Santo o aki nin Dios? - ika 4 na Domingo kan Kuwaresma

Homiliya para sa Ika-Apat na Domingo kan Kuwaresma

Base sa Lk. 15:1-32

Seryeng hale sa “Mga Paghorop-horop asin Katukdoan kan Disyerto”

ANONG GUSTO NINDO, MAGIN SARONG SANTO O MAGIN SARONG AKI NIN DIOS?

An mga santo asin santa iyo idtong mga estatwa nin mga tawong mahihiling asin makukua nyato diyan sa laog kan satong mga simbahan, nakatirindog na daing hiro-hiro, naghahalat  na pinturahan, dai makabare nin lutong kamote , dai nagtataram nin makukulog na tataramon sa kapwa, dai nakakhiling nin mga karatan na nangyayari sa palibot ninda, dai nakakadangog nin mga rason o paliwanag nin kapwa, dai puwedeng makabados o makagibo nin aki, daing pagkamate sa mga kulog, sakit o problema sa buhay, asin bungog sa mga pakiolay asin pakimaherak nin kapwa.

Arin naman an sinasabing akin in Dios?

Saro sa sinasabing ‘aki nin Dios’ iyo si Adan (Gn. 1:26; 2:7; 3:17,19; 4:1,25; 5:1,3-5; Tob. 8:8; Kad. 10:1; Sir. 33:10; Ez. 28:11-19; Lk. 3:38; Rm. 5:14-15; 1 Co. 15:20-28, 45-49; 1 Tim. 2:12-15; Gibo 19:26).

Si Adan iyo an sarong akin in Dios na kadakul na aking tinubo (Lk. 3:28-38). Nagkasala asin tuminalikod siya sa kagustuhan asin mga pagboot nin Dios, nagwaldas kan saiyang mga regalo, pinalayas sa Eden, asin kinastigo nin kagadanan asin dakul na mga kasakitan sa buhay (Gn. 2-3). Alagad, aki pa man giraray siya nin Dios, ilinigtas kan kadonongan nin Dios sa saiyang mga pagkakasala asin kakundian (Kad. 10:1), asin nagin ama kan gabos na katawohan (Tob. 8:6; Kad. 10:1; Tob. 8:6; Gibo 19:26).

Sa evangelio ngonian para sa Ika-Apat na Domingo kan Kuwaresma, dapit sa Parabola kan Aking Waldas (Hijo Prodigo), malinaw na nagpapamidbid sato kan duwang karakter na ini: enot, an karakter nin sarong santo, asin an ikaduwa, an karakter nin sarong tunay na akin i Dios.

Sa estorya kan parabola, an minaluwas na nagpapahiling kan persona asin ugaling sa -santo iyo an matuang aki, mantang an nagpapahiling kan persona asin ugali nin sarong akin in Dios iyo an nguhod na aking nagwaldas kan pagsasadiri kan magurang.

Sa kabilogan kan estorya ni Jesukristo, arin daw sa duwang klaseng aking ini iyo an apresyado asin ipinapamidbidi na tunay na aki kan magurang asin kan Dios? Pag-adalan ta an duwang klaseng karakter na sinasabi sa estorya tanganing makua nyato an tamang simbag.

An karakter kan matuang aki na may pagka-santo:

               Sosog sa estoryang kan parabola ni Jesus, pinipresarntar niya an karakter nin sarong tawong santo, sa imahe kan sarong matuang akin in sarog ama o magurang.

An matuang aking ini dai lamang nag-isip ni nagkaigwang kusog nin boot na maghale sa haroong kan saiyang ama, maglayas, magpa-konsumisyon o magpa-problema sa magurang. Sa madaling sabi, an matuang aking ini sarong modelo asin panalmigan nin sarong marhay na aki sa magurang: makinuyong-kuyog, masasarigan, mapagkakatiwalaan,totol asin sa trabaho asin sa buhay, dai nag-iiba sa mga mararaot na barkada, dai nakaka-isip na mag-agom asin magbabae mayong bisyo asin mga kakundian sa buhay, asin dakul pang iba.

Alagad, kan magkaigwa siya nin oportunidad na magtaram kan saiyang namamatean sa iraraom kan saiyang boot, amo an sinasabi niya sa saiyang ama. Dangongon nyato an saiyang sinasabi: “Hilnga man daw, sa entering panahon kan buhay ko nagpa-oripon ako saimo, asin dai lamang naglapas maski saro kan saimong mga paraboot, alagad dai mo lamang ako tinangro nin maski sarong ogbon na kanding tanganing makipag-selebrar ako kaiba kan sakong mga amigo. Alagad, pag-abot kaining saimong daing pakinabang na aki, na nagwaldas kan saimong mga pagsasadiri sa mga babae niya, ipinabuno mo an pinapataba tang baka” (Lk. 15:29-30).

Sa mga tataramon na ini na sinasabi kan matuang aki, ano an gusting ipaintyende sa sato ni Jesukristo dapit sa tunay na pagkatawo asin paguugali kana king ini?

Gustong ipamidbid ni Jesukristo na tunay na ugali kan matuang aking ini, sa ibabaw kan saiyang pagkatawo, nagpapahiling sya nin sarong retrato nin sarong marhay na aki, alagad sa irarom kan saiyang boot, pano-pano siya nin paghinanakit, pagkasuya, pagrebelde asin kaanggotan tumang sa saiyang magurang. Ab pagpahiling niya sa saiyang sadiri, huli kan saiyang posisyon asin kamugtakan sa pamilya na nagseserbi sa magurang, iyo na bako siyang sarong tunay na aking namomotan asin pinapadangat kan saiyang ama, kundi siya sarong oripon na sunod-sunoran sa gabos na pagboot asin kapritso kan saiyang magurang. Sa paghona niya, an mga pagsasadiring natatada sa saiyang magurang, bakong pagsasadiri niyang tunay nin huli ta maski sarong ogbon nin kandaing na nasa saiyang pangangatman, dai siya makapagboot asin bako siyang libreng magbuno para sa saiyang kaogmahan na sadiri.

Kun siring, malinaw an motibo kan saiyang pagserbi, pagpa-oripon asin dai paglayas na harayo sa saiyang ama, na dai pa tinatao an parte kan saiyang kahirasan sa pagsasadiri kan saiyang magurang, bakong arog kan ginibo kan saiyang nguhod na tugang, na naglayas na harayo sa saiyang ama, asin nagpasiram-siram kan saiyang pagkabuhay. Kun siring, an aking maboot na ini, sa irarom kan saiyang boot, nagiisip na siya bakong sarong tunay na aki, kundi sarong oripon sana kana ma.

An karakter kan nguhod na akin a nagwaldas sa kabuhayan kana ama:

An karakter nin sarong tunay na akin in Dios, sosog sa parabolang ini ni Jesukristo, ilinaladawan duman sa ikaduwang klseng aki, na iyo an nguhod na aking nagwaldas kan kabuhayan nin saiyang magurang.

An ikaduwang aking ini, daing supog na nagngahas na maghagad tolos kan saiyang kapartihan sa kabuhayan kan saiyang magurang, maski ngani buhay asin makusog pa man ini. Pagkatapus na maresibi niya an saiyang kahirasan sa mana, ipinabakal niya ini asin, dara an gabos na kwartang kabaklan, luminayas na harayo sa saiyang pamilya.  Duman sa lugar na saiyang inabotan, namuhay siyang sarong waldas, nag-beer-house buro-banggi, nagbabae, nagsugal asin naghuwego, nagbarkada, asin nabuhay sa grabeng luho asin kapritso. Alagad, uminabot an oras na naubos an gabos niyang kuwarta sa bisyo, sa babe asin sa huwego, dangan naka-isip na magpaempleyo sa sarong para-orig, alagad dai man pinasuweldo o p[inakakn na toltol. Kaya, huli sa mga kasakitan na ini, nakapg-isip-isip siya dapit sa dati niyang kamugtakan sa kaibahan kan saiyang ama asin matuang tugang duman sa saindang harong.

Nagsabi siya sa sadiri nuya na, “Pira gabos an mga tinatandanan na mga surugoon kan sakuyang ama na sobra-sobra an saindnag kinakakan, alagad ako nagagadan sa gutom digdi! Mahale na ako sa lugar na ini asin mabalik ako sa sakong ama asin masabi ako saiya: Ama ko, nagkasala ako laban sa langit asin sa saimo. Dai na ako maniningong apudon bilang sarong aki mo, kundi trataron mo n asana ako bilang saro sa mga tandanan mong surugoon”. Kaya, binayaan niya idtong masakit na lugar asin nagbalik sa saiyang ama (Lik. 15:17-20 ).

Ano an gustong ipaintiyende ni Jesukristo sa sato, huli kan mga tataramon na sinabi kan nguhod na aking ini? Sa atubangan kan karahyan kan saiyang ama, magpoon sa kapinunan sagkod sa katapusan kan estorya, nagdaing-supog siya, nagpatimasang kan kabuhayan kan saiyang pamilya, nagwaldas kan saiyang mana sa maraot na pamumuhay na arog kan pagbisyo, pambababae, paghuwego, pagpakontento sa mga luho asin kapritso sa buhay, na sarong klaseng pamumuhay na dai niya nanamitan kaidtong kaiba pa niya an saiyang ama asin matuang tugang. Alagad  sa gabos na pagkakasalang ini, nakamidbid siya kan karahayan kan saiyang magurang asin tunay an saiyang pagsolsol kan naginibo niya sa sadiri kan harayo siya sa magurang, kaya nagtaram siya sa saiyang ama na “Bakong aki na an pagtratar mo sakuya kundi saro nang oripon”.

Kabaliktaran ini duman sa sinabi kan matuang aki sa saiyang ama na, “Hilnga, nagpa-oripon ako saimo sa bilog kong pagkabuhay, sa pagparasunod-sunod sa gabos  mong mga pagboot asin kapritso”. Alagad, an nguhod na aking ini, sa gabat kan saiyang pagkakasala asin atraso labang sa saiyang magurang, nagsabi, “Magpoon ngonian, bako nang sarong aki an pagtratar mo sakuya, kundi sarong surogoon nang tandanan.”

Boot sabihon kaini iyo na, an dating aking ini na mayto nang lalaomon na kahirasan pa sa mga pagsasadiri kan pamilya, nin huli ta itinao na asin inubos na niya sa pagwaldas, mapoon siyang magkakan sa lamesa kan saiyang ama bilang sarong trabahador na magsasarig sa tandan na saiyang mareresibi bilang kabayaran kan gabos na karahayan na saiyang mareresibi sa saiyang ama.

An dakulang pagkaherak asin karahayan kan ama:

Sa enterong estorya, ipinapahiling kan parabola ni Jesukristo an pagkamarahayon asiin an pagkamaheherakon nin Dios para sa mga tawong parakasala na tataong magsolsol asin mag-ako kan saindang mga kaluyahan asin kakundian sa buhay, arog kan ipinahikling kan sarong ama digdi sa parabolang ini.

An okasyon kun tano ta si Jesukristo nagestorya kan parabolang ini iyo an pagpintas asin pagka-eskandalisar kan mga eskriba asin mga Pariseo, mga relihiyosong lider kan panahon niya na sa bilog nindang pagkabuhay asin kaisipan naghihingoang magin santo sosog sa sekta kan Judaismo na saindang kinababalihan na iyo an mga “Hasidim” (mga lalaking matanos sa mata kan Dios - Hilnga an 1 Mc. 2:42+, 2 Mc. 14:5), sa dahelan na si Jesukristo, na sa paghiling ninda sarong nagsasagin-sagin na debotong Judio, nakikiiba sa mga parasingil nin buwis asin mga parakasala asin nahihiling na nakikikakan kaiba ninda.

Ining mga relihiyosong tawong ini, na deboto kan Tugon asin sa pagigin santo, nagseselos ki Jesukristo huli ta embes na sinda an pakiibanhan niya na kapwa mga tawong matanos asi banal, alagad mas gusto ni Jesukristo an pakikiba sa grupo kan mga parakasala. Kun siring, naghihinaranakit an mga ini ki Jesukristo huli kan mga parakasalang nagtitiripon sa palibot ni Jesukristo tanganing maghinanyog kan saiyang mga tataramon. Alagad, habo man ni Jesukristo na makulugan nin boot asin magin antipatiko saiya an mga relihiyosong tawong ini na nagpapaka-deboto asin nagpapaka-santo sa saindang sekta nin relihiyon, kaya pinaagi na sana ni Jesukristo an saiyang pagpaliwanag sainda sa paagi kan pag-estorya kaining tolong parabola dapit sa pagkamaheherakon nin Dios.

Kun siring, an talagang bida sa mga estoryang ini iyo an ama kan duwang aki, asin bako an aking nguhod na waldas.

Sa duwang klaseng pagkatawo asin pag-uugali kan saiyang duwang aki, an primero na an pagkamidbid kan sadiri iyo an sarong oripon na sunod-sunoran sa magurang, asin kun siring bakong sarong tunay na aki kan ama, asin idtong ikaduwa naman na bako nang sarong tunay na aki an paghiling sa saiyang sadiri kundi sarong tandanan na oripon nan in huli ta winaldas na niya an saiyang mana hale sa magurang, malinaw an pagpahiling kan estorya na an ama nagin patas na pirme para sa duwa niyang aking ini, na mayo siyang pinaboran ni inapi sa duwa.

Tano ta sinasabi ni Jesukristo na pirmeng patas an ama digdi sa estoryang ini? Maski ngani patas an ama, alagad mas apresyado niya sa katapos-taposi an ugali kan saiyang ika-duwa asin nguhod na aki.

Duman sa matuang aki, nagin patas an ama sa saiya nin huli ta bilang karibay kan saiyang maimbod na pagserbi sa saiyang magurang, an sabi kana ma iyo na, “Aki ko, danay taking kaiba asin kadamay sa gabos na oras asin sitwasyon, asin an mga natatadang pagsasadiri ko pagkatapos na binahas iyan para sa nguhod mo asin sa saimo, iyan gabos manunungod na para saimo” (Lk. 15:31). Kun siring, tano ta naghihinanakit siya sa saiyang magurang, na an sabi niya iyo na, “Hilnga man daw, bilog kong pagkabuhay nagpa-oripon ako saimo asin nagin sunod-sunoran sag abos mong mg apagboot asin kapritso, alagad maski sarong ogbon na kanding mayo ka man lamang na naitangro sa sako tanganing makipag-ogma ako kaiba kan sakuyang mga amigo. Alagad, kan nag-abot asin nagbalik an aki mong ini na nagwaldas kan saiyang pagsasadiri sa mga maraot na babae asin sa maraot na pamumuhay, binuno mo pati an pinapataba tang baka” (Lk. 15:29-30).

Alagad, ipinahikling kana ma an saiyang pagigin patas para sa matuang aking ini huli ta an simbag niya duman sa paghinanakit kan saiyang aki iyo na, an sabi niya “Aki ko, tano ta naghihinanakit ka sako. Bako dawn a an sinasabi mong ogbon na kanding na dai ko saimo itinangro, bako dawn a iyan totoong pagsasadiri mo asin, kun siring, libre kang mag-buno maski bako sanang ogbon kundi imaski pa ubuson mo an gabos na ataman tang hayop na yaon diyan, huli ta an gabos na yaon digdi sako sadiri mo na. Tadaw ta dai ka makapagboot kan sadiri mo na? An pinapatabang baka, na pinabuno ko tanganing ipagselebrar an pagbalik kaining saimong tugang, totoong sadiri mo man iyan asin igwa ka nin deretso diyan, alagad igwa pa man akong deretso diyan nin huli ta buhay pa ako asin parte pa ako kan pamilya. Kun parte ka pa man kan pamilya ko, dapat na nakakamate kan kan kaogmahan ko ngonian, nin huli ta ining ama mo na bilog na pinagserbihan mo sa entero mong buhay, ini pinaghaboan, isinikwal asin minaltrato kan saimong nguhod na tugang, alagad ngonian binalikan asin minidbid niyang tama an gabos niyang padara asin mga tataramon ko kaidto saiya nin huli ta siya nagsolsol kan gabos niyang maraot na naginibo laban sato. Kaya, dapat kang mag-ogma asin makipag-selebrar sako, nin huli ta an tugang mong nagadan, alagad ngonian nakabalik sa buhay, nawara asin nakua giraray” (Lk. 15:32).

Digdi naman sa nguhod na aki, nagin patas man an ama nin huli ta, maski dakul na siyang nagin eksperyensya sa buhay, alagad dai niya inestriktohan an saiyang nguhod na aki, kundi pinabuwelo asin itinao niya nag abos na konsiderasyon sa akin a nangangaipo man na makaguno nin dakul na eksperyensya sa buhay, magin marhay o maraot man an mga paging linalogan. Kaya, kan mag-daing supog an aking ini sa paghagad kan saiyang kapartihan sa mamanahon niya sa magurang, mski buhay asi maklusog pa an saiyang ama, alagad dai niya pinasudya an kaisipan asin kahagadan niya kundi itinao niya an saiyang hagad.

Aram niya kun ano an mangyayari asin an gigibuhon kan saiyang aki, oras na makua niya an saiyang mana. Alagad, kinonsederar niya an pangangaipo kan saiyang akin a mag-adal dapit sa buhay. Maski pa ngani nagkamali an saiyang nguhod na aki sa pagpalakaw asin mga diskarte sa buhay, alagad inako pa man giraray niya siya sa laog kan saiyang harong, asin dai niya isinayuma an anuman na sdit na karahayan na puwede niyang gibuhon na nasa kapangyarihan niya, na iyo an ipagselebrar an saiyang pagbalik sa buhay asin an pagmidbid kan saiyang mga kasalan asin pagkukulang, na iyo an presyo tanganing mag-adal siya sa mga kasakitan asin reyalidad sa buhay. Tinios niyang magin harayo sa saiyang aki, asin hlingon na ubuson kaini an saiyang kabuhayan sa maraot na pamumuhay, alang-alang sa reyalisasyon na siya sarong marhay asin matanos na ama na binabalikan pagkatapos na talikdan asin midbiron bilang sarong maraot na magurang. An kaogmahan na ini nkan ama sa mismong oras na binalikan siya kan sarong aking nagin maraot asin sutil, ini sarong kapangyarihan niya asin dakulang okasyon para sa sarong magurangna hinaboan kaidto alagad ngonian binalikan man giraray, na maski gurano siya karaot na magurang kaidto sa mata kan saiyang aki, alagad sa katapos-taposi mahihiling man giraray kan saiyang akin a mayong ibang magurang siyan ikakaribay sa saiyang tunay na magurang na nagmamalasakit asin tunay na handing ibuwis an gabos para sa aki niya.

An mensahe kan tolong parabola dapit sa pagkamaheherakon nin Dios:

An mensahe kan tolong parabolang ini yaon makukua duman sa mga tataramon ni Jesukristo na:

1.       “Tara kan maku ya an nawawara niyang karnero, bako dawn a maogmang isasalong niya ini sa saiyang abaga, asin, sa pagka-abot sa harong, aarapodon niya an saiyang mga amigo asin mga kaaraid? Asin masabi siya, “Ma-orogma kita, huli ta nakua ko na an nawawara kong karnero.” Sa siring na paagi, mas maogma sa langit kun igwa nin sarong parakasalang nagsosolsol, kisa sa nobenta-y-nuwebeng banal na dai nangangaipo nin pagsolsol” (Lk. 15:6-).

2.       “Dangan, kan makua niya an nawarang plata, titiripunon niya an saiyang mga amigo asin kataraid sa harong, dangan masabi siya sainda na “Mag-orogma kita, huli ta nakua ko na an nawawara kong plata.” Sa parehong paagi, magoorogma an mga anghel nin Dios para sa sarong parakasalang nagsosolsol.” (Lk. 15:9-10).

3.       “Alagad, tama sanang magselebrar asin mag-orogma kita, huli ta ining ugang mo digdi nagadan asin nakabalik sa buhay; nwara siya asin nakua na” (Lk. 15:32).

Malinaw an menshae digdi sa estoryangini ni Jesukristo na habo nin Dios kan mga santo (an nobenta-y-nuwebeng mga banal na ai nangangaipong magsolsol), kundi an gusto nin Dios iyo idtong mga tawong nagpapa-aki ni Dios (an nawawarang karnero, na nagadan alagad nakabalik sa buhay, nwara alagad nakua na), na nagsadiring kagustuhan kan primero, nagpapsasa sa buhay, naka-elsperyensya nin mga kasakitan asin kadepisilan sa buhay, nagtalikod sa Dios, alagad sa katapus-taposi, binalikan an Dios asin inako na an saiyang mga sinasabi asin pinapasunod  buhay anas tama asin matanos.

Ini huli ta an Dios pirmeng apatas para sa gbos na tawo (Mt. 5:45), mas naghihiro asin nahihiling an pagkamaheherakon asin pagkamarahayon kan Dios para duman sa mga parakasala na gustong magsolsol asin magpakamatanos, na pagkatapos na tinalikdan ninda an saindang ama bilang sarong maraot na magurang, alagada ngonian minimidbid giraray ninda an karahayan asn kagayonan kan saindang magurang.

Ini an sarong tunay na akin in Dios, asin bako idtong mga nagbabaranal na dai nagmimidbid sa Dios bilang sarong marhay na magurang, kundi nagseserbi sana sinda sa Dios huli kan makukua nindang kayamanan asin karahayan saiya. Kaya, minaluwas na surugoon ninda an Dios, kisa sinda an magin surugoon asin oripon nin Dios.

Mas gusto nin Dios iyo idtong mga parakasala na nag-edukar kan saindang sadiri sa pagkomitir nin mga pagkakasala, tanganing makua ninda an tama na iyo an pagbalik sa Dios asin midbidon na siya sarong marhay na magurang maski ngani tinalikdan asin irinibay sa ibang karahayan na inisip niya kaidto.