Gifts of the 3 Wisemen - Epiphany

Homily for the Feast of Epiphany (for the ME Bible Study Group)

Based on Mt. 2:1-12

RELIGION AND CIVIL SOCIETY, PART III

“They brought him gifts of gold and frankincense and myrrh” (Mt. 2:11).

After discussing the desert’s role in the reformation and renewal of both religion and civil society, we are now ready to consider each of these two items separately.

In fact, last time, the Fourth Sunday of Advent, we already considered the two kinds of Religion: one, supernatural religion which is FAITH, and the other, natural religion which is paganism.

Today, the feast of Epiphany, let us discuss Civil Society.

This feast presents to us the gospel story about the visit of the wisemen from the East, bringing their gifts of gold and frankincense and myrrh to the baby Jesus Christ.

This story was not written to be a mere additional attraction to the manger scene, or to make the nativity story look like history and for real. The lesson or teaching that we can get from this gospel story is more important than its historical value. Whether they were indeed kings, as traditional believed in the Church, or they were mere wisemen or astrologers, and that they numbered three, or more than three, is not a matter of great importance for us now because we are not biblical exegetes or scholars of the bible but mere simple believers in the word of God. It is this teaching or lesson of Christianity which we wish now to convey.

The first lesson we wish to convey is the fact that, by using the imagery of kings or wisemen coming from the East who brought their respective gifts, this gospel narrative puts forward or volunteers the information about a homage paid by the nations of the earth to the God of Israel, particularly the new-born Christ of God, Jesus Christ.

Speaking then of nations, we also speak of some human society where these nations are founded.

Why should the nations pay homage to Christ?

Since Jesus Christ is the savior and redeemer of humanity, hence, he is also the savior and redeemer of their society. Through his incarnation and birth as man like us, he brings new hope and new perspective for the rebirth and renewal or transformation of the human society, not only the society of his time but also ours for all times and in all places.

This is because Jesus Christ is not only just plain and simple human being, not even one who was a very extraordinary or gifted man, but was God himself who assumed our humanity and lived and felt and thought like one of us. Hence, his coming to the human society has an impact which was far more surpassing than any of the greatest men who have come before and even after him.

For God himself to come down from heaven and to intermingle with men, then it would just be for some flimsy or superficial reason but one of great importance. Since the transformation, rebirth, renewal and reformation of society is impossible to accomplish through just one man without guidance and aid from God who is the originator and author of human life and his society, hence it is for this purpose that Christ became incarnate and lived as a member of the human society.

For this end, the  gospel story invited the presence of some wisemen to be placed at the mange scene. It is to show that Christ’s coming has something to do with the rebirth, renewal, transformation and reformation of the human society, not just the religious sector of society, which he wanted to rebuild.

To rebuild with what and for what?

Just to give us some idea, let us take up the script of a short Christmas presentation entitled “Gifts Brought to the King” and try to see the significance of the wisemen’s gifts for our present society.

The second lesson of the story about the Wisemen is regarding the element of the star which guided them to their destination and shone brightly on top where Jesus Christ was born. This star was believed by the ancients to be an angel, in fact, considering its huge brightness, a big choir of angels.

The presence of a huge choir or army of angels at the manger during the brith of Christ confirms, not only the divine origin of the new-born baby but the ministerial role of angels as messengers of the good news of salvation and transformation of man and his society. As heavenly beings, angels are also party to God’s work of creation and the recreation of the materials world. They share the pure thoughts and plans of God for the clewan-up of the world from all evil and malice.

Hence, when they were shown by the gospel to have guided the wisemen to the mange scene so that they could bring him gifts of gold, frankincense and myrrh, it is certainly to show to us that the angels were directed by God to use these wisemen to cooperate with Him in the final realization of the plan of salvation. It is alsoto bring to us the lesson that human society is ever in need of divine guidance and assistance, and that the moment for such guidance or assistance has already come and is already here.

The divine intervention in human history, particularly during the time of Christ, had in view the renewal or reformation of our religion and huan society. This event of divine intervention or coming constitutes the good news, or gospel, or chrstianity. In fact, it is through the announcement of the gospel that Christ carried out the reformation of both religion and society.

Christianity therefore is not merely a philosophy or a set of moral doctrines and teachings, or rules and laws to be kept, but basically an event. Therefore it is also a good news.

Doctrines are crystalizations or fossilizations of some actual event in human relationships or experiences that influenced to some large extent the formation of habits, customs and traditions among a group of people or society. But in the beginning, Christianity is first and foremost, a historical event, before becoming a set of moral rules and laws, doctrines and teachings as they are now.

(If there is sufficient time, and if the people are very interested, you can explain briefly, by use of a chart, the “Kerygma”. It would be necessary to discuss the Kerygma now, before taking up the topic of “Baptism” (for the Feast of the Baptism of the Lord”. Otherwise, postpone the discussion of the Kerygma for the next meeting.) 

The third, and last, point for now, is regarding the meaning behind the three kinds of gifts of the wisemen.

The symbolism behind the wisemen’s gifts to Christ are the three most important moments or epochs during the Christian era, namely, frankincense for the agricultural civilization, myrrh for both feudal and slave societies, and gold for the industrial civilization which may extend its sphere of influence up to our present age, the Cyberspace Age, because capitalist globalization is its most important vehicle.

The wisemen’s gifts, therefore, speak about human civilization, which could indeed be interpreted as frankincense, myrrh and gold for the different civil societies that have cropped up in human history as they were foretold by ancient biblical prophecies for the Messianic times.

When these gifts were offered to Christ, all the nations of the earth, represented by the wisemen, wanted to say that the past, present and future outcome of their societies, including the kind of civilization that these societies will spouse, were in the hands, or in the wisdom , or living memory, of Christ.

When agricultural civilization cropped up, it was like a “frankincense”, a sweet offering to God, because farm work was created by the “Most High himself” (Sir. 7:15). Civil society during the agricultural civilization was described in history as “primitive communalism”, which was a perfect society since both the ideal and the real world was perfectly united as one. This kind of society, the agricultural society, was halfway between the ideal and the real, between idealism and reality, and was in the middle or crossroads of both religion and society’s history. In short, during the agricultural civilization, society was itself religion, and religion was also society. There was no divorce between religion and society at this time. That is why, it was indeed a “frankincense” to God.

The next period to agricultural society was the slave and feudal societies. This epoch is represented by the second gift of the wisemen, the myrrh. Myrrh is symbolical  of suffering, bitterness, and death, being an embalming spice. And indeed, because of the much bitterness and sufferings that humanity suffered during the slave and feudal civilization, its most apt symbol is the myrrh.

Gold may symbolize the third and final civilization of man, which is the Industrial civilization. With the great wealth and progress, both in terms of physical and in knowledge, that the industrial age has brought, it could very well be symbolized as gold. This progress was already foretold by Daniel that is going to happen before the End of the times. “But you, Daniel must keep these words secret and the book sealed until the time of the end. Many will wander this way and that, and wickedness will go on increasing” (Dn. 12:4).

These gifts of the wisemen already define the societies that have cropped up during the time of Christ, or the time of the Christian era. These gifts have also foretold that the gifts of God’s patience and mercy for mankind are almost spent. Now is the time of the end of the third and final civilization. After this are the end of the times and the second coming of Christ will happen. The next epoch during this is the Milleniar Civilization, where Christ will reign for a thousand years with the just.

Through this feast of Epiphany therefore, let us follow Christ as he manifested himself in the flesh before all the nations in order to lead us now towards the reform of our civil society before the End of the times happens.

Trabaho kan Ama - 3rd Sunday of teh Year

Homiliya para sa Ika-tolong na Domingo nin Taon (para sa mga miyembro kan ME Bible Study Group)

Base sa Lk. 2:41-52

Seryeng hale sa “Mga Paghorop-horop asin Katukdoan sa Disyerto”

“Tano ta hinahanap nindo ako? Dai nindo aram na dapat nagtatrabaho na ako para sa sakuyang Ama?”

                                                                Lk. 2:49

                An kasabihan na ini naghale sa estorya digdi sa satong presenting evangeliong binasa, dapit sa pagkakua kan saiyang mga magurang sa aking si Jesukristo duman sa Templo (Lk. 2:41-52).

                Bilang mga debotong Judio, igwang ugali si Jose asin Maria, kaiba an sindang pamilya asin mga paryentes, na magduman sa Jerusalem taon-taon para sa mga importanteng piyesta kan saindang relihiyon. An piyestang sinasabi digdi sa estorya iyo an Paskua (Lk. 2:41).

                Dapat na maintiyendihan padagos nyato na an lambing lalaking Judio igwa nin sagradong obligasyon na mag-atendir sa tolong importanteng piyesta kan saindang relihiyon sa laog nin sarong taon, sosog  sa pagboot kan libro nin Katugonan na nagsasabi na “Obligasyon kan saindong mga kalalakihan na magpahiling sa atubang ni Yahweh na saindong Dios sa lugar na saindong pipilion na tolong beses sa laog nin sangtaon: sa piyesta kan Tinapay na daing Lebadura, sa piyesta kan mga Semana, asin sa piyesta kan mga Tabernakulo. Mayong siisay man an dapat na magpahiling sa atubang ni Yahweh na mayong dara, kundi an lambing saro dapat na magtao sosog sa saiyang makakaya, sosog sa proporsyon kan mga bendisyon asin biyayang itinao sainda ni Yahweh na saindong Dios” (Dt. 16:16-17).

                Kan dose anyos na si Jesukristo, nagduman sinda kan saiyang mga magurang asin mga tugang sa Jerusalem para sa piyesta kan Paskuwa sosog sa pagboot na ini nin Dios para sag abos na lalaking Judio (Lk. 2:42).

                Antes nyatong ipadagos an pagpaliwanag kan estoryang ini, sarong pagpapaliwanag dapit sa piyesta kan Paskuwa an angay, tanganing magkaigwa kita nin ideya dapit man sa kahalangkawan asin kahulugan kan piyestang ini para sa sarong Judiong lalaki.

                Magpoon kita kan pagpaliwanag kan pagboot na ini, na iyo an Dt. 16:1-8.

                Sinasabi digdi sa sitas na ini na,

“Otoba nindo an bulan nin Abib asin iselebrar an Paskuwa para ki Yahweh saindong Dios, hili ta ilinuwas kamo sa Ehipto ni Yahweh saindong Dios kan banging nasa bulan nin Abib. Dapat magsakripisyo kamo ki Yahweh saindong Dios nin sarong paskuwa hale sa saindong oveja o inaakay duman sa lugar n apinili ni Yahweh tanganing tawan nin sarong harong  an saiyang ngaran. Dai kamo magkakan nin tinapay na may lebadura na kasabay kaini; sa laog nin pitong aldaw kamo makakan kaiyan kaiba an tinapay na daing lebadura, an tinapay nin emerhensiya, huli ta sa dakulang kasibotan kamo nagruluwas sa daga kan Ehito, kaya dapat na romdomon nindo sa bilog nindong pagkabuhay an aldaw na kamo nagluwas sa daga kan Ehipto. Sa laog nin pitong aldaw mayong  lebadura an dapat na maumpungan sa laog kan harong nin siisay pa man sa entering teritoryo nindo, ni magsaray kamo sa magdamlag sagkod sa pagka-aga kan karne na isinakripisyo kan Paskuwa sa arin man na mga banwa na itinatao saindo ni Yahweh saindong Dios, kundi sa lugar sana na pipilion ni Yahweh saindong Dios na bubugtakan niya kan saiyang ngaran an sarong harong, diyan nindo isasakripisyo an Paskuwa, sa banggi pagsulnop kan saldang, sa oras na  kamo nagruluwas sa Ehipto. Dapat na duman nindo lutuon asin kakanon sa lugar na pinili ni Yahweh na saindong Dios, asin sa pagka-aga dapat na magpuruli asin magbaralik kamo sa saindong mga tolda. Sa laog kana nom na aldaw na magkakan kamo kan tinapay na daing lebadura, asin sa ikapitong aldaw magkakaigwa kamo nin sarong asembleya para ki Yahweh saindong Dios; asin dai kamo mag-gibo nin anuman na trabaho” (Dt. 16:1-8).

An pagboot na ini, enot na makukua sa Ex. 12:1-11,27, 42, 47-48, na nagsasabi na, “Nagsabi si Yahweh ki Moises asin Aaron duman sa daga nin Ehipto, ‘An bulan na ini iyo an magigin pinakaprimerong bulan sag abos na mga bulan para sa saindo, an pinakaenot na bulan kan saindong  taon. Sabihan mo an bilog na komunidad kan Israel na, “Sa ikasampulong aldaw kan bulan na ini, an lalaki sa lambing harong dapat na magkua nin sarong hayop diyan sa saiyang oveja, sarong hayop kada pamilya: sarong hayop kada harong. Kun kakadikit an miyembro nin sarong harong, tanagning magubos kan hayop, an saro makikilayon sa saiyang kataid na harong, an pinakaharani sa saiyang harong, sosog sa kinakaipuhan na bilang kan mga persona. Dapat na ikonsiderar nindo, antes magdesisiyon kamo kan kinakaipuhan na bilang kan makakrakan, an makakayang kakanon kan lambing saro. An hayop dapat na mayo lamang nin kaninan, srong taon na lalaki na kukuahon nindo sa saindong mga tupa o kanding. Lalangubon nindo iyan sagkod sa ika-katorseng aldaw o petsa kaining bulan, kun saen an entering asembleya kan komunidad nin Israel iyo an mabuno kaiyan sa pagtangaan kan duwang poste asin hamba kan puwertahan kan harong na saindong pagkakakanan. Sa banging iyan, an laman kan karne na linitson sa kalayo saindong kakakanon, kaiba na tinapay na daing lebadura asin an mapait na doot. Dai kamo magkakan kaiyan na hilaw o linabunan, kundi linitson sa kalayo, na iniba an payo, mga bitis asin bituka. Dai kamo magtada  kaiyan sagkod sa pagka-aga; anuman na parte na matada sa pagka-aga dapat na tutungon sa kalayo. Arog kaini an dapat na pagkakan nindo kaiyan, may hagkos sa saindong habayan, mga sapin sa saindong mga bitis, asin sugkod sa saindong kamot. Dapat na apritado an pagkakan nindo kaiyan: iyan an paskuwa para sa kaomawan ni Yahweh…Iyan an sakripisyo kan Paskuwa sa kaomawan ni Yahweh na naglihis sa mga harong kan mga akin i Israel duman sa Ehipto, asin linugad an Ehipto, alagad linihisan an stong mga harong…Ini an banggi na naglamay si Yahweh tanganig ikaluwas kamo sa daga kan Ehipto, na dapat na otobon bilang sarong vigilia para sa kaomawan ni Yahweh sag abos nindong henerasyon…”’”  (Ex. 12:1-11, 27, 42).

Dapit sa dakulang piyestang ini na ipinagboboot nin Dios, ini an sinasabi sa ibang parte kan Bibliya:

“Huli ta sa parehong gawe na ibinalos mo kami sa samong mga kaiwal,

Ipinagmuraway mo kami huli kan pag-apod mo sa samuya.

An mga debotong ka-akian kan mga kagalang-galang na tawo

                Nagdurulot sinda nin sekretomng sakrispisyo,

Asin, sa sasarong tingog, inarawit ninda an sagradong kasundoan na ini,

Tanganing an mga santo maghiras man kan kaparehong mga bendiosyon asin peligro;

Asin magpoon kaidto nag-arawit na sinda kan mga himno kan mga ama” (Kad. 18:8-9).

Pagkatapus kan mga panahon nin mga HUkom asin, magpoon kan panahon nin mga hade sa Israel , napara an pagselebrar kan Paskuwa (2 Hde. 23:22; 2 Kron35:18), apuwera kan panahon ni Hadeng Osias (2 Kron. 35:1) na iyo an nagpabwelta kan pagselebrar kaini. Kan makabalik an mga Israelita sa saindang daga sa pagboot ni Hadeng Ciro, isinilebrar kan eskribang si Ezra an primerong Paskuwa kan taon 515 B.C. duman sa Jerusalem (Esdras 6:19). An duwang klaseng selebrasyon na ini kan Paskuwa iyo an pinunan kan relihiyon nin Judaismo na inabotan kan mga magurang ni Jesukristo sa anahon ni Kristo.
                Sa paagi kan pagpaliwanag na ini dapit sa kapiyestahan kan Paskuwa nin mga Judio, nasasabotan nyato an pinakaprimerong estorya kan pagdalaw ni Jesukristo duman sa siyudad kan Jerusalem para sa piyesta kan Paskuwa. Nangyari an pagdalaw niyang ini duman sa siyudad kan dose anyos na siya, asin kaiba niya an saiyang mga magurang.

Sinasabi sa estoryang ini na, kan magouruli na an grupo kan saiyang mga magurang, tuyong nagpawalat si Jesukristo duman sa laog kan siyudad, mantang dai nareparo kan saiyang mga magurang na mayo palan siya duman sa grupo. Seguro, dakulang grupo ini, kaya dai nareparo ni Maria asin Jose na mayo an saindang matuang aki duman sa pag-iriba ninda (Lk. 2:43).

Mantang an piyesta kan Paskuwa saro sa pinakadakulang piyesta, kaya dakul na mga Judio, na may maniba-ibang pagkatawo asin pinag-adalan, an yaon duman sa Jerusalem sa aldaw kan piyesta. Yaon duman sa presinto kan Templo sa panahon na iyan an dakul na bilang nin mga doctor sa Katugonan. Digdi sa mga tawong ini nakipaghampang si Jesukristo asin nakipagdebate sainda dapit sa tunay niyang misyon sa buhay. An sabi digdi sa evangeliong binasa iyo na “nagdadangog aisn naghahapot siya sainda nin mga kahapotan” (Lk. 2:46), na an boot sabihon kaini iyo an “pakikidepabte”. Kaya, huli kan mausay niyang mga simbag, an mga doctor na ini kan Katugonan napangalas na gayo kan saiyang katalinuhan, patin sa mga kasimbagan niya (Lk. 2:47; 4:22, Jn. 7:15,46).

Tolong aldaw nang arog kaini an ginigibo ni Jesukristo duman sa presinto kan Templo, kan mareparo kan saiyang mga magurang na mayo ninda kaiba duman sa papuling karaban si jesukristo, dangan nagpoon na sindang maghanap asin maghadit kan dai ninda siya naku sa pag-iriba ninda. Kaya, nagbalik an mag-agom duiman sa siyudad tanganingf hanapon siya duman (Lk. 2:44-45). Tolong aldaw na kan makua ninda siya kaiba kan mga doktor nin Katugonan sa laog kan presinto kan Templo (Lk. 2:46).

Kan mahiling ninda si Jesukristo, an saiyang ina nagsabi na, “Aki ko, tadaw ta ginibo mo ini sa samo? Hadit na nagparahanap kami saimo, ako asin ining ama mo” (Lk. 2:48).

Dangan nagsimbag siya, “Tano ta hinahanap nindo ako? Dai nindo aram na dapat na magtrabaho na ako sa sakuyang Ama?” (Lk. 2:49). Alagad dai nasabotan ni Jose asin Maria an klase kan simbag na ini ni Jesukristo (Lk. 2:50).

Para sa mga magurang niya asin para sa man sa satuya ngonian, anong klaseng dose anyos na aking ini an nagsisimbag an arog kaini? Asin ano naman an kahulugan kan simbag na ini ni Jesukristo na sukat dai masabotan kan saiyang mga natural na magurang?

Para sa enot tang hapot na, “Anong klaseng aki ini na dose anyos pa sana igwa nan in keber na magsurosimbag an arog kaini sa saiyang mga magurang na dapat magtrabaho na siya para sa saiyang Ama?” Kun satuyang sadiring aki ini, maoogma daw kita na mag-dangog sa arog kainong sisimbagon?

Dapat na ma-ogma kita na an sarong dose anyos na aki nagtataram na dapit sa pagtrabaho o paghanap-buhay. An sarong Judiong aki, pag-abot kan dose anyos, minaselebrar kan sarong ritwal na inaapod na “bar mitzwah”, kun saen minaako siya nin sarong sadit na kopya sa saiyang alimpupuro (skull cap), tanganing ipahayag sa publiko na siya nagpopoon na kan saiyang buhay bilang sarong adulto.  An sarong aking hoben dapat na magpoon nang mag-adal kan trabaho nin saiyang ama, kun siya lalaki, o kan saiyang ia kun siya babae. Sa arog kaining kahulugan maiintyendihan nyato an simbag na ini ni Jesukristo sa saiyang mga magurang.

Alagad, tano ta dai nasabotan kan saiyang mga magurang an arog kaining simbag ni Jesukristo? (Lk. 2”50). Nin huli ta dai ninda nasasabotan an klase kan trabaho na saiyang sinasabi para sa saiyang ama.

An trabaho na sinasabi ni Jesukristo na gigibuhon niya para sa saiyang ama iyo an trabaho kan Paskuwa (Jn. 4:34; 6:38; 13:1; 14:10-12), o an trabahong may relasyon sa Paskuwa.

Si Jesukristo mismo iyo an Paskuwa kan sinabi ni Juan Bautista na, “Hilnga, uya an cordero nin Dios na nagpapara kan kasalan nin kinaban” (Jn. 1:29). An mga tataramon ni Juan Bautistang ini iyo an bilang kaotoban kan profesiya ni Profeta Isaias dapit sa Sorogoon ni Yahweh na, “Minaltrato, dinara niya iyan na may  kapakumbabaan, dai lamang siya nagbukas kan saiyang nguso, siring sa sarong korderong dinara sa bunoan, sirig sa sarong karnerong pola sa atubang nin mga parabulog, na dai nanggad nagbukas kan saiyang nguso…Kaya itato saiya an bilog na tropa bilang premyo, makkibangan siya nin mga sinamsam sa mga mapangyari; huli kan pagdolot kan saiyang sadiri sa kagadanan, sa pagtugot niyang ibilang siya sa mga parakasala; mantang an mga kakundian nin kadaklan iyo an saiyang pasan, asin ipinamibi niya an gabos sa gabos na oras an mga parakasala” (Is. 53:7,12).

An pagsaksing ini kan mga nagkaerenot na profeta, inuuyonan man kan mga apostol ni Jesukristo. Si Pablo nagsasabi na, “Si Cristo, an satong paskuwa, isinakrispisyo na: kaya, isilebrar ta an piyesta sa pagtapok kan gabos na lumang lebadura nin karatan asin katampalasanan, na magkaigwa sana kita kan daing lebadurang tinapay nin sinseridad asin katotoohan” (1 Co. 5:7-8).

Sa arog man kaininng punto si San Pedro nagsurat na, “Romdoma an pantubos na ibinayad tanganing tubuson kamo sa daing pakinabang na klase nin pamumuhay na inako nindo sa saindong mga magurang dai binayadan sa paagi nin sarong bagay na malalapaon, ni sa paagi nin plata o bilawan, kundi sa mahal na dugo kan korderong mayong kaninan o digta, na iyo si Kristo” (1 P. 1:18-19).

An langitnon na asembleya na nagtitiripon para sa sarong liturhiya nagdedepikto nin sarong Cordero na iyo sana an may kapangyarihan, sosog sa nahiling ni Juan Evanghelista, na nagbukas kan nalulukot na libro: “Dangan nahiling ko, na nakatindog sa tahaw kan trono na igwang apat na hayop asin an nakapalibot na mga kamagurangan, an sarong Cordero na garo isinakripisyo na: igwa ini nin pitong sungay, asin igwa ini nin pitong mata, na iyo an pitong Espiritu na ipinadara nin Dios sa entering kinaban. Kinua kan Cordero an linukot na libro hale sa toong kamot kan Saro na nakatukaw sa trono” (Apo. 5:6-7).

Sosog sa Apostol, an sakripisyong ini ni Jesukristo kan saiyang sadiri iyo an mas superior kisa sa mga sakripsiyong ipinagboboot kan lehe ni Moises, nin huli ta, “Dangan nagsabi siya, Uya ako, minadatong ako tanganing magkuyog kan saimong kabotan. Hinahalean niya nin kapangyarihan an enot tanganing ribayan kan ikaduwa. Asin an kabotan na ini iyo na tanganing mapabanal kita huli kan pagdolot niya kan saiyang hawak na ginibo ni Jesikristo nin makasaro sanang beses” (Heb. 10:9-10).

An pagsakripisyong ini kan saiyang hawak para sa kasalan nin tawo nangyari man nanggad sa panahon kan piyesta kan Tinapay na Daing Lebadura, na inaapod man na Paskuwa. “Harani na an piyesta kan Tinapay na daing lebadura, na inaapod na Paskuwa, asin an mga poon nin kapadean asin mga eskriba naghahanap nin paagi kun paano ninda ikakapadakop siya, ni nhuli ta dai sinda nagtitiwala sa mga tawo” (Lk. 22:1).

Sa banggi mismo kan piyestang ini, ginibo niya an Huring Pamanggi kaiba kan saiyang mga disipulo, na itinao niya an saiyang hawak bilang tinapay na daing lebadura na babaraak-baakon, asin an saiyang dugo bilang arak n ainumon para sa bagong tipan, “Dangan sinabihan niya sinda, ‘Haloy ko nang pinaghalat an oras na ini na magkakan kan paskuwa kaiba nindo antes ako magsakit; nin huli ta, sinasabihan ko kamo, na dai na nanggad ako makakan kaiyan sagkod na maotob iyan sa kahadean nin Dios’. Dangan, mantang kinukua niya an kopa, nagpasalamat siya asin nagsabi, ‘Akoa nindo asin uminom kamo digdi gabos, huli ta, sinsabihan ta kamo, dai na ako mainom nanggad nin arak sagkod na dumatong an kahadean nin Dios”. Dangan nagkua siya nin nagkapirang tinapay, asin pagkatapos na siya nagpasalamat, binaak asin itinao iyan sa sainda, mantang sinasabi, ‘Ini iyo an sakuyang hawak na idinodolot para sa saindo; gibohan nindo ini bilang pagromdom sa sako’. Dangan pareho an ginibo niya sa kalis pakapamanggi, asin nagsabi, ‘An kopang ini iyo an bagong tipan sa sakuyang dugo na papabuluson para sa saindo” (Lk. 22:14-20; Hilnga man an 1 Co. 11:23-27).

Kaya, kan makipagdebate siya duman sa mga doktor kan katugonan kan dose anyos pa sana siya, ginibo niya ini bilang pagpoon kan trabaho na iyinao kan saiyang Ama sa langit na iyo an pagdusay kan saiyang sadiring buhay para sa kaligtasan asin pagbalukat in tawo sa kasalan. Sa pakikidebateng ini duman sa mga madudunong na relihiyososng lider kan mga Judio, ipinahiling niya sa sato na kaya niya, maski ngani hoben pa an saiyang hawak, na atubangon sa paagi nin pagrarason an salang doktrina nin mga tawo na dai magdadara sa tunay asin tamang relihiyon nin Dios, na iyo man sana si Jesukristo. Gusto ni Jesukristong probaran na, maski sa lumbod pa sanang edad kan srong dose anyos na aki, na kappa niyang isakripsiyo an saiyang sadiri tanganing atubangon asin salungaton an mga palsong lider nin relihiyon sa saiyang panahon. An mga trabaho niyang ini sa pagsunod sa kabotan nin Dios, iyo an magdadara ngapit para maotob niya an Paskuwa sa paagi kan pag-atang niya kan saiyang sadiring hawak asin dugo bilang maninigong sakripisyong ikinakaogma nin Dios (Heb. 9:14).

An pagmate ni Jesukristo kaidto kan pinatiripunan siya kan mga duktor asin madodonong sa katugunan duman sa Templo iyo na masuwerteng gayo siya nin huli ta hinahangaan an saiyang katalinuhan asin an mga marhay na simbag duman sa mga kahapotan ninda.

Alagad, sa oras man sanang idto, namamatean niya na dai siya uuntokan kan mga tawong ini  sagkod na dai mapasainda an saiyang kapangyarihan, kadonongan, suwerte asin mga karahayan sa buhay. Asin handa siyang itao sa mga matuang tugang niyang ini sa relihiyon an gabos na suwerte asin karahayan. patin an mismong buhay niya, tangani sanang maakay niya sinda sa totoong relihiyon nin Dios, na iyo man sana siya, bilang pagkuoyg kan misyon na itinao saiya kan saiyang Ama.

Iyo sana ini an paagi na mag-untok na an mga tawong ini sa mga gibong pag-imon, pag-api asin pag-isip nin maraot kontra saiya.

Sa arog kaining kamugtakan, binuhay liwat ni Jesukristo an simbolo o imahen kan sarong surugoon nin Dios na si Isaak, na iyo-iyong akin i Abraham, na nagtugot kutanang bunuon asin isakripisyo kan saiyang amang Abraham duman sa itaas kan bukid nin Moriah.

Alagad, nin huli ta nakumbensir ni Abraham an Dios dapit kan saiyang daing pagduwa-duwang pagtubod, nin huli kan saiyang dai pagsayumang isakripisyo an saiyang bugtong na aking si Isaak, kaya pinugol nin Dios an kutsilyo na nasa saiyang nakabikway na kamot tanganing dai idagos an pagbuno sa saiyang aki, kundi itinao, bilang karibay ni Isaak, an sarong lalaking karnerong nakapurupot an sungay duman sa mga katutunokan. Ini an idinolot ni Abraham sa Dios, embes na an saiyang aking si Isaaak (Hilnga an Gen. 22:1-14).

Sa kamugtakan kan mga Judio, embes na sinda an gdanon asin lugadon nin Dios huli kan saindang mga pagkakasala asin kasumbikalan, alagad, an kinastigo asin ginadan nin Dios iyo an iyo-iyo niyang aking si Jesukristo, na malinig, mayong digta asin inosente sag abos na klase nin kasalan.

Kaya. An sabi ni Pablo Apostol sa sato iyo na maninigo nyatong iselebrar an piyestang ini nin Paskuwa, nin huli ta bako na nang mga baka asin kanding an nagpabulos kan saindang dugo tanganing tubuson an kasalan nin mga tawo (Heb. 10:4), kundi an satuyang paskuwa iyo na mismo si Jesukristo na sinakripisyo an sdiring buhay (1 Co. 5:7).

An trabahong ini an dai masabotan asin dai maako kan saiyang mga magurang kan oras na idto duman sa pagkakua saiya sa Templo. Seguro, sa kairaroman kan saindang boot, naiisihan ninda an kahulugan kan simbag ni Jesukristo sa sainda, alagad natatakot sinda na isipon pa an mga nagay na ini, kaya dai na sinda naggirong pa. Habo ninda munang pag-olayan an dapit sa nakakatakot na future kan saindang aki, na dapat magsunod sa profesiyang itinaram kan anghel kan ipamareta an saiyang pagkamundag ki Jose na, “Jesus an ingangaran mo sa saiya, huli ta siya iyo an maligtas kan saiyang banwaan sa saindang mga kasalan” (Mt. 1:21).

Kaya, tanganing magkulpa an katakotan na ini kan saiyang mga natural na magurang, siya nagpasakop sa saidnag kapangyarihan, maski ngani despisil an pagpasakop sa irarom kan mga tawo sanan, alagad ginibo ini ni Jesukristo tanganing makanood siya nin kapakumbabaan, nin pagkasimple, asin pag-omaw sa Dios. “Uminiba siya duman sa sainda asin naka-abot sa Nasaret asin nagpasakop sa saindang kapangyarihan. Sinaray kan saiyang ina an gabos a ini sa saiyang puso. Asin nagtalubo si Jesus sa kadonongan, sa hawak, asin sa karahayan kaiba nin Dios asin tawo” (Lk. 2:51-52).

Dai na naghapot o nagprotesta pa an mga magurang niya dapit kan simbag sainda ni Jesukristo huli ta dai kaya kan saindang isip na akoon tolos-tolos an kahulugan kan simbag niya sainda kundi sinasaray sana sa puso ni Maria na saiyang ina an nakatakot na reyalisasyon dapit sa trabahong sinasabi ni Jesukristo sainda.   

Ano an Katotoohan - Kristo rey

HOMILIYA PARA SA PINAKAULTIMONG DOMINGO KAN TAON  - (Kristo Rey)

Jn. 18:33-40

“Ano an katotoohan?” - Jn. 18:38

Hapot ini ni Pilato. Gusto ni Pilato na maaraman sa paagi ni Jesukristo kun ano an totoo. Si Pilato saro man sana sa kadakul na tawo ngonian na nariribongan kun arin an totoo asin kun arin an putik. Kaya, naghapot siya ki Jesukristo, na mayo lamang nin pag-alangan, “Ano an totoo?”

Dakul na mg atawo an nagsasabi na sinda an totoo, n asinda an tama, asin kun siring sinda an dapat na paniwalaan o tubodon nyato, o kampihan nyato. Alagad, kapareho ni Pilato na naghahanap nin sarong seguradong paagi kun paano niya maaaraman kun arin  an totoo asin kun ariin an bako, kita man naghahanap nin sarong segurandong batayan kun paano ta maaaraman kun arin an totoo asin kun arin an putik.

Sa sarong parte kan evangelio ni San Juan, sa kapitulong sinusundan kan presenting kapitulong kinuahan nyato kan evangeliong ini na binasa nyato, uya an sinasabi ni Jesukristo dapit sa katotoohan: “Ama, pakabanala sinda sa katotoohan; an tataramon mo iyo an katotoohan” (Jn. 17:17).

Malinaw digi sa sinasabing ini ni Jesukristo kun arin asin kun paano kita makaseseguro na an sarong bagay o tataramon totoo asin bako. An tataramon nin Dios sana an totoo. Kun an sarong bagay bakong sa Dios, kun siring putik iyan. Kun an sarong tawo bako man na sa Dios, putikon man iyan. Asin kun an sarong tataramon bako man na sa Dios, o hale sa Dios, an tatarmoan na iyan bako man na totoo.

May basehan daw kita sa ibang parte kan Bibliya na ining sinasabi nyato sa itaas totoo o bako?

Sa libro kan mga Bilang, uya an sinasabi ni profeta Balaam: “An Dios bakong arog sa sarong tawo na putikon, bakong arog sa sarong akin i Adan na minasibog sa saiyang itinaram. Ugali daw niya na magsabi asin dai mag-otob, na magtaram asin dai maggibo?” (Bilang 22:19).

Malinaw man digdi sa pahayag na ini kan BIbliya na an Dios sana an bakong putikon. Kun siring, an tawo, nin huli ta bako man siyang Dios, siya putikon. Kun kaya, kun gusto nyato na makaseguro na an sarong bagay pirmeng totoo, dapat makaseguro kita na iyan hale sa Dios asin bakong hale sa tawo sana. Kun gusto nyato na makaseguro na an sarong tataramon totoo, dapat na makaseguro man kita na iyan talagang tataramon nin Dios asin bakong tataramon nin tawo sana.

Makaseseguro kita na tataramon nin Dios an itinataram asin itinutukdo kan sarong paratukdoa nin relihiyon kun an mga tataramon na sinasabi o itinutukdo niya bilang adal iyo  an gikan sa Bibliya o Banal na Kasuratan.

Delikado asin peligroso an satuyang pagtubod kun madangog sana kita sa tukdo nin sarong paratukdo nin relihiyon na gikan sana sa sadiri niyang tataramon, nin huli ta tawo man sana siya asin kun siring sakop siya sa sinasabi kan Kasuratan na an gabos na tawo putikon. Anong malay ta kun nanloloko, nandadaya asin nangunguwarta sana  siya sato? Kaya, peligroso kita kun matood kita na mag-adal hale sa mga tataramon na dai ipinasurat nin Dios sa Bibliya. Dapat seguruhon nyato an gabos nyatong ginigibo, isinasabi o ibinabayad hale sa tataramon nin Dios, o nakasurat sa Bibliya, tanganing makaseguro kitang katotoohan o totoo iyan.

Nin huli kan kainosentehan nyato sa Bibliya, kaya kun minsan naloloko kita nin kapwa tawo. Kun minsan, kita mismo an nakakadaya sa stong kapwa tawo, nin huli ta natood na kita sa pagparadangog sa putik, na gikan sana sa mga tataramon nin tawo asin bako an tataramon nin Dios.

An pag-adal ta kan Bibliya suro-Sabadong banggi yaon sa tamang direksyon pasiring sa pagkaaram nyato kan katotoohan sa buhay na ini. Seguro masabi kita na an pakaaram sa Bibloiya dai man madara sato sa kayamanan o sa pagigin sikat o matao sato nin kuwarta. Totoo seguro iyan. Alagad, kun makanood kita na magsarig sa tataramon nin Dios na nakasurat, seguro dai man makaka-hacer an mga nanlolokong nangunguwarta sa sato na makapagloko asin makadaya sa sato nin huli ta buklat an satong duwang mata asin bako kitang mga pikit sa katotoohan.

Kun siring, an sabi ni PIlato, “Ano an katotoohan?”

An tataramon ni Dios sana iyo an katotoohan, asin a totoo. An tataramon nin tawo bakong segurado an pagkatotoo, maski pa ngani an sarong tawo inaapod na onorable, nin huli ta an tawo putikon.

An tataramon nin Dios na ini iyo mismo si Jesukristo, nin huli ta siya iyo an “logos” o an kadonongan na gikan sa Dios bago pa lalangon an tawo asin an kinaban. “An tataramon yaon sa kapinunan, an Tataramon yaon na sa Dios, asin an Tataramon Dios” (Jn. 1:1). An Tataramon na ini na Dios man, nani-tawo sa kabotan kan Dios Ama tanganing magtubos kan tawo sa kasalan. “Asin an Tataramon nagsa-laman, asin nabuhay sa tahaw nyato” (Jn. 1:14). An nagsalaman na Tataramon nin Dios na sinasabi sa evangelio na nanitawong kapareho nyato iyo si Jesukristo sa laman. Kun siring, bako man sana siyang tawo na arog sato kundi may kamugtakan siyang diosnon na saiyang honalaen antes siyang magin tawo. “Diosnon an saiyang kamugtakan, alagad hinuba niya an saiyang pakikipantay sa Dios asin iginubong niya an kamugtakan nin sarong oripon asin nagin siring sa mga tawo” (Fil. 2:6-7). Sa paagi kan paggubing niya kan satong kamugtakan bilang tawo, ginadan niya an saiyang pagka-laman asin ipinako iyan sa krus, tanganing iligtas an gabos na tawo na sagkod ngonian nabubuhay sa kapangyarihan kan laman, na magin mga akin nin Dios na nabubuhay sa banal na espiritu nin Dios na arog ki Jesukristo.

Kan mabuhay liwat si Jesukristo sa mga gadan, natural na magbalik siya sa langitnon na Ama, asin balikan giraray niya an dati niyang kamugtakan bilang Dios duman sa kalangitan. Binalikan niya giraray an saiyang pagigin tataramon nin Dios. Ano an kamugtakan kan tataramon nin Dios duman sa kamurawayan nin langit?

An kamugtakan kan Tataramon nin Dios duman sa kamurawayan nin langit iyo na siya an “Hade kan mga Hade’ asin Kagurangnan kan mga kagurangnan” (Apo. 19:11-21).

Kun siring, tama an an sabi ni Jesukristo ki Pilato na inako niya an saiyang pagigin hade, asin totoo an sinasabi niyang igwa siya nin kahadean. Alagad, an saiyang pagigin hade asin an saiyang kahadean mayo digdi sa kinaban na ini kun saen ini pinapamahalaan nin mg atawong putikon na arog ki Pilato asinb kan gabos na mga kalaban ni Jesukristo.

Nin huli ta si Jesukristo iyo an Tataramon nin Dios, siya Hade kan mga hade asin Kagurangnan kan mga kagurangnan. An saiyang pagkahade iyo an pagigin totoo asi an saiyang kahadean iyo an katotoohan. Kun siring, an gabos na tawong totoo, iyan an mga kabala sa kahadean ni Jesukristo na iyo an Tataramon nin Dios, an logos na nagsalaman asin ngonian iyo an Hade kan mga hade na satuyang pinaghahalat na madatong sa pag-abot kan panahon tanganing punan na niya an paghade sa mga banal sa laog nin sangribong taon, bago magdatong an Huring Paghulom (1 Tes. 4:13-19; Apo. 20:1-15).

An mga patotoong ini kan Bibliya dapit sa katotoohan minakumbensir sa sato na yaon na sa atubangan ni Pilato an hinahanap niyang kasimbagan sa saiyang hapot na “ano an katotoohan?” An katotoohan na iyan iyo mismo si Jesukristo. Gustong sabihon ni Jesukristo ki Pilato na, “Tano ta dai mo pinapaniwalaan an mga sinasabi ko saimo? Ining gabos na sinasabi ko saimo iyo an totoo, asin an mga sinasabi kan mga Judiong lider laban sako ini gabos putik.” Alagad, gustong paniwalaan ni PIlato an kaputikan, kaya kinampihan niya an mga sumbong kan mga kalaban ni Jesukristo nin huli ta sinda mga arog man ni Pilato na mga lider kan banwaan asin sinda gabos putikon.

Sa pangyayaring ini, na si Jesukristo nagpasakop sa kapangyarihan kan mga putikon asin itinao niya an saiyang sadiri sa pag-ako kan kagadanan sa krus, pinaglinaw sa sato ni Jesukristo na an gabos na tawong minakampi saiya asin sa saiyang mga katukdoan, iyan an mga tawong minakampi sa katotoohan. Sinda an mga tawong saiyang pinaghahadean, nin huli ta hade siya nin katotoohan asin an saiyang kahadean iyo an katotoohan.

An gabos na nasa luwas kan saiyang kahadean iyo an mga putikon asin mga paragadan nin kapwa tawo. Kun si Jesukristo ginadan huli sa katotoohan, dapat man na an saiyang parasunod asin an mg amiyembro kan saiyang kahadean nin katotoohan pirmeng hande na magpagadan para sa katotoohan alang-alang kan kaligtasan nin kapwa-tawo.

Kaya, bilang sarong aplikasyon kana dal na ini para sa satuyang pang-aro-aldaw na pagkabuhay, tama ditong nadangog nyato na sinabi kasubago kan sarong tugang nyato na an gabos na grupo nin mga tawo may kakundian, may mga maraot na ugali asin may mga problema. Kun mabale kita sa arin man na grupo na an satuyang katuyuhan iyo an magsunod sana sa uso asin bakoman sa tunay na pagbabago kan satuyang buahy, kun siring inutil asin saying an gabos na ginigibo nyato sa laog kan grupong iyan. Kun kita naghahanap kan totoo, dapat mag-igot kitang hanapon iyan sa Dios asin bakong sa motibasyon asin interes na sa tawo sana tanganing magdanay kita sa arin man na grupo na satuyang kabilangan o balihan. Ta kun sagkod sana an satuyang motibasyon o interes, kapag magluwas na sa sarong grupo an mga kakundian, kaluyahan, pagkakasala nin mg amiyembro, iyan an makakapadisganar sa sato na magpadagos na mag-atendir nin mga pagtiripon kan grupo asin padagos nang dai na magpahiling-hiling pa sa grupo. Kun kita nagkakatiripon, an satuyang konsiderasyon asin dapat na hanapon iyo an Dios, nin huli ta an Dios nakakaseguro kitang dai siya maputik o madaya sa sato,kundi siya an matukdo sa sato dapit sa katotoohan nin buhay. Iyan katotoohan na iyan iyo an mahamis na bunga kan presensya nin Espiritu Santo diyan sa laog kan satuyang aro-aldaw na pagbuhay-buhay sa laog kan satuyang mga harong, o opisinang pinagtatrabahohan, o mga negosyong pinag-aatendiran.

Kun arog kaini an satuyang pagmamawoton na otobon asin gibuhon sa satuyang mga pagtiripon, totoong makakaseguro kita na tunay man nanggad na si Jesukristo asin kita mga miyembro kan saiyang kahadean.