Buhay Seryoso - Ika-3ng Domingo kan Kuwaresma

Homiliya para sa Ika-tolong Domingo kan  Kuwaresma

Base sa Lk. 13:1-9

Seryeng hale sa “Mga Paghorop-horop asin Katukdoan kan Disyerto”

DAPAT DAW PIRMENG SINISERYSO AN BUHAY?

“Dai; alagad sagkod na dai kamo magsolsol, magkakagaradan man kamo gabos na siring sainda…” (Lk. 13:5)

1.       An buhay sa mata nin sarong aki:

Sa mata nin sarong aki, an buhay pirmeng sarong puro kawat. Maogma siya kun pirmeng may kawatan asin mga kakawat. Mantang igwa sindang kawatan, dai sinda nag-iintiyende na magkakan, magparigos, mag-adal, maghanap sa magurangn magpagal sa paghanap-buhay, asbpa. Para sa mata kan sarong aki “an entering buhay saro sanang kawat. Bako iyan tunay asin totoo. Kaya, kun minsan madaog o manggana mayo iyan nin pagkakaiba sa mga nagkakarawat…” (Torkom Saraydarian, Joy and healing, Valencia, California: delta Lithograph Co., 1989; p. 4).

2.       An buhay sa mata nin sarong gurang:

Sa mata nin sarong adulto, an buhay anas puro trabaho, paghanap, pagsaray, pagtipon asin pagkamal nin kuwarta. An kuwarta iyo an sinasarigan nin sarong adulto na masegurop kan gabos niyang pangangaipo sa buhay. Nin huli ta labi na kadakul asin daing katapusan an mga pangangaipo sa buhay, kaya an sarong adulto dai na man nin untok kasasaray, asin kapapaseguro para sa saiyang material na pagkabuhay. May kasabihan “A child at play is a man at work.”

Kun ikukumpara sa sarong adultong ulod nin katerpilar na dai nag-uuntok nin kakakakan nin mga dahon bilang preparasyon niya sa paglaog asin pag-estar sa laog nin sarong harong-harong (cocoon), siring kaiyan an ginigibo kan sarong adultong tawo na paharani na saiyang panteon.

3.       An buhay sa mata nin sarong paru-paro (butterfly)

Sarong magayonon na panalmingan kan buhay nin sarong tawo iyo an buhay na inaagihan nin sarong butterfly o paru-paro.

An sarong magayonan na linalang na inaapod butterfly nagpopoon sa sarong sugok, na minahimsa, asin nagigin sarong ulod. Otenta porsyento kan entering pagkabuhay kan sarong butterfly iyo an pagka-ulod (caterpillar).

An entering pagkabuhay nin sarong ulod iyo an pagkamang sa mga sanga ni kahoy asin an pagkakan nin mga dahon. An sarong ulod  dapat na magkonsumo nin sampulong toneladang dahon antes ini maglaog sa saiyang cocoon o harong-harong tanganing magin sarong lubos na butterfly. Isip-isipa daw kun gurano ka-grabeng trabaho para sa sarong ulod na kasadit-sadit na magkakan nin sampulong toneladang dahon.

Sagkod na dai bayaan nin sarong ulod an saiyang pagka-ulod, humababa diyan sa apoon kan kahoy na saiyang pinagsakatan asin iniestaran sa bilog niyang pagkabuhay, magpuropot kan saiyang sadiri tanganing maghiluno asin magbago kan saiyang itsura, maglambitin sa sarong sanga na pabaliktad sa laog nin sarong bulan tanganing bumutwa na sarong magayon na sadit na butterfly, mag-adal na maglayog asin bakong magkamang, asin bayaan nang padagos an madiklom na kadlagan, mag-adal na mag-inom nin mahamis na nectar asin magkakan nin mga pollen, dangan magreprodusir kan saiyang sadiri, an gabos na ini kaipuhan niyang agihan tanganing mangyari an saiyang transpormasyon o metamorphosis (transfigurasyon) hale sa sarong ulod pasiring sa sarong langitnon na linalang na naglalayog sa mga panganuron asin mga kabotoonan.

Kun siring, para sa sarong butterfly, an magayon na parte kan saiyang pagkabuhay mayo sa saiyang pagka-ulod na nagkakamang sana sa ibabaw kan daga, kundi yaon sa saiyang pagka-butterfly bilang sarong linalang na taga-langit.

4.       Kaya, kun dai kamo magsolsol, magkakagaradan man kamo gabos na siring ninda…” (Lk. 13:3,5):

Kun siseryosohon sana nin sarong tawo an saiyang buhay, dapat na mag-adal siya sa buhay na ini kan sarong butterfly. Kun an sarong magayonon na insekto igwa nin kamurawayan na arog kan sarong buhay na butterfly, ano pa daw an mamurawayon na buhay na naghahalat sa sarong tawo kun magugusto man siyang  mag-ako nin transpormasyon o metamorphosis?

Iyo ini an malinaw na pangangapodan kan evangelio ta ngonian na ika-tolong Domingo kan Kuwaresma.

An pangapodan ni Jesukristo sa mga tawo kaidto dapit sa PAGSOLSOL, iyo an konkretong pangangapodan dapit sa pagbabagong buhay, sa paagi nin pag-ako nin transpormasyon, tanspigurasyon, transmutasyon, asin metamorphosis na inaagihan nin sarong  ulod pasiring sa pagigin sarong butterfly (Job 25:6).

Dai narereyalisar kan tawo, huli sa dakul na kasibotan sa daganon na pagkabuhay, sa pagkawat, sa paghanap nin kapartner sa buhay, sa pagtrabaho, sa paghanap-buhay asin pagkamal asin pagpaseguro kan saiyang buhay sa daga sa paagi kan pagtipon nin dakul na kuwarta, asin iba pa, na siya nakadestino para sa langit. Siya sarong langitnon na linalang na an tunay na kamurawayan asin kadakulaan niya mayo sa ibabaw kan daga kundi yaon sa itaas kan langit.

An pagsolsol iyo an sarong komun asin popular na tataramon para sa sarong asetikong tataramon na iyo an kumbersyon. Sa Griego, an kumbersyon nangangahulugan na metanoia, na an boot sabihon iyo an “pagbirik nin puso.”

Sa Bibliya, an kumbersyon o pagsolsol, ipinapahayag sa manlaen-laen na paagi nin pagtaram, arog baga, halimbawa, kan ‘hanapon si Yahweh” (Am. 5:4; Ho. 10:12), “hanapon an saiyang lalawgon” (Ho. 5:45; Sal. 24:6; 27:8), “magpakumbaba kan sadiri sa atubang NIya” (1 Hde. 21:29; 2 Hde. 22:19), “ipako an saiyang puso sa Saiya” (1 Sam. 7:3). An mga pagtaram na ini anas gabos nagpapahayag kan sarong atitud nin tawo na tuyong minabirik kan saiyang sadiri pasiring sa Dios. Alagad an pinakausong termino, an verbong sub, minapahayag kan ideya nin pagbabago nin dalan na linalakawan o inaagihan, na magdulok giraray asin magbalik sa dating dalan na linalakawan (Jr. 6:16).

Sa relihiyosong pagtaram, ini nangangahulugan nin pagbirik hale sa maraot asin pagbalik pasiring sa Dios. “Magsolsol na kamo asin magbalik sa Dios tanganing mapatawad an saindong mga kasalan” (Gibo 3:19).

Sa estriktong pagtaram, an kumbersyon nangangahulugan kan pagbabago nin direksyon o orientasyon kan pagkabuhay nin sarong tawo, o an pagbabakli nin pagkabuhay hale sa maraot pasiring sa pagkanood nin paggibo nin karahayan (Is. 1:17).

Kun siring, sa pag-alok sa mga tawo na magsolsol, mayong ibang iniimbitar si Jesukristo kundi ian pagbaya nin sarong ulod na nakadestinong magadan bilang sarong ulod huli kan saiyang pagka-ulod na kontentong magparakamang n asana sa buhay asin maglamon nin mga dahon, asin an paglaog niya sa sarong temporayong kagadanan sa laog nin sarong panteon na gibo niya tanganing gadanon an mga dati niyang daganon na eksistensya, ubakan an saiyang sadiri kan dating laman na sa ulod, magpatubo nin sarong bagong mamurawayon na hawak na may mga pakpak, magbutwa sa pagkapurupot sa sadiring mga ideya asin kagustuhan, mag-adal nin pagkakakan asin paginom kan mga langitnon na kakanon asin inumon embes kan mapait na dahon, asin mag-adal na mabuhay kaiba kan mg abitoon asin mga panganuron.

Malinaw an puntong boot itukdo ni Jesukristo sa mga tawo na, arog kaidtong mga taga-Galilea na ginaradan ni Pilato sa espada (Hilnga an estorya kan mga taga-Gibeah sa Huk. 19 asin 20) asin idtong mga taga-Siloam na nagkagaradan huli sa pagkarumpag kan torre, na an mga ini nagkagaradan huli kan saindang maraot na karma, asin  kun siring talagang dapat garadanon sinda kaiba kan saindang mga aki sagkod sa ika-apat na henerasyon, alagad, an sabi ni Jesukristo, na “kamo man magkakagaradan na arog sainda kun dai kamo magsolsol’. Kun siring, an maraot na karma, na epekto o bunga kan sarong maraot na kawsa (sosog sa lehe kan Kawsa asin Epekto), puwedeng malikayan asin mapundo sa pagsolsol (sosog sa paagi na ipinaliwanag na sa itaas).

5.       An marhay na bunga nin pagsolsol (Hil. Lk. 3:8)

An ikaduwang parte kan evangelio ngonian (Lk. 13:6-9) iyo an sarong parabola dapit sa sarong kahoy na dai nagbubunga.  Sarong parabola ini na an estorya na sa paghona ta garo mayo nin koneksyon digdi sa naenot na parte dapit sa imbitasyon sa pagsolsol, alagad an parabolng ini igwa nin katukdoan o adal na konektado sa enot na adal na sinabi ta pa sana.

An tawong  may maraot na karma garo sarong kahoy na dai nagbububga nin marhay, o , kaya, kun magbunga man, ini tagiltilon, mapait, o maalsom.

An sabi sa parabolang ini iyo na, “May sarong tawo na nagtanom nin sarong kahoy sa saiyang ubasan, na nagpaparabalik-balik siya tanganing maghanap nin bunga, alagad mayong nakukua. Kaya, nagsabi siya sa para-ataman kan ubasan, ‘Paluda pa an kahoy na ini na tolong taon na akong nagpaparabalik-balik digdi alagad mayo man akong nakukuang bunga. Anong serbi kan daga na saiyang inuukupar?

Alagad an paratanom nagsimbag, ‘Kagurangnan, pabayaan mong arog sana muna iyan kaiyan sa laog nin sarong taon pa. Tawi ako nin panahon na mag-gudak sa palibot kaiyan dangan mag-abuno, ta tibaad sa masunod na taon, magbunga na iyan. Alagad ta kun dai, puputolon ta na’” (Lk. 13:6-9).

Sa estoryang ini, ipinapamidbid ni Jesukristo an apat na deperensya kun tano ta dai nagbubunga an sarong kahoy: primero, an kagsadiri kan daga, na apritadong maghanap ni bunga sa saiyang kahoy nab ago pa sanang itanom; ikaduwa, an mismong kahoy, na tibaad an nakuang semilya igwa seguro nin deperensya; asin ikatolo, an para-ataman, na dai tataong maggudak asin mag-abuno sa tinanom; asin an ika-apat, an daga, na kulang sa abuno ( o sustanya) asin gudak.

An apat na bagay na ini na nagkokontribuwir sa dai pagbunga nin sarong kahoy, dapta na magpresente muna antes kitang maghanap nin bunga. Kaya, tama an sabi kan para-ataman na “Tawi pa ako nin saro pang taon, ta pagkatapos kong gibuhon an parte ko na mag-abuno asin maggudak sa palibot, tibaad na magbunga na”. Saro pang taon an hinahagad niya tanganing mapabunga an kahoy! Saro pang oportunidad na maghigos asin mag-otob kan dapat na obligasyon! Saro pang pag-prbar!

An pagsolsol dai man puwedeng ipirit, apritaran asin madalion. An pagbirik kanpuso pasiring sa pagbabagong buhay nin sarong tawo dai kaipuhan na piriton asin apritatran, huli ta kun iyo, iyan magigin hilaw asin malasado. Dakul na mga tawo an gusting madalion an saindang kumbersyon, o kaya, an kumbersyon kan ibang tawo. Gusto ninda “Instant conversion”, na arog baga kan mga ‘Instant coffee, instant baby, instant mami”, asin iba pa. Sinda an mg atawong arog kaidtong kagsadiri kan daga sa parabola na gusting magguno tolos nin bunga sab ago pa sanang itanom na kahoy. Huli ta mayong nakukuang bunga, kaya gusting paludon n asana an poon, asin dai na paghahalaton na maggurang an kahiy sa halawig na panahon tanganing magtagas an poon asin an mga sanga kan kahoy. Arog sarong mga apritado, mayo kita nin pasensya na maghalat na an tawo magtalubo asin maggurang muna sa pagtubod, kundi gusto nyato na kun dai naggigibo nin marhay, an gusto ta iyo na putulon na iyan sa satong pag-iriba. Kaya, an dapat iyo an pag-adal sa pagkapasensyoso kan paratanom na sinasabi digdi sa parabola.

An pagsolsol arog man kan kahoy na may semilyang igwa ni deperensya. Kaipuhan nin sarong kahoy na may deperensya, iyo an pagribay kaiyan nin sarong may marhay na ugali asin kalidad. Alagad, an tawo bakong arog kan kahoy na puwedeng paludon. An tawong may maraot na karma, puwedeng magbunga nin marhay sosog sa kapangyarihan kan pagsolsol, kan kumbersyon asin pagbabagong buhay. An kahoy na daing bunga puwedeng pakinabangan pa huli kan saiyang timber na gina gamit sa paggibo nin harong o mga muwebles. Alagad, an tawong may maraot na dangog asin karma puwede sanang gibuhon na pansungo sa kalayo nin impiyerno.

An pagsolsol puwede man na iarog duman sa tumatawo na dai naggigibo kan saiyang obligasyon, kundi nagkakaipo o naghahalat pa nin sarong taon tanganing gibuhon niya an paggudak asin pag-abuno kan saiyang sadiri. Parating masabi kita kun inaagda kita na magsolsol asin magbago kan satong buhay na, “Sa sarong bulan na’, o kaya, “Sa sarong taon na’, o “Nuodma na”, o “Pagreire ko na sa trabaho.”  An attitude na ini madara sato  sa ha;lawig na panahon na dai nagbubunga an satong kalag, na pag-oras na hanapan kita nin marhay na bunga, saka kita masabi “Mabago na ako” ta kawasang an patok nakaumang na sa sato sa pagpalod. An tawo igwa nin ugali na pagpara-postpone kan saiyang kumbersyon sagkod sa huring momento kan saiyang daganon na pagkabuhay, kun kasuarin madali na siyang magadan, asin an pagsolsol na saiyang linalaloman na gibuhon iyo an “pagpa-Jesus” saiya kan iba. Paano kun mayo kitang kaiba sa oras na kita maghingagdan na” mapa-Jesus” sa sato, paano na an gigibuhon ta? Kaya, dai kita mag-arog kan salang ugali kan tumatawong ini sa parabola na naghahagad nin saro pang oportunidad, saro pang pagkakataon, saro pang panahon para sa patgsolsol asin kumbersyon.

An pagsolsol nin sarong tawo puwedeng ikapareho asin ikaarog man duman sa daga na kulang sa gudak asin abuno. An dagang matagas, matunok, magapo asin pakdot dai nanggad tutuboan ni magayon na klaseng semilya nin tinanom (Hilnga an Parabola dapit sa Parasabwag sa Mt. 13:4-23). An puso nin tawo nakakaarog sa apat na klase nin daga na sinasabi ni Jesukristo sa parabolang ini kan “parasabwag”. An matagas na daga sa tinampo iyo an kabaing kan sarong pusong matagas, na maski gurano katatarami dai man minabakli. An magapong daga kapareho man kan puso nin tawo na pag-abot kan mga pagsubok asi mga kantsaw nin kapwa-tawo minabalik sa dati niyang ugali. An matunok na daga kapareho kan puso nin tawo na panu-pano nin mga kasibotan, kapurisawan asin mga krisis o problema sa buhay na ini na iyo an minapoot kan gabos niyang paghingoa na makapag-bagong buhay. Alagad, an matabang daga kabaing sa pusong mapakumbaba na pinataba nin mga kasakitan asin kaogmahan sa buhay (an kahulugan kan mananggatos na bunga, o sesenta o treynta, iyo na ini kumbensasyon kan kasakitan asin kaogmahan sa buhay).

An pagsolsol na ginigibo nin sarong mapakumbaba, simple asin sarong pusong tatao mag-omaw sa Dios iyo an pagsolsol na minabunga nin mananggatos, nin sesenta asin treyntang kaogmahan sa buhay.

Kaya, mahalaga an sabi kan kagsadiri kan daga na “Kanugon pa kan daga na pinagpapara-konsuma kan kahoy na ini na dai nagbubunga. Kaya, paluda na iyan ta tolong taon na akong nagpapara-balik-balik sa kahoy na ini, alagad mayo akong nakukuang bunga” (Lk. 13:7).

An tawo na mayong marhay na bungan itinatao sa saiyang pagkabuhay, dapat lang na paludon huli ta tinawan na siya nin dakul (tolong taon) na makapagsolsol asin magbago kan saiyang pagkabuhay, alagad an gabios na espuwersong ini nadadagos sa bale-wala. Alagad, huli sa pakimaherak kan mapasensyang tumatawo, saro pang taon, saro pang oportunidad, saro pang pagprobar, an gigibuhon tanganing tawan nin awad-awad na panahon an sarong tawo tanganing makapagsolsol.

An sarong taon, sarong oportunidad, sarong pagprobar na iyan mina-abot sa tawo sa panahon kan Kuwaresma. Kaya, nadangog nyato ngonian na Domingo an tataramon dapit sa pagsolsol,  sa kumbersyon, sa penitensya asin pakikiolian sa Dios. Tibaad, ultimong taon na ini sa saimong buhay nin huli ta an patok nin kagadanan naka-umang na, kaya hare na pagbutasi an Kuwaresma na dai makapag-solsol.