IKATLONG LINGGO NG MULING-PAGKABUHAY (CYCLE C) 

DUC IN ALTUM (Cast into the Deep!) 

Narito ang mga buod ng ating mga babasahin sa Misa para sa Ikatlong Linggo ng Muling-Pagkabuhay (Cycle C). 

Unang Pagbasa – Gawa 5:27b-32, 40b-41 - Iniharap nila sa Kapulungan ang mga apostol at ang mga ito'y tinanong ng pinakapunong pari. “Hindi ba't mahigpit namin kayong pinagbawalang mangaral sa pangalan ng taong iyan?” sinabi niya. Sumagot si Pedro at ang ibang mga apostol, “Sa Diyos kami dapat sumunod, at hindi sa tao. Ang Diyos ng ating mga ninuno ang muling bumuhay kay Jesus na pinatay ninyo nang siya'y inyong ipinako sa krus. Iniakyat siya ng Diyos sa kanyang kanan bilang Tagapanguna at Tagapagligtas, upang bigyan ang mga Israelita ng pagkakataong magsisi at tumalikod sa kasalanan, at nang sa gayon ay magkamit sila ng kapatawaran. Saksi kami sa mga bagay na ito, kami at ang Espiritu Santo na ipinagkaloob ng Diyos sa mga sumusunod sa kanya.”  Nilisan ng mga apostol ang Kapulungan at sila'y galak na galak sapagkat minarapat ng Diyos na sila'y magdanas ng kahihiyan alang-alang sa pangalan ni Jesus. 

Ikalawang Pagbasa – Apo. 5:11-14 - Nakita ko at narinig ang tinig ng maraming anghel na nakapalibot sa trono, ng mga buhay na nilalang, ng mga matanda at ng mga sampunlibo ng sampunlibo at mga libu-libo ng mga libu-libo. Sinabi nila sa pamamagitan ng isang malakas na tinig: Ang Korderong kanilang pinatay ay karapat-dapat na tumanggap ng kapangyarihan at kayamanan at karu­nungan at kalakasan at karangalan at kaluwalhatian at pagpapala. 

Ebangheliyo – Jn 21:1-19 - Pagkatapos ng mga bagay na ito, nagpakitang muli si Jesus sa kaniyang mga alagad sa lawa ng Tiberias. Sinabi ni Simon Pedro sa kanila: Mangingisda ako. Sinabi nila sa kaniya: Sasama rin kami sa iyo. Lumabas sila mula roon at agad-agad na sumakay sa bangka. Wala silang nahuli nang gabing iyon. Nang magbubukang-liwayway na, si Jesus ay tumayo sa tabing-dagat. Gayunman, hindi nakilala ng mga alagad na iyon ay si Jesus. Sinabi nga ni Jesus sa kanila: Mga anak, may pagkain ba kayo? Sumagot sila sa kaniya: Wala. At sinabi niya sa kanila: Ihagis ninyo ang lambat sa dakong kanan ng bangka at makakasumpong kayo. Inihagis nga nila at hindi na nila kayang hilahin ang kanilang lambat dahil sa dami ng isda. Umahon si Simon Pedro. Hinila niya ang lambat sa dalampasigan. Ang lambat ay puno ng mga malalaking isda. Isang daan at limampu’t tatlo ang kanilang bilang. Kahit na ganoon karami ang isda, hindi napunit ang lambat. Sinabi ni Jesus sa kanila: Halikayo at mag-agahan. Walang sinuman sa mga alagad ang naglakas ng loob na magtanong kung sino siya dahil alam nila na siya ang Panginoon. Kaya nga, lumapit si Jesus, kinuha ang tinapay at ibinigay sa kanila. Ganoon din ang ginawa niya sa isda. Ito na ang ikatlong ulit na nagpakita si Jesus sa kaniyang mga alagad mula nang siya ay ibinangon mula sa mga patay. 

Ayon sa salaysay sa Jn. 21:4-8, si Jesukristo ay nakatayo sa pampang ng madaling araw, tinawag ang kanyang mga alagad na nasa bangka at tinanong “Kaibigan, may nahuli ka ba?” (Jn. 21:4-5) Sumagot ang mga alagad, “Wala.” Hindi nila alam na si Jesukristo ang tumawag at hindi nila nakilala ang kanyang tinig. 

At sinabi sa kanila ni Jesus, “Ibaba ninyo ang inyong lambat sa kanang bahagi ng bangka at may mahuhuli kayo.” 

Ginawa nila ito at nakahuli sila ng maraming isda, anupat nahirapan silang hilahin ang lambat at ang ibang mga alagad sa iba pang mga bangka ay kinailangang sumakay sa bangka ni Pedro upang hilahin ang huli at dalhin ito sa pampang. Ang layo ng bangka sa pampang ay halos isang daang yarda (Cf. Jn 21:6-8). 

Ang kuwentong ito sa Jn 21:4-8, kung konektado sa reklamo ni Pedro na nakasaad sa Lk 5:5 na nagsasabing “Nagpagal kami buong gabi ngunit wala kaming nahuli”, ay mayroong isang aral o doktrina lang ang ating makikita. 

Ang isang aral, o doktrina, na ito na gustong ituro ng ebanghelyo ay ang bagong istilo, o sikreto ni Jesus, ng panghuhuli ng isda na gusto niyang ituro naman sa kanyang mga apostol. 

Bakit sinabi ng mga alagad sa Jn. 21:6 na ‘wala silang nahuli’ at sa Lk 5:5 mismong si Pedro ang nagsabi ‘Nagpagal kami buong magdamag ngunit wala kaming nahuli?’ Bakit kahit magdamag silang nagtrabaho, wala pa rin silang nahuli? 

Kung mauunawaan natin ang tagubilin ni Jesukristo sa kanyang mga alagad na nasa bangka sa lawa na ihulog ang lambat sa kanang bahagi ng bangka (Jn 21:6), ang ibig sabihin nito ay ang dahilan kung bakit hindi sila nakahuli ng kahit na anong isda ay dahil inilapag nila ang kanilang lambat sa kaliwang bahagi ng bangka na nasa maling bahagi. Kaya naman, kailangan nilang baguhin ang kanilang istilo o paraan ng paghuhulog ng kanilang lambat ayon sa paraan ni Jesus. Pagkatapos, nagawa nilang manghuli ng maraming isda kahit isang daang yarda lang ang layo nila, at hindi na sila kailangang lumayo nang napakalayo sa dalampasigan. 

Ang pangyayaring ito ay may malaking aplikasyon sa kanilang hinaharap na gawain bilang ‘mga mangingisda ng mga tao’, hindi na literal na mga isda, na kanilang gagawin bilang mga alagad ni Jesukristo, o bilang mga Kristiyano. Sa gawain ng mga apostol, at tayo bilang mga makabagong apostol ni Kristo, sa pagkumbinsi sa mga tao na dumalo sa mga katekesis ng ebanghelisasyon o sakramentalisasyon, madalas tayong nagrereklamo na wala o kaya kaunti ang ating nakukumbinsing mga tao na dumalo sa ating mga katekesis dahil sa napakaraming hadlang na dumarating sa atin kahit pa sabihin nating napakaraming araw na tayong nag-aanunsyo o nag-iimbita. 

Sino nga ba ang may kasalanan kung hindi natin makumbinsi ang mga tao na dumalo? Ang mga tao ba o tayo? 

Kung ibabase natin ang paliwanag hinggil sa problemang ito sa paliwanag sa pangyayaring ito ng Jn 21:4-8 at Lk. 5:5, ang tunay na pinagmumulan ng problema, ayon kay Jesukristo, ay ang ating istilo o paraan ng pagkumbinsi sa mga tao, na sa ebanghelyo ay tinatawag na maling paraan o istilo ng paghuhulog ng lambat upang makahuli ng isda. 

Ayon sa kuwentong ito sa Jn 21:4-8, inihulog ng mga alagad ang kanilang mga lambat sa kaliwang bahagi ng bangka, kaya naman hindi sila nakahuli ng isda kahit na ‘magdamag silang nagtrabaho’ (Lc 5:5). Ang sinabi dito bilang 'kaliwang bahagi', ay may mas malalim na kahulugan. 

Ang kahulugan ng paglalagay ng kanilang lambat 'sa kaliwang bahagi' ay ang mga disipulo ay nagtatrabaho sila ng may kahinaan, dahil ang pagiging nasa 'kaliwa' ay nangangahulugang 'mahina'. Kaya naman, kung mayroong isang tao na gumagamit ng kanyang kaliwang kamay sa paggawa, ang resulta ay isang hindi magandang uri ng pagkakagawa. 

Sa Bibliya, ang ‘kaliwa’ ay sumasagisag sa isang posisyon o sitwasyon na mahina, walang lakas, at may masamang epekto. Sa Christian iconography, si Satanas ay inilalarawan sa kaliwang bahagi ng Diyos o ng tao (Cf. Jb. 1-6, Mt. 25:33, 41), sa parehong paraan na ang mga anghel ay inilalagay sa kanang bahagi. Kaya naman, kung gagamitin natin ang kaliwang kamay sa paggawa, nangangahulugan ito na ang resulta ay mahirap, mahina, o walang puwersa. 

Kung babalikan natin ang problemang binanggit natin sa itaas hinggil sa mga paghihirap na nararanasan natin sa pagkumbinsi sa mga tao na dumalo sa katekesis o ebanghelisasyon, mauunawaan natin na ang problema ay nasa mga apostol o mga misyonero na hindi sapat ang puwersang binibigay nila sa kanilang gawaing pangungumbinsi, at ang nangingibabaw ay ang kanilang kahinaan. Ang apostol, o misyonero, ay siyang naglalagay ng maraming kahinaan o balakid sa kanyang gawain ng pagkumbinsi, kaya naman mahirap ang resulta, o walang dumadalo. Kung ang apostol ay mahirap sa pagpapaliwanag, o pagtalakay ng kanyang mga turo, kaya hindi niya makuha ang atensyon ng mga tao upang makinig sa kanyang mga turo at pagkatapos ay wala siyang nahihikayat na pumasok sa samahan. Kung may mahinang huli ng ‘isda’, o kahit na may huli ngunit nang maglaon ay nakatakas ang mga isdang ito, nangangahulugan ito na ang apostol, o misyonero, ay nagtatrabaho na may napakaraming kahinaan sa kanyang parte. Ang mahinang resulta ng kanyang trabaho ay sinasagisag ng 'paghulog ng lambat sa kaliwang bahagi ng bangka'. 

Ang patunay na may katotohanan ang turong ito ay maaaring kunin sa ebanghelyo na nagsasabing ‘Nagtrabaho kami buong gabi, ngunit wala kaming nahuli; ngunit sa iyong salita, muli naming ibababa ang lambat’ (Lk. 5:5). Sinabi ni Simon Pedro na 'ngunit sa iyong salita, muli naming ibababa ang lambat', alin ang salitang ito ni Jesus? An sabi ni Jesus ay ‘inilagay ang iyong lambat sa starboard, o kanang bahagi ng bangka, (Jn. 21:6). Nang sinunod ng mga disipulo ang mga salitang ito ni Jesucristo, ang kanilang lambat ay nakahuli ng maraming malalaking isda na hindi nila kailangan malayo kundi isang daang yarda lamang mula sa dalampasigan. 

Ang kahulugan ng mga salitang ito ay, kung susundin lamang ng mga apostol, o mga misyonero, ang utos ni Jesukristo na magtrabaho sa pamamagitan ng paggamit ng kanilang buong tapang, lakas, kasipagan at kakayahan, ay magagawa nilang makumbinsi ang maraming tao at madala sa Diyos hindi lamang ang maliliit kundi ang malalaking makasalanang tao din. At iyon, hindi na nila kailangang pumunta sa napakalayo na mga lugar, kahit na ilang yarda lamang ay nakumbinsi na nila ang maraming tao na dumalo sa kanilang pangangaral. 

Tularan natin ang pangyayaring nabanggit sa Unang Pagbasa ngayong linggo, ang tungkol sa mga makapangyarihang pahayag ng pagpapatunay ni Apostol Pedro sa harap ng Sanhedrin, na nagpalaya sa mga apostol sa pagkakadakip sa kanila sa ilalim ng mga kamay ng mga nakakapangyaring Hudiyo. 

Ang mga isda at tinapay na binasbasan ni Jesus sa harap ng mga alagad nang sila'y nag-almusal na sa dalampasigan ay sumisimbolo sa Bautismo at Eukaristiya na siyang pagsasaluhan ng mga kristyanong nahuli ng mga alagad, resulta ng kanilang matagumpay na pagturo at pangangaral na may buong tapang, lakas, kasipagan at kakayahan ayon sa itinurong istilo ng pangingisda ni Jesus.

 

26 Abril 2025

MAPAGDUDANG TOMAS!

 

HOMILIYA SA IKALAWANG LINGGO NG MULING-PAGKABUHAY  (CYCLE C) 

MAPAGDUDANG TOMAS!

“Huwag ka nang magduda kundi maniwala” (Juan 20:27) 

Narito ang mga buod ng ating mga babasahin sa Misa para sa Ikalawang Linggo ng Muling-Pagkabuhay (Cycle C). 

Unang Pagbasa – Mga Gawa 5:12-16 - Lahat sila ay nagkakaisang naroroon sa portiko ni Solomon. Walang sinuman sa mga iba ang naglakas-loob na sumama sa kanila subalit dinakila sila ng mga tao. At maraming pang mga mananampalataya sa Panginoon, kapwa lalaki at babae ay nadagdag sa kanila. 

Ikalawang Pagbasa – Apo. 1:9-11a, 12-13, 17-19 - Nang makita ko siya, ako'y napahiga sa kanyang paanan, ngunit hinipo niya ako ng kanyang kanang kamay at sinabi, "Huwag kang matakot.  Ako ang Una at ang Huli, Ako ang Buhay. Ako ay patay at ngayon ako ay mabubuhay magpakailan-kailanman, at hawak ko ang mga susi sa kamatayan at sa ilalim ng mundo.” 

Ebangheliyo – Jn. 20:19-31 - Pagkatapos ay nagsalita siya kay Tomas, "Ilagay mo rito ang iyong daliri; tingnan mo, narito ang aking mga kamay. Ibigay mo sa akin ang iyong kamay; ilagay mo sa aking tagiliran. Huwag ka nang mag-alinlangan kundi maniwala ka." Sumagot si Tomas, "Panginoon ko at Diyos ko!" 

Bakit po ba si Apostol Tomas ay naging mapagduda? Narito at ikinikuwento ng binasang ebangheliyo ang dahilan kung bakit si Tomas ay naging mapagduda. 

Kinagabihan ng araw ding iyon, na unang araw ng sanlinggo, nagtipon ang mga alagad. Si Tomas na isa sa labindalawang alagad, na tinatawag Kambal, ay  hindi nila siya kasama nang dumating si Jesus. 

Sinabi nga ng ibang mga alagad kay Tomas, “Nakita namin ang Panginoon.” 

Sinabi naman ni Tomas sa kanila, “Malibang makita ko ang tanda ng mga pako sa kaniyang mga kamay at mailagay ko ang aking mga daliri roon, at maipasok ko ang aking kamay sa kaniyang tagiliran, kailanman ay hindi ako maniniwala.” 

O, ayan!, malinaw na sinasabi dito sa ebangheliyong binasa ang dahilan kung bakit hindi makapaniwala agad-agad si Tomas na si Jesus ay muling-nabuhay, dahil palaging absent siya kung ang mga alagad ay nangagtitipon! 

Ang pagiging palaging absent sa pagtitipon ay malaking dahilan kung bakit ang isang tao ay nagkukulang sa pananampalataya.

At ang ibig sabihin ng palaging absent sa mga pagtitipon ay kulang ang isang tao sa pananampalataya.

 Iyan po ang aral na napupulot natin dahil sa pagiging mapagdudang si Tomas! Ang pag-aabsent sa anumang pagtitipon ay mayroong epekto sa pananampalataya ng isang tao.

Ang solusyon sa pagiging kulang sa pananampalataya ng isang tao ay huwag palaging mag-aabsent sa mga pagtitipon ng anumang samahan. 

_22 Abril 2025

ANG SULAT SA LUPA!

 

HOMILIYA SA MISA PARA SA IKALIMANG LINGGO SA KUWARESMA (Cycle C) 

ANG SULAT SA LUPA! 

Ang mga pagbasang gagawin sa Misang ito para sa Ikalimang Linggo ng Kuwaresma (Cycle C) at ang kanilang mga buod ay ang mga sumusunod: 

Unang Pagbasa – Josue 5:9a, 10-12 - Samantalang ang mga Israelita ay nasa Gilgal sa kapatagan ng Jerico, ipinagdiwang nila ang Paskwa noong kinagabihan ng ikalabing apat na araw ng unang buwan. 

Ikalawang Pagbasa –2 Cor. 5:17-21 - Kaya't kung nakipag-isa na kay Cristo ang isang tao, isa na siyang bagong nilalang. Wala na ang dati niyang pagkatao, sa halip, ito'y napalitan na ng bago… Sa pamamagitan ni Cristo, ang mga tao'y ibinilang ng Diyos na kaibigan, at hindi na niya tinatandaan ang kanilang mga kasalanan… Hindi nagkasala si Cristo, ngunit alang-alang sa atin, siya'y itinuring na makasalanan upang sa pakikipag-isa natin sa kanya ay maging matuwid tayo sa harap ng Diyos. 

Ebangheliyo – Juan 8:1 – 11 - Dumating ang mga eskriba’t Pariseo na may dalang isang babaing nahuli sa pangangalunya. Iniharap nila ito sa karamihan, at sinabi kay Jesus, “Guro, ang babaing ito'y nahuli sa aktong pangangalunya. Ayon sa Kautusan ni Moises, dapat batuhin hanggang sa mamatay ang mga katulad niya. Ano naman ang masasabi ninyo?”  Itinanong nila ito upang subukin siya, at nang may maiparatang sila laban sa kanya. Ngunit yumuko lamang si Jesus at sumulat sa lupa sa pamamagitan ng daliri. 

Ang kuwento ng ating ebangheliyo para sa Ikalimang Linggo ng Kuwaresma (Cycle C) ay kinuha sa Juan 8:1 – 11, at may temang “ANG SULAT SA LUPA!”. Ganito ang kanyang buod: 

Pumunta si Jesus sa templo upang mangaral doon sa mga tao.

Ang mga eskriba’t Pariseo ay nagdala sa harapan niya ng isang babaeng nadakip sa pakikiapid (pangangalunya). Tinanong nila si Jesus kung ano ang dapat gawin sa kanya ayon sa batas ni Moises. Ito ay ginawa nila upang siya’y tuksuhin at isumbong kalaunan.

Yumuko si Jesus at nagumpisang sumulat ng kanyang daliri sa lupa.

Nang makita ng lahat ng tao ang mga katagang isinulat niya sa lupa, ay isa-isang nagsilisan ang mga taga-usig niya, at unti-unti nila siyang iniwan kasama ang babaeng makasalanan.

Sa ganitong paraan, iniligtas ni Jesus ang isang babaeng makasalanan na muntik nang mapahamak na maparusahang batuhin ng mga tao hanggang mamatay.

At sinabihan ni Jesus ang babae, “Nasaan sila? Sa ganang ikaw, hindi rin kita parurusahan. Humayo ka’t huwag ng magkasalang muli.” At mapayapang nilisan ng babae si Jesus!

Ganyan ang kuwento sa ebangheliyo.

Tanong: Ano po ba ang mga katagang isinulat ng daliri ni Jesus sa lupa doon sa pangyayari ng kuwento, na nang mabasa ito ng mga tao ay paisa-isa silang umalis at iniwan si Jesus at ang babaeng gusto nilang saktan ng kamatayan dahil sa salang pakikiapid?

Ang totoo po ay wala naman talagang mga katagang isinulat si Jesus sa lupa na mababasang literal ng mga tao.

Nguni’t ang kilos niyang pagturo sa lupa ang may malalim na kahulugan, na naitindihan kaagad ng mga tao na tila baga isang pahiwatig sa kanila na tayong lahat na mga tao ay kapwa makasalanan at marurumi din dahil tayong lahat ay galing at gawa sa lupa, at sa lupa din tayo babalik!

Gaya ng sinabi sa banal na kasulatan na: “Alalahanin mo, tao, na ikaw ay alabok ng lupa, at sa alabok ng lupa ka rin babalik” (Gen. 3:19; Ec. 12:6), na isa itong pahayag sa Bibliya na kadalasang ginagamit ng mga kaparian tuwing Miyerkules de Ceniza (Ash Wednesday).

Samakatuwid, mga kapatid, ang babaeng nagkasala ng pangaapid ay kinikilalang isang makasalanang tao na, ayon sa mga eskriba’t Pariseo, ay dapat sana’y mamatay sa paraan ng pambabato sa kanya ng mga tao ayon sa batas ni Moises.

Nguni’t sa batas ng Panginoong Jesus, bagama’t ang babae ay may nagawang isang kasalanan, ay siya’y tao pa ring tulad ng lahat ng tao na nagkakasala at may karupukang katangiang taglay,  dahil tayong lahat ay mga taong galing sa lupang may karupokan at karumihang pinangalingan, na dapat din irinerespeto,  iniintindi, at inuunawa ang mga taglay na kahinaan at kalapasan ng bawat isa dahil sa kalayaang taglay din natin bilang mga tao.

Kung gayon, embes na patayin ang isang taong nagkasala, o makasalalan, ay dapat siyang intindihin at bigyan ng simpatiya ang kanyang mga kahinaan at kalapasan bilang tao ring katulad natin.

Sa mga kasong ganito, tulad ng mga kaso ng kapwa tao sa kampanya sa illegal drugs, ay embes na patayin ay dapat may pagpapatawad at paguunuwang ginagawa upang mapatotohanan ang mga sinabi ni Pablo Apostol sa Ikalawang Pagbasa sa linggong ito na “Sa pamamagitan ni Cristo, ang mga tao'y ibinilang ng Diyos na kaibigan, at hindi na niya tinatandaan ang kanilang mga kasalanan” (2 Cor. 5:19).

Iyan ang mahalagang leksyon sa atin ng ebangheliyo ngayong linggo. Ang pagpapatawad sa mga kasalanan ay magandang gawin sa panahon ng Kuwaresma ng ating Inang Sta. Iglesiya. 

At sa huli, sinabi niya sa kanila, “Ang sinuman sa inyo na walang kasalanan, ang siyang unang bumato!”

dnmjr/3/02/2025

ISANG AMANG MAAWAIN!

 

HOMILIYA SA MISA PARA SA IKAAPAT NA LINGGO SA KUWARESMA (Cycle C) 

ISANG AMANG MAAWAIN! 

Ang mga pagbasang gagawin sa Misang ito para sa Ikaapat na Linggo ng Kuwaresma (Cycle C) at ang kanilang buod ay ang mga sumusunod: 

Unang Pagbasa – Josue 5:9a, 10-12 - At sinabi ni Yahweh kay Josue, “Inalis ko ngayon ang kahihiyan ng pagkaalipin ninyo sa Egipto.” 

Ikalawang Pagbasa –2 Cor. 5:17-21 - Kaya't kung nakipag-isa na kay Cristo ang isang tao, isa na siyang bagong nilalang. Wala na ang dati niyang pagkatao, sa halip, ito'y napalitan na ng bago. 

Ebangheliyo – Lukas 15:1-3, 11-32 - 'Sumagot ang ama, 'Anak, lagi kitang kapiling at ang lahat ng aking ari-arian ay sa iyo. Nararapat lang na tayo'y magsaya at magdiwang, sapagkat patay na ang kapatid mo, ngunit nabuhay; nawala, ngunit muling natagpuan. '” 

Mayroong tatlong lebel ng paliwanag, o interpretasyon, at kahulugan ang ebangheliyo natin ngayong Ika-Apat na Linggo sa Kuwaresma tungkol sa kuwento ng Alibughang Anak (Prodigal Son). 

Ang unang lebel ng interpretasyon at kahulugan ay ang tinatawag nating mistikal, o esoterikal, na interpretasyon at kahulugan. Ang pangalawang lebel ng interpretasyon at kahulugan ay skriptural na interpretasyon. Ang ikatlong lebel ay ‘yung komun na interpretasyon na palagi na nating naririnig sa mga sermon sa simbahan. 

1. Ang unang lebel ng interpretasyon at kahulugan ay ang tinatawag nating esoterikal, ayon sa teyolohiya mistikal, na may paliwanag ng ganito: 

Ang kagandahan ng buhay sa halamanan ng Eden (Paraiso) ay inilalarawan sa talinghagang ito tungkol sa Alibughang Anak (Lk. 15:11-32). May taniman ang Diyos (Jer. 12:7-15) na magiging pamana niya sa kanyang dalawang anak. 

Ang kanyang panganay na anak ay ang mga anghel. Ang nakababatang anak ay ang mga tao, o ang sangkatauhan. Ang mga anghel ay kanyang mga lingkod at mensahero sa kanyang bahay (ang Matandang anak sa kuwento ng talinghaga). 

Ang tao ay inilagay ng Diyos sa hardin (Paraiso) para sa kanya upang pamahalaan ito (ang bunsong anak sa kuwento ng talinghaga). 

Ang Diyos, ang mga anghel at tao ay namumuhay ng masaya, masagana, at kuntentong buhay sa loob ng taniman ng Diyos. Ngunit, hindi nagtagal na sa Diyablo, o kay Satanas (na isa ring Arkanghel na pinalayas mula sa taniman) ay ibinenta ng bunsong anak (ang tao) ang lahat ng kanyang mana sa taniman ng kanyang ama upang siya ay mamuhay ng may kaluwagan sa lupa (ang materyalisasyon, o ang pagbibihis ng balat ng laman na parang tao). Dito, sa pananamit ng laman, nilustay niya ang kanyang banal na pamana sa isang masama, makasalanan at mortal na uri ng pamumuhay. 

Matapos magmuni-muni tungkol sa kanyang maling desisyong nagawa, bumalik siya sa kanyang ama (ang Diyos). Ibinalik sa kanya ng kanyang ama (Diyos) ang anumang kabutihang natitira pa sa loob ng kanyang bahay (ang mamahaling balabal, singsing, at sapatos), iyon ay mga palatandaan na ibinabalik niya ang banal o makalangit na mga karapatan sa kanyang anak na nagging palaboy sa lupa. 

Nagreklamo ang panganay na anak at ang mga alipin (ang mga anghel) dahil ibinalik ng ama ang dating kaligayahan sa loob ng kanyang tahanan (Paraiso) para sa tao dahil pinatay niya ang nagpapatabang guya (si Jesukristo na ipinako at pinatay sa krus), na may malaking kapistahang naganap (kaligayahan sa langit para sa nagsisising makasalanan). Ang nakatatandang anak (ang mga anghel) ay may hinanakit sa Diyos (ang ama) dahil si Jesukristo ay hindi ibinigay para sa kanila kundi para sa taong naglustay ng kayamanan at pamana ng Diyos, na siyang buhay na walang hanggan. 

Ang sagot ng Diyos sa reklamo ng mga anghel ay ito: “Anak, huwag kang magreklamo dahil lahat ng natitira sa loob ng taniman na ito ay sa iyo; ngunit nararapat lamang at nararapat na tayo ay magdiwang dahil ang iyong ama (Diyos) ay tinanggihan ng iyong nakababatang kapatid ngunit ngayon ay bumalik siya sa akin na buhay at maayos”. 

2. Ang Ikalawang Antas ng Pagpapaliwanag sa Kasulatan: 

Inilantad ng Ebanghelistang si Lucas (Lk. 13:1-9) ang katigasan ng ulo ng mga Hudyo sa panawagan ng pagsisisi, kawalan ng pananampalataya sa mga turo ni Kristo at pagtanggi na tanggapin ang liwanag o katotohanan na nagmumula sa iba, lalo na kay Kristo, na tinawag nilang isang impostor at kaibigan ng diyablo. Dito sa Lk 15:1-32 na siyang paksa sa ngayon, ito ay nakatuon sa paguugali ng mga pinuno ng relihiyon ng mga Hudyo: ang mga eskriba at ang mga Pariseo. 

Sino ang mga taong ito? Bakit sila ang mga kaaway ni Kristo? Ang mga Hasidim, o mga Hasidean ng 1 Mc. 2:42+, ay ang pinagugatan ng mga Pariseo (‘perusim’ – hiwalay) noong panahon ni Jesus. 

Ang mga Pariseo ay ang mga Judiyong relihiyosong samahan na binubuo ng mga eskriba, mga doktor ng Kautusan at mga saserdote na ang kasapian ay umabot sa 6,000 katao. Ang kanilang natatanging tanda mula sa iba pang mga sekta ng mga Hudyo tulad ng mga 'Essenes" (mistiko o ermitanyo) at ang mga Saduceo, ay ang kanilang kasigasigan, o katapatan, sa Batas hanggang sa pinakamaliit na detalye nito na pinaniniwalaan nilang hindi dapat sirain ng sinuman. 

Dahil sa kanilang kaalaman sa Kautusan, kinikilala nila ang kanilang sarili bilang ang pinakabanal sa lahat ng mga Judiyo, na ang ilan sa kanila ay sumisira sa kalooban ng Diyos sa pamamagitan ng paglalagay sa kanila sa ilalim ng mga tradisyon ng tao (Mt. 15:1-20), minamaliit ang kanilang mga taong walang kaalam-alam, hadlangan ang mga gustong makipag-ugnayan sa mga makasalanan at sa mga maniningil ng buwis kaya nililimitahan ang pag-ibig ng Diyos ayon sa kanilang sariling limitadong pang-unawa. 

Sinasabi doon sa Gawa 23:6-9 na ang mga Pariseo ay iba sa mga Saduceo dahil sa kanilang paniniwala sa muling pagkabuhay ng mga patay, ang pagkakaroon ng mga anghel at mga espiritu. 

Samantala, ang mga eskriba, na ang karamihan ay miyembro ng mga Pariseo, ay ang mga manunulat (Awit 45:1), mga tagapagsalin at tagapag-ingat ng Kautusan. Kaya naman, sila ay kinikilala bilang mga tagapag-alaga at tagapagpaliwanag ng mga banal na kasulatan sa mga tao (Ezra 7:6+. Ne. 8:8+). Habang ipinapaliwanag nila ang mga banal na kasulatan, maraming mga eskriba (grammatel) ang mga pari na itinuturing na mga tagapag-alaga ng mga tradisyon na napanatili sa mga teksto ng Banal na Kasulatan (Cf Jr. 8:8+). Kadalasan sila ay mga opisyal ng mga korte sa silangan (Ne. 8:8+) dahil sa kanilang natatanging kakayahan sa sining ng pagsulat, mga ministro, mga sugo, mga guro (rabbi tulad ni Ezra), o mga saserdote sa Templo (Sir. 39:2+, 5+). Bilang mga Pariseo (tulad ni Pablo – Fil. 3:5), naniniwala rin sila sa muling pagkabuhay ng mga patay (Lk. 20:39). 

Kung bakit sila mga kaaway ni Jesukristo ay dahil sinusunod nila ang mga tradisyon ng tao na gusto nilang mahigpit na sundin ng mga tao at mas mahalaga kaysa sa mga tunay na turo ng Diyos, tulad ng kabutihan at awa ng Diyos sa mga makasalanan, na siyang tema natin ngayon. 

Ang turo ni Jesus ay kabaligtaran ng mga turo ng mga eskriba at mga Pariseo (Mt. 23:1), lalo na sa pagtanggap at pakikipag-ugnayan sa mga makasalanan at maniningil ng buwis. Ang saloobin ng mga eskriba at Pariseo sa mga ito ay ang itinuturo ng ebanghelistang si Lucas na hindi sinasang-ayunan at napopoot pa nga ng Diyos ang saloobing ito ng mga eskriba at mga Pariseo. Para kay Lucas, malinaw na hindi sang-ayon si Jesus sa mga eskriba at Pariseo. Ang batayan ng pagsasabi nito ay ang tatlong talinghaga ng awa at habag ng Diyos, lalo na ang Parabula sa Alibughang Anak. 

3. Ang ikatlong lebel, o antas, ng interpretasyon, ang Karaniwang antas ng interpretasyon, ay itong sumusunod: 

Sa ebanghelyo ngayon para sa ika-4 na Linggo ng Kuwaresma (Cycle C), hinggil sa Alibughang Anak, ang dalawang karakter na ito ay malinaw na ipinakita sa atin: una, ang katangian ng pagiging santo, at, pangalawa, ang katangian ng pagiging tunay na anak ng Diyos. 

Sa talinghaga ni Jesukristo tungkol sa Alibughang Anak, lumalabas na ang karakter at personalidad ng pagiging santo ay inilalarawan sa larawan ng panganay na anak, habang ang karakter at personalidad ng pagiging anak ng Diyos ay ipinakita ng bunsong anak na nilustay ang ari-arian at pamana ng kanyang magulang. 

Sa kabuuan ng kuwento ni Jesukristo, alin sa dalawang anak na ito ang pinahahalagahan at itinuturing na tunay na anak ng ama, ang Diyos? Pag-aralan natin ang dalawang uri ng tauhan na ipinakita sa kwento upang makuha natin ang tamang sagot. 

Ang katangian ng panganay na anak na naging santo: 

Ayon sa kuwento ng talinghaga ni Jesus, ipinakita niya ang katangian ng isang banal na tao sa larawan ng panganay na anak. Ang panganay na anak na ito ay hindi man lang nagkaroon ng lakas ng loob na umalis sa bahay ng kanyang ama, na maging siyang isang palaboy, sakit ng ulo, o isang problema ng kanyang magulang. Sa madaling sabi, ang panganay na anak na ito ay isang modelo at halimbawa ng isang mabuting anak ng isang magulang: masunurin, maaasahan, mapagkakatiwalaan, disiplinado sa trabaho at buhay, hindi sumama sa masamang kaibigan, hindi nag-iisip na magpakasal, o mambabae, walang masamang ugali o anumang pagkakamali o depekto sa buhay, at marami pang iba. 

Ngunit nang magkaroon siya ng pagkakataong ipahayag ang kanyang malalim na damdamin sa loob ng kanyang sarili, tinawag niyang "panginoon" ang kanyang ama. Pakinggan natin ang sinabi niya: “Narito, sa buong buhay ko ay nagpaalipin ako para sa iyo at hindi ako sumuway sa alinman sa iyong mga kagustuhan, ngunit hindi ka man lamang nag-alok ng isang maliit na bata upang ako ay magdiwang kasama ng aking mga kaibigan. Ngunit nang bumalik itong walang kwentang anak mo, na nilustay ang iyong ari-arian sa mga babaeng maluwag, inutusan mo pa na katayin ang pinatabang guya.” (Lk. 15:29-30). 

Sa mga salitang ito na binigkas ng panganay na anak, ano ang nais ni Jesucristo na matutunan natin tungkol sa personalidad at katangian ng panganay na anak na ito (ang mga eskriba at Pariseo na matuwid sa sarili at tinuturing ang kanilang sarili na mga “santo”)? 

Nais ipakita ni Jesukristo na ang tunay na ugali ng panganay na anak na ito, sa labas, ay ipinakita niya sa amin ang isang larawan ng isang mabuting anak, ngunit sa kanyang saloobin, puno siya ng poot, pagkasuklam, pagrerebelde at galit laban sa kanyang ama. Itinuring niya ang kanyang sarilin na hindi siya isang anak na minamahal ng kanyang ama, ngunit isang alipin na masunurin sa bawat utos at kagustuhan ng kanyang ama kahit sa kanyang posisyon at katayuan sa pamilya bilang isang masunuring tagapaglingkod sa kanyang magulang. Naisip niya na ang ari-arian na naiwan sa kanyang magulang ay hindi naman pala tunay na kanya dahil hindi siya pwede na malayang pumatay kahit isang goyang baka sa ilalim ng kanyang pangangalaga para sa kanyang sariling kasiyahan. 

Kaya nga, malinaw na ang motibo ng lahat ng kanyang paglilingkod, at pagpapaalipin, ay ang hindi mapalayo sa tahanan ng kanyang ama, dahil sa ang kanyang bahagi ng mana ay hindi pa naibibigay sa kanya, na hindi katulad ng ginawa ng bunsong anak, na tumakas sa kanyang ama, at nagpakasaya na sa kanyang buhay. Kaya naman, ang mabuting batang ito, ang nakatatandang anak, sa kaibuturan ng kanyang sarili, ay iniisip na hindi siya tunay na anak, kundi isang alipin lamang, alipin ng kanyang ama sa loob ng kanilang tahanan. 

Ang katangian ng bunsong anak na nilustay ang ari-arian ng kanyang ama (mga makasalanan at mga maniningil ng buwis na kumain kasama ni Jesukristo): 

Ang katangian ng isang tunay na anak ng Diyos, ayon sa talinghagang ito ni Jesucristo, ay inilalarawan sa pangalawang anak, ang bunsong anak na nilustay ang ari-arian at pamana ng kanyang mga magulang.

Ang bunsong anak na ito ay walang hiya-hiyang humingi ng bahagi ng kanyang mana, kahit na ang kanyang mga magulang ay buhay at maayos pa. Ngunit pagkatapos niyang matanggap ang kanyang bahagi ng mana, nagpunta siya malayo sa kanyang pamilya. Sa lugar kung saan siya tumakas, namuhay siya ng alibughang buhay, gabi-gabi na nagpupunta sa mga beer house, nambabae, nagsusugal, nakipagkaibigan, at namuhay ng marangyang buhay. Ngunit dumating ang panahon na ang lahat ng kanyang pera ay ginugol sa kanyang mga bisyo, sa kanyang mga babae at sa kanyang pagsusugal, at siya ay nag-upa ng kanyang sarili sa isang may-ari ng kulungan, na hindi nagbibigay sa kanya ng kanyang suweldo, o anumang makakain. Sa gitna ng lahat ng kanyang paghihirap, naisip niya ang dati niyang sitwasyon kasama ang kanyang ama at kuya sa kanilang bahay. 

Sinabi niya sa kanyang sarili, "Ilang mga upahan ang ginagamit ng ama na may maraming pagkain na makakain, ngunit narito ako ay namamatay sa gutom. Aalis ako sa lugar na ito at babalik sa aking ama at sasabihin sa kanya: Ama ko, nagkasala ako laban sa langit at laban sa iyo. Hindi na ako karapat-dapat na tawaging anak mo, ngunit ituring mo akong isa sa iyong mga upahang alipin." Mula noon, umalis siya sa kahabag-habag na lugar at bumalik sa kanyang ama (Lk. 15:17-20). 

Ano ang nais ni Jesukristo na maunawaan natin sa pamamagitan ng mga salita na sinabi ng bunsong anak? 

Sa harap ng kabutihan ng ama, mula sa simula hanggang sa wakas ng kuwento, siya ay walang kahihiyan, nag-aaksaya ng kabuhayan ng kanyang pamilya, nilustay ang pamana ng kanyang pamilya sa maluwag na pamumuhay tulad ng mga bisyo, pambabae, pagsusugal, pagpapakasasa sa bawal na kasiyahan at marahas na pamumuhay, ang uri ng buhay na hindi niya naranasan habang nasa ilalim siya ng pamumuno ng kanyang ama at ng kanyang nakatatandang kapatid. Ngunit sa lahat ng kasalanang ito, nakilala niya ang kabutihan ng kanyang ama at ang tunay na pagsisisi sa lahat ng kanyang ginawa noong malayo siya sa kanyang ama, kaya naman sinabi niya sa kanyang ama na “Huwag mo na akong tratuhin na parang anak kundi isang upahang alipin.” 

Ito ay kabaligtaran ng sinabi ng panganay na anak sa kanyang ama na "Tingnan mo, sa buong buhay ko ay nagpaalipin ako para sa iyo at hindi ako sinira ang alinman sa iyong mga kagustuhan". Ngunit ang bunsong anak na lalaki, dahil sa bigat ng kanyang mga kasalanan at maling gawain laban sa kanyang magulang, ay nagsabi, “Mula ngayon, huwag mo na akong tratuhin na parang anak kundi isang upahang alipin”. 

Ibig sabihin, ang bunsong anak na wala nang aasahan bilang mana mula sa pag-aari ng kanyang pamilya, dahil naubos na niya ang lahat sa alibughang pamumuhay, magsisimula na siyang kumain sa hapag ng kanyang ama bilang isang aliping manggagawa na kikita ng kanyang pera sa ibabayad ng kanyang ama. 

Pakiramdam ng alibughang anak sa Diyos (ang amang maawain): 

Habang ang mga eskriba at Pariseo na mga anak ng Diyos (ang panganay na anak) na hindi lumabas ng bahay, sa buong buhay nila ay nagsakripisyo ng kanilang sarili (nagtrabaho para sa kabanalan at katuwiran), ngunit ang kanilang saloobin sa Diyos ay isa siyang diktador, at hindi isang ama, na mahigpit at mapaghiganti. Kaya naman, sila ay nagpapakabuti at hindi lumalayo at umiiwas sa paggawa ng kasalanan laban sa Diyos, dahil sila ay takot sa kanya at sa kanyang kaparusahan, mula sa pamana na mawawala sa kanila kung sila ay humiwalay sa Diyos. 

Kaya naman, sinabi ng panganay na anak sa talinghaga na “Tingnan mo, sa buong buhay ko ay nagpaalipin ako para sa iyo at hindi ko sinira ang alinman sa iyong mga kagustuhan…” Doon, itinuring niya ang kanyang sarili sa ilalim ng bubong ng kanyang ama ay na siya ay hindi isang anak kundi isang alipin ng kanyang ama, at ang kanyang pananaw sa kanyang ama ay labis niyang iniisip ang buhay ng iba. 

Kaya naman, para sa mga eskriba at Pariseo, ang Diyos ay masama at hindi mabuti dahil siya ay mahigpit at malupit sa kanyang mga utos. Ang lahat ng mga kabutihan (kayamanan) ng Diyos na nakalaan na para sa kanila bilang kanila nang mana, sila ay nagkaroon pa rin ng hinanakit laban sa Diyos (ang ama), dahil sa kanyang kalupitan, na  hindi niya pinahintulutan ang kanyang panganay na anak na magsaya sa kanyang sarili sa pamamagitan ng pagbibigay sa kanya ng kahit isang kambing mula sa ari-arian ng ama upang siya ay magdiwang kasama ang kanyang mga kaibigan. 

Ngunit nang bumalik ang nakababatang kapatid na gumastos ng ari-arian (mana) ng kanyang ama sa maluwag na pamumuhay, ang malupit na ama ay pinatay pa ang pinatabang guya (ang panganay na anak ay masyadong materyalistiko na gusto pa niyang magkaroon ng bahagi sa pinatabang baka - tulad ng mga Pariseo at mga eskriba na masama ang loob kay Jesukristo dahil kahit na kumain siya kasama ng mga makasalanan ay hindi sila pumapasok at kahit na ang ama ay hindi pumapasok sa kanilang mga makasalanan. Naghintay ng oras hanggang sa ang ama mismo ay lumabas at iniwan ang mga bisita at ang pagdiriwang sa loob para lamang makipag-usap sa kanya (panganay na anak na lalaki). 

Ang ugali ng mga eskriba at mga Pariseo dito ay tunay na masama ayon kay Jesukristo, Ngunit, sa lahat ng ito, ano ang saloobin ng ama (Diyos) Mula sa simula hanggang sa katapusan ng talinghaga, ipinakita ng ama (Diyos) ang kanyang pagiging mabait at hindi malupit na anak malayo sa bahay at sa pamamagitan ng pagbibigay ng tatlong senyales ng pagiging isang lehitimong miyembro ng pamilya, ito ay ang balabal, singsing at sapatos, matapos gugulin ang lahat ng kanyang mana sa maluwag na pamumuhay malayo sa kanyang tunay na pamilya. 

Ipinakita ng ama sa kuwento ang pagiging mayaman niya bilang isang ama nang ipagdiwang niya ang pagbabalik ng kanyang bunsong anak, kahit wala na siyang pera dahil hinati-hati na niya ang lahat ng kanyang ari-arian sa kanyang dalawang anak. 

Kaya nga, ang pinatabang guya, kasama na ang lahat ng katulong sa loob ng bahay) na kinatay ay hindi na pag-aari ng ama. Kung nasaktan ang damdamin ng panganay at nagreklamo siya, ipinakita pa rin ng ama (ang Diyos) ang kanyang lambing sa kanyang bunsong anak dahil akala niya ay pagmamay-ari na ng panganay ang lahat ng pera at ari-arian ng pamilya at paano kung namatay siya at nagpahinga na? 

Kaya naman, dapat din nating kaawaan ang ama (Diyos) dito sa kuwento dahil sa kanyang dakilang kabutihan ay labis siyang nagdusa mula sa mga kamay ng kanyang mga anak na lalaki (mga makasalanan at yaong mga nag-aakalang banal o matuwid), sabi ni Jesukristo. Sa sitwasyong ito, ang ama ay walang pagpipilian, siya ay palaging itinuturing na masama at sinisisi kapwa ng mga makasalanan at ng mga banal na tao. Ang sabi ng ama, “Anak, lagi kang kasama, at lahat ng mayroon ako ay nasa iyo na, ngunit tama at nararapat na ipagdiwang natin ngayon dahil itong kapatid mo na tumalikod sa akin bilang kanyang buhay, ngayon ay bumalik na siya sa akin”. 

Ang isang magulang ay palaging itinuturing na masama, sa paningin ng parehong mabuti at masamang anak. Ngunit ang magandang nangyari sa kwentong ito ay nabigyan ng pagkakataon ang magulang na maging katulad ng Diyos (ang ama sa kwento) sa kanyang pagiging mabuti mula sa simula hanggang sa katapusan ng buhay. 

Ang isang magulang ay dapat palaging nagsusumikap na maging mabuti palagi sa kabila ng pagbabago ng ugali ng kanyang mga anak (maaring maging masama ang isang mabuti ngayon, o ang kabaliktaran naman).

 dnmjr_21 March 2025

 

HOMILIYA PARA SA IKATLONG LINGGO NG KUWARESMA (Cycle C) 

NAGMAMADALI, HINDI MAKAPAGHINTAY! 

Ang mga pagbasang gagawin sa Misang ito para sa Ikatlong Linggo ng Kuwaresma sa Karaniwang Panahon (Cycle C) at ang kanilang mga buod ay ang mga sumusunod: 

Unang Pagbasa – Exodo 3:1-8a, 13 –15 -  “Sinabi ng Diyos, “Ako'y si Ako Nga. Sabihin mo sa mga Israelita na sinugo ka ng Diyos na ang pangalan ay 'Ako Nga'. Sabihin mo sa kanila na sinugo ka ni Yahweh, ng Diyos ng inyong mga ninuno, ang Diyos nina Abraham, Isaac at Jacob.” 

Ikalawang Pagbasa –1 Cor. 10:1-6, 10-12 - Tapat ang Diyos, at hindi niya ipapahintulot na kayo'y subukin nang higit sa inyong makakaya. Sa halip, pagdating ng pagsubok, bibigyan niya kayo ng lakas upang makayanan ito at ng paraan upang malampasan ito. 

Ebangheliyo – Lukas 13:1-9 - At sinabi ni Jesus ang talinghagang ito: May isang lalaking nagtanim ng igos sa kaniyang ubasan. Pumunta siya roon at naghanap ng bunga at wala siyang nakita. Sinabi niya sa tagapag-alaga ng ubasan: Narito, tatlong taon na akong pumaparito na naghahanap ng bunga ng puno ng igos na ito at wala akong nakitang bunga. Putulin mo iyan. Bakit sinasayang niya ang lupa? Sumagot ang tagapag-alaga at sinabi: Panginoon, pabayaan mo muna iyan diyan sa taong ito, hanggang mahukay ko ang paligid nito at lagyan ng pataba. Maaring ito ay magbunga, ngunit kung hindi, saka mo na ito putulin. 

Totoo nga po ‘yung sinasabi sa unang bahagi ng ating ebangheliyo ngayong Ikatlong Linggo ng Kuwaresma tungkol sa pangangailangang kumbersyon at pagsisisi ng isang tao sa kanyang mga kasalanan. 

Nguni’t hindi naman dapat pagmamadaliin ang kanyang kumbersyon at pagsisisi tulad ng gustong mangyari ng isang may-ari ng lupa sa ikalawang parte ng kuwento sa ating ebangheliyo tungkol sa kahoy ng igos na gusto nang putulin ng may-ari ng ubasan dahil isang taon na daw ang nakararaan nguni’t ito’y hindi pa namumunga at hindi na siya makakapaghintay. 

Ang ikalawang bahagi ng ebanghelyo ngayon (Lk. 13:6-9) ay isang talinghaga tungkol sa isang puno na hindi namumunga. Ito ay isang talinghaga na ang kuwento ay sa tingin natin ay walang kinalaman sa naunang bahagi tungkol sa paanyaya sa pagsisisi, ngunit ang talinghagang ito ay may aral, o pagtuturo, na konektado sa unang aral na ating sinabi. 

Ang taong may masamang karma ay tulad ng isang puno na hindi namumunga ng mabuti, o kaya, kung ito man ay mamunga, ang mga ito ay bulok, mapait, o maasim. 

Sa kuwentong ito, tinukoy ni Jesucristo ang apat na dahilan kung bakit hindi namumunga ang isang puno: una, ang may-ari ng lupa, na sabik at hindi makapaghintay na makakita ng bunga sa kanyang bagong tanim na puno; pangalawa, ang puno mismo, kung saan maaaring may depekto ang punla; ang pangatlo, ang magsasaka, na hindi marunong maghukay at magpataba ng halaman; at ang ikaapat, ang lupa, na wala ng pataba, o sustansya. 

Ang apat na salik na ito na nag-aambag sa kawalan ng bunga ng isang puno, ay dapat naroroon bago tayo maghanap ng bunga. Kaya, tama ang sinabi ng tagapag-alaga ng taniman na, " ͞Bigyan mo pa ako ng isa pang taon, dahil pagkatapos kong magawa ang aking tungkulin sa pagpapataba at paghukay sa paligid, baka ito ay magbunga." 

Inaabot siya ng isa pang taon para mapabunga niya ang puno! Isa na namang pagkakataon para magsumikap at magampanan ang iyong tungkulin! Isa pang pagsubokna mapabunga ang puno! 

Ang pagsisisi ay hindi maaaring pilitin, ipwersa, o madaliin. Ang pagbaling ng puso tungo sa pagbabagong-buhay ng isang tao ay hindi kailangang pilitin at pilipitin, dahil kung ito ang gagawin, ay maaring pwedeng maging hilaw at walang lasa ang kumbersyon at pagsisisi. 

Maraming tao ang gustong pabilisin ang kanilang kumbersiyon, o kaya, ang kumbersiyon ng ibang tao. Gusto nila ng “instant conversion”, tulad ng “instant coffee”, “instant salabat”, “instant mami͟”, at iba pa. 

Sila ang mga taong tulad ng may-ari ng lupa sa talinghaga na gustong umani kaagad ng bunga sa isang bagong tanim na puno. Dahil walang makitang bunga, kaya nais niya nang putulin ang puno, at hindi maghintay na magka-edad ang puno ng sapat na haba upang tumigas ang puno at ang mga sanga nito. Tulad sa isang taong palaging nagmamadali, wala tayong tiyaga na hintayin ang isang puso ng tao na lumago at tumanda muna sa pananampalataya, nguni’t gusto natin na kung hindi siya gumawa ng mabuti, gusto nating putulin siya sa ating mga samahan, o sa igelsiya. Samakatuwid, dapat nating matutunan ang pasensya ng magtatanim na binanggit dito sa talinghaga ni Jesus sa ebangheliyo ngayong linggo. 

Ang pagsisisi ay parang isang punong may sira ang pagkabinhi. Ang kailangan ng isang may sira na puno ay palitan ito ng isang may magandang katangian at kalidad. Gayunpaman, ang tao ay hindi tulad ng isang puno na maaaring putulin. Ang isang taong may masamang karma ay maaaring magbunga ng mabuting bunga ayon sa kapangyarihan ng pagsisisi, pagbabalik-loob at pagbabagong-buhay. Ang isang puno na hindi namumunga ay maaaring gamitin para maging isang troso na ginagamit sa pagtatayo ng mga bahay o, kaya, sa paggawa ng mga muwebles at mga kasangkapan sa bahay. Gayunpaman, ang isang taong may masamang reputasyon at karma ay maaari lamang gawing panggatong sa apoy ng impiyerno. 

Ang pagsisisi ay maihahalintulad din sa isang magsasaka na hindi gumagawa ng kanyang tungkulin, ngunit nangangailangan, o naghihintay, ng isa pang taon upang gawin ang pag-aararo at pagpapataba ng kanyang sarili. Madalas nating sabihin kapag tayo ay inanyayahan na magsisi at baguhin ang ating buhay “Sa isang buwan͛”, o, “sa isang taon͛, o “Bukas”, “kapag nagretiro na ako sa trabaho”, o “kapag ang aking mga anak ay lumaki na.” Ang ugali na ito ay magdadala sa atin sa mahabang panahon kung kailan hindi nagbubunga ang ating kaluluwa, pagdating ng panahon na tayo ay makahanap ng magandang bunga, at sasabihin natin na “Ako ay magbabago” dahil ang patpat ay napigilan na tayo sa pamumunga. Ang tao ay may ugali na ipagpaliban ang kanyang pagbabalik-loob hanggang sa huling sandali ng kanyang buhay sa lupa, kapag siya ay malapit nang mamatay, at ang pagsisisi na inaasahan niyang gawin ay ang magpa-Hesus͟ ng iba. Paano kung wala tayong kasama kapag tayo ay inanyayahan na ͟lumapit kay Jesus͟,  ano ang gagawin natin? Sapagkat, huwag nating tularan ang maling ugali ng taong ito sa talinghaga na humingi ng panibagong oportunidad, panibagong pagkakataon, panibagong panahon para sa pagsisisi at pagbabagong loob.

Ang pagsisisi ng isang tao ay maihahalintulad sa lupang walang abuno at pataba. Ang matigas, matinik, mabato at matinik na lupa ay hindi kailanman magbubunga ng mabuting uri ng binhi ng halaman (Tingnan ang Parabula ng Manghahasik sa Mt. 13:4-23). Ang puso ng tao ay tulad ng apat na uri ng lupa na binanggit ni Hesukristo sa talinghagang ito ng manghahasik. Ang matigas na lupa sa kalsada ay parang matigas na puso, na kahit anong sabihin mo, hindi magbabago. Ang mabatong lupa ay parang puso ng tao na kapag dumating ang mga pagsubok at kapighatian ng kapwa tao, babalik ito sa dating gawi. Ang matinik na lupa ay parang puso ng tao na puno ng mga alalahanin, pagkabalisa at krisis o problema ng buhay na ito na bumigo sa lahat ng kanyang pagsisikap na baguhin ang kanyang buhay. Gayunpaman, ang matabang lupa ay tulad ng isang mapagpakumbabang puso na pinataba ng hirap at saya ng buhay (ang kahulugan ng isang daang prutas, o animnapu o tatlumpu, ay ito ay isang pananalig sa hirap at saya ng buhay). 

Ang pagsisisi na ginagawa ng isang mapagpakumbaba, simple at isang pusong marunong magpuri sa Diyos ay ang pagsisisi na nagbubunga ng isang daan, animnapu't tatlumpung kagalakan sa buhay. 

Gayunpaman, mahalagang sabihin ng may-ari ng lupa na, “Sa aba ng lupain na tinutupok ng punong ito na hindi namumunga. Kaya, halika, tatlong taon akong naparito na naghahanap ng bunga sa puno ng igos na ito, at wala akong nakita” (Lk. 13:7). 

Ang taong hindi namumunga ng magandang bunga sa kanyang buhay ay dapat putulin dahil binigyan siya ng maraming oras (tatlong taon) para magsisi at magbago ng kanyang buhay, ngunit ang lahat ng pagsisikap na ito ay walang kabuluhan. Ngunit, sa pakiusap ng taong matiyaga, isa pang taon, isa pang pagkakataon, isa pang pagtatangka, ang gagawin upang bigyan ang isang tao ng sapat na panahon upang magsisi at manumbalik sa Diyos. 

Ang isang taon, isang pagkakataon, isang pagsubok ang dumarating sa atin sa panahon ng Kuwaresma. Kaya, naririnig natin ngayong Linggo ang salita tungkol sa pagsisisi, pagbabagong loob, pagpepenitensiya at pakikipagkasundo sa Diyos. Marahil, ito na ang huling taon ng iyong buhay dahil nakabitin na ang karit ni kamatayan sa iyong ulo. Kaya, huwag mong pabayaan na ang Kuwaresmang ito na lumipas sa iyong buhay nang wala kang ginawang pagsisisi at magbalik sa Diyos.

dnmjr/17 Marso 2025