Trabaho kan Ama - 3rd Sunday of the Year

Homiliya para sa Ika-tolong na Domingo nin Taon (para sa mga miyembro kan ME Bible Study Group)

Base sa Lk. 2:41-52

Seryeng hale sa “Mga Paghorop-horop asin Katukdoan sa Disyerto”

“Tano ta hinahanap nindo ako? Dai nindo aram na dapat nagtatrabaho na ako para sa sakuyang Ama?”

                                                                Lk. 2:49

                An kasabihan na ini naghale sa estorya digdi sa satong presenting evangeliong binasa, dapit sa pagkakua kan saiyang mga magurang sa aking si Jesukristo duman sa Templo (Lk. 2:41-52).

                Bilang mga debotong Judio, igwang ugali si Jose asin Maria, kaiba an sindang pamilya asin mga paryentes, na magduman sa Jerusalem taon-taon para sa mga importanteng piyesta kan saindang relihiyon. An piyestang sinasabi digdi sa estorya iyo an Paskua (Lk. 2:41).

                Dapat na maintiyendihan padagos nyato na an lambing lalaking Judio igwa nin sagradong obligasyon na mag-atendir sa tolong importanteng piyesta kan saindang relihiyon sa laog nin sarong taon, sosog  sa pagboot kan libro nin Katugonan na nagsasabi na “Obligasyon kan saindong mga kalalakihan na magpahiling sa atubang ni Yahweh na saindong Dios sa lugar na saindong pipilion na tolong beses sa laog nin sangtaon: sa piyesta kan Tinapay na daing Lebadura, sa piyesta kan mga Semana, asin sa piyesta kan mga Tabernakulo. Mayong siisay man an dapat na magpahiling sa atubang ni Yahweh na mayong dara, kundi an lambing saro dapat na magtao sosog sa saiyang makakaya, sosog sa proporsyon kan mga bendisyon asin biyayang itinao sainda ni Yahweh na saindong Dios” (Dt. 16:16-17).

                Kan dose anyos na si Jesukristo, nagduman sinda kan saiyang mga magurang asin mga tugang sa Jerusalem para sa piyesta kan Paskuwa sosog sa pagboot na ini nin Dios para sag abos na lalaking Judio (Lk. 2:42).

                Antes nyatong ipadagos an pagpaliwanag kan estoryang ini, sarong pagpapaliwanag dapit sa piyesta kan Paskuwa an angay, tanganing magkaigwa kita nin ideya dapit man sa kahalangkawan asin kahulugan kan piyestang ini para sa sarong Judiong lalaki.

                Magpoon kita kan pagpaliwanag kan pagboot na ini, na iyo an Dt. 16:1-8.

                Sinasabi digdi sa sitas na ini na,

“Otoba nindo an bulan nin Abib asin iselebrar an Paskuwa para ki Yahweh saindong Dios, hili ta ilinuwas kamo sa Ehipto ni Yahweh saindong Dios kan banging nasa bulan nin Abib. Dapat magsakripisyo kamo ki Yahweh saindong Dios nin sarong paskuwa hale sa saindong oveja o inaakay duman sa lugar n apinili ni Yahweh tanganing tawan nin sarong harong  an saiyang ngaran. Dai kamo magkakan nin tinapay na may lebadura na kasabay kaini; sa laog nin pitong aldaw kamo makakan kaiyan kaiba an tinapay na daing lebadura, an tinapay nin emerhensiya, huli ta sa dakulang kasibotan kamo nagruluwas sa daga kan Ehito, kaya dapat na romdomon nindo sa bilog nindong pagkabuhay an aldaw na kamo nagluwas sa daga kan Ehipto. Sa laog nin pitong aldaw mayong  lebadura an dapat na maumpungan sa laog kan harong nin siisay pa man sa entering teritoryo nindo, ni magsaray kamo sa magdamlag sagkod sa pagka-aga kan karne na isinakripisyo kan Paskuwa sa arin man na mga banwa na itinatao saindo ni Yahweh saindong Dios, kundi sa lugar sana na pipilion ni Yahweh saindong Dios na bubugtakan niya kan saiyang ngaran an sarong harong, diyan nindo isasakripisyo an Paskuwa, sa banggi pagsulnop kan saldang, sa oras na  kamo nagruluwas sa Ehipto. Dapat na duman nindo lutuon asin kakanon sa lugar na pinili ni Yahweh na saindong Dios, asin sa pagka-aga dapat na magpuruli asin magbaralik kamo sa saindong mga tolda. Sa laog kana nom na aldaw na magkakan kamo kan tinapay na daing lebadura, asin sa ikapitong aldaw magkakaigwa kamo nin sarong asembleya para ki Yahweh saindong Dios; asin dai kamo mag-gibo nin anuman na trabaho” (Dt. 16:1-8).

An pagboot na ini, enot na makukua sa Ex. 12:1-11,27, 42, 47-48, na nagsasabi na, “Nagsabi si Yahweh ki Moises asin Aaron duman sa daga nin Ehipto, ‘An bulan na ini iyo an magigin pinakaprimerong bulan sag abos na mga bulan para sa saindo, an pinakaenot na bulan kan saindong  taon. Sabihan mo an bilog na komunidad kan Israel na, “Sa ikasampulong aldaw kan bulan na ini, an lalaki sa lambing harong dapat na magkua nin sarong hayop diyan sa saiyang oveja, sarong hayop kada pamilya: sarong hayop kada harong. Kun kakadikit an miyembro nin sarong harong, tanagning magubos kan hayop, an saro makikilayon sa saiyang kataid na harong, an pinakaharani sa saiyang harong, sosog sa kinakaipuhan na bilang kan mga persona. Dapat na ikonsiderar nindo, antes magdesisiyon kamo kan kinakaipuhan na bilang kan makakrakan, an makakayang kakanon kan lambing saro. An hayop dapat na mayo lamang nin kaninan, srong taon na lalaki na kukuahon nindo sa saindong mga tupa o kanding. Lalangubon nindo iyan sagkod sa ika-katorseng aldaw o petsa kaining bulan, kun saen an entering asembleya kan komunidad nin Israel iyo an mabuno kaiyan sa pagtangaan kan duwang poste asin hamba kan puwertahan kan harong na saindong pagkakakanan. Sa banging iyan, an laman kan karne na linitson sa kalayo saindong kakakanon, kaiba na tinapay na daing lebadura asin an mapait na doot. Dai kamo magkakan kaiyan na hilaw o linabunan, kundi linitson sa kalayo, na iniba an payo, mga bitis asin bituka. Dai kamo magtada  kaiyan sagkod sa pagka-aga; anuman na parte na matada sa pagka-aga dapat na tutungon sa kalayo. Arog kaini an dapat na pagkakan nindo kaiyan, may hagkos sa saindong habayan, mga sapin sa saindong mga bitis, asin sugkod sa saindong kamot. Dapat na apritado an pagkakan nindo kaiyan: iyan an paskuwa para sa kaomawan ni Yahweh…Iyan an sakripisyo kan Paskuwa sa kaomawan ni Yahweh na naglihis sa mga harong kan mga akin i Israel duman sa Ehipto, asin linugad an Ehipto, alagad linihisan an stong mga harong…Ini an banggi na naglamay si Yahweh tanganig ikaluwas kamo sa daga kan Ehipto, na dapat na otobon bilang sarong vigilia para sa kaomawan ni Yahweh sag abos nindong henerasyon…”’”  (Ex. 12:1-11, 27, 42).

Dapit sa dakulang piyestang ini na ipinagboboot nin Dios, ini an sinasabi sa ibang parte kan Bibliya:

“Huli ta sa parehong gawe na ibinalos mo kami sa samong mga kaiwal,

Ipinagmuraway mo kami huli kan pag-apod mo sa samuya.

An mga debotong ka-akian kan mga kagalang-galang na tawo

                Nagdurulot sinda nin sekretomng sakrispisyo,

Asin, sa sasarong tingog, inarawit ninda an sagradong kasundoan na ini,

Tanganing an mga santo maghiras man kan kaparehong mga bendiosyon asin peligro;

Asin magpoon kaidto nag-arawit na sinda kan mga himno kan mga ama” (Kad. 18:8-9).

Pagkatapus kan mga panahon nin mga HUkom asin, magpoon kan panahon nin mga hade sa Israel , napara an pagselebrar kan Paskuwa (2 Hde. 23:22; 2 Kron35:18), apuwera kan panahon ni Hadeng Osias (2 Kron. 35:1) na iyo an nagpabwelta kan pagselebrar kaini. Kan makabalik an mga Israelita sa saindang daga sa pagboot ni Hadeng Ciro, isinilebrar kan eskribang si Ezra an primerong Paskuwa kan taon 515 B.C. duman sa Jerusalem (Esdras 6:19). An duwang klaseng selebrasyon na ini kan Paskuwa iyo an pinunan kan relihiyon nin Judaismo na inabotan kan mga magurang ni Jesukristo sa anahon ni Kristo.
                Sa paagi kan pagpaliwanag na ini dapit sa kapiyestahan kan Paskuwa nin mga Judio, nasasabotan nyato an pinakaprimerong estorya kan pagdalaw ni Jesukristo duman sa siyudad kan Jerusalem para sa piyesta kan Paskuwa. Nangyari an pagdalaw niyang ini duman sa siyudad kan dose anyos na siya, asin kaiba niya an saiyang mga magurang.

Sinasabi sa estoryang ini na, kan magouruli na an grupo kan saiyang mga magurang, tuyong nagpawalat si Jesukristo duman sa laog kan siyudad, mantang dai nareparo kan saiyang mga magurang na mayo palan siya duman sa grupo. Seguro, dakulang grupo ini, kaya dai nareparo ni Maria asin Jose na mayo an saindang matuang aki duman sa pag-iriba ninda (Lk. 2:43).

Mantang an piyesta kan Paskuwa saro sa pinakadakulang piyesta, kaya dakul na mga Judio, na may maniba-ibang pagkatawo asin pinag-adalan, an yaon duman sa Jerusalem sa aldaw kan piyesta. Yaon duman sa presinto kan Templo sa panahon na iyan an dakul na bilang nin mga doctor sa Katugonan. Digdi sa mga tawong ini nakipaghampang si Jesukristo asin nakipagdebate sainda dapit sa tunay niyang misyon sa buhay. An sabi digdi sa evangeliong binasa iyo na “nagdadangog aisn naghahapot siya sainda nin mga kahapotan” (Lk. 2:46), na an boot sabihon kaini iyo an “pakikidepabte”. Kaya, huli kan mausay niyang mga simbag, an mga doctor na ini kan Katugonan napangalas na gayo kan saiyang katalinuhan, patin sa mga kasimbagan niya (Lk. 2:47; 4:22, Jn. 7:15,46).

Tolong aldaw nang arog kaini an ginigibo ni Jesukristo duman sa presinto kan Templo, kan mareparo kan saiyang mga magurang na mayo ninda kaiba duman sa papuling karaban si jesukristo, dangan nagpoon na sindang maghanap asin maghadit kan dai ninda siya naku sa pag-iriba ninda. Kaya, nagbalik an mag-agom duiman sa siyudad tanganingf hanapon siya duman (Lk. 2:44-45). Tolong aldaw na kan makua ninda siya kaiba kan mga doktor nin Katugonan sa laog kan presinto kan Templo (Lk. 2:46).

Kan mahiling ninda si Jesukristo, an saiyang ina nagsabi na, “Aki ko, tadaw ta ginibo mo ini sa samo? Hadit na nagparahanap kami saimo, ako asin ining ama mo” (Lk. 2:48).

Dangan nagsimbag siya, “Tano ta hinahanap nindo ako? Dai nindo aram na dapat na magtrabaho na ako sa sakuyang Ama?” (Lk. 2:49). Alagad dai nasabotan ni Jose asin Maria an klase kan simbag na ini ni Jesukristo (Lk. 2:50).

Para sa mga magurang niya asin para sa man sa satuya ngonian, anong klaseng dose anyos na aking ini an nagsisimbag an arog kaini? Asin ano naman an kahulugan kan simbag na ini ni Jesukristo na sukat dai masabotan kan saiyang mga natural na magurang?

Para sa enot tang hapot na, “Anong klaseng aki ini na dose anyos pa sana igwa nan in keber na magsurosimbag an arog kaini sa saiyang mga magurang na dapat magtrabaho na siya para sa saiyang Ama?” Kun satuyang sadiring aki ini, maoogma daw kita na mag-dangog sa arog kainong sisimbagon?

Dapat na ma-ogma kita na an sarong dose anyos na aki nagtataram na dapit sa pagtrabaho o paghanap-buhay. An sarong Judiong aki, pag-abot kan dose anyos, minaselebrar kan sarong ritwal na inaapod na “bar mitzwah”, kun saen minaako siya nin sarong sadit na kopya sa saiyang alimpupuro (skull cap), tanganing ipahayag sa publiko na siya nagpopoon na kan saiyang buhay bilang sarong adulto.  An sarong aking hoben dapat na magpoon nang mag-adal kan trabaho nin saiyang ama, kun siya lalaki, o kan saiyang ia kun siya babae. Sa arog kaining kahulugan maiintyendihan nyato an simbag na ini ni Jesukristo sa saiyang mga magurang.

Alagad, tano ta dai nasabotan kan saiyang mga magurang an arog kaining simbag ni Jesukristo? (Lk. 2”50). Nin huli ta dai ninda nasasabotan an klase kan trabaho na saiyang sinasabi para sa saiyang ama.

An trabaho na sinasabi ni Jesukristo na gigibuhon niya para sa saiyang ama iyo an trabaho kan Paskuwa (Jn. 4:34; 6:38; 13:1; 14:10-12), o an trabahong may relasyon sa Paskuwa.

Si Jesukristo mismo iyo an Paskuwa kan sinabi ni Juan Bautista na, “Hilnga, uya an cordero nin Dios na nagpapara kan kasalan nin kinaban” (Jn. 1:29). An mga tataramon ni Juan Bautistang ini iyo an bilang kaotoban kan profesiya ni Profeta Isaias dapit sa Sorogoon ni Yahweh na, “Minaltrato, dinara niya iyan na may  kapakumbabaan, dai lamang siya nagbukas kan saiyang nguso, siring sa sarong korderong dinara sa bunoan, sirig sa sarong karnerong pola sa atubang nin mga parabulog, na dai nanggad nagbukas kan saiyang nguso…Kaya itato saiya an bilog na tropa bilang premyo, makkibangan siya nin mga sinamsam sa mga mapangyari; huli kan pagdolot kan saiyang sadiri sa kagadanan, sa pagtugot niyang ibilang siya sa mga parakasala; mantang an mga kakundian nin kadaklan iyo an saiyang pasan, asin ipinamibi niya an gabos sa gabos na oras an mga parakasala” (Is. 53:7,12).

An pagsaksing ini kan mga nagkaerenot na profeta, inuuyonan man kan mga apostol ni Jesukristo. Si Pablo nagsasabi na, “Si Cristo, an satong paskuwa, isinakrispisyo na: kaya, isilebrar ta an piyesta sa pagtapok kan gabos na lumang lebadura nin karatan asin katampalasanan, na magkaigwa sana kita kan daing lebadurang tinapay nin sinseridad asin katotoohan” (1 Co. 5:7-8).

Sa arog man kaininng punto si San Pedro nagsurat na, “Romdoma an pantubos na ibinayad tanganing tubuson kamo sa daing pakinabang na klase nin pamumuhay na inako nindo sa saindong mga magurang dai binayadan sa paagi nin sarong bagay na malalapaon, ni sa paagi nin plata o bilawan, kundi sa mahal na dugo kan korderong mayong kaninan o digta, na iyo si Kristo” (1 P. 1:18-19).

An langitnon na asembleya na nagtitiripon para sa sarong liturhiya nagdedepikto nin sarong Cordero na iyo sana an may kapangyarihan, sosog sa nahiling ni Juan Evanghelista, na nagbukas kan nalulukot na libro: “Dangan nahiling ko, na nakatindog sa tahaw kan trono na igwang apat na hayop asin an nakapalibot na mga kamagurangan, an sarong Cordero na garo isinakripisyo na: igwa ini nin pitong sungay, asin igwa ini nin pitong mata, na iyo an pitong Espiritu na ipinadara nin Dios sa entering kinaban. Kinua kan Cordero an linukot na libro hale sa toong kamot kan Saro na nakatukaw sa trono” (Apo. 5:6-7).

Sosog sa Apostol, an sakripisyong ini ni Jesukristo kan saiyang sadiri iyo an mas superior kisa sa mga sakripsiyong ipinagboboot kan lehe ni Moises, nin huli ta, “Dangan nagsabi siya, Uya ako, minadatong ako tanganing magkuyog kan saimong kabotan. Hinahalean niya nin kapangyarihan an enot tanganing ribayan kan ikaduwa. Asin an kabotan na ini iyo na tanganing mapabanal kita huli kan pagdolot niya kan saiyang hawak na ginibo ni Jesikristo nin makasaro sanang beses” (Heb. 10:9-10).

An pagsakripisyong ini kan saiyang hawak para sa kasalan nin tawo nangyari man nanggad sa panahon kan piyesta kan Tinapay na Daing Lebadura, na inaapod man na Paskuwa. “Harani na an piyesta kan Tinapay na daing lebadura, na inaapod na Paskuwa, asin an mga poon nin kapadean asin mga eskriba naghahanap nin paagi kun paano ninda ikakapadakop siya, ni nhuli ta dai sinda nagtitiwala sa mga tawo” (Lk. 22:1).

Sa banggi mismo kan piyestang ini, ginibo niya an Huring Pamanggi kaiba kan saiyang mga disipulo, na itinao niya an saiyang hawak bilang tinapay na daing lebadura na babaraak-baakon, asin an saiyang dugo bilang arak n ainumon para sa bagong tipan, “Dangan sinabihan niya sinda, ‘Haloy ko nang pinaghalat an oras na ini na magkakan kan paskuwa kaiba nindo antes ako magsakit; nin huli ta, sinasabihan ko kamo, na dai na nanggad ako makakan kaiyan sagkod na maotob iyan sa kahadean nin Dios’. Dangan, mantang kinukua niya an kopa, nagpasalamat siya asin nagsabi, ‘Akoa nindo asin uminom kamo digdi gabos, huli ta, sinsabihan ta kamo, dai na ako mainom nanggad nin arak sagkod na dumatong an kahadean nin Dios”. Dangan nagkua siya nin nagkapirang tinapay, asin pagkatapos na siya nagpasalamat, binaak asin itinao iyan sa sainda, mantang sinasabi, ‘Ini iyo an sakuyang hawak na idinodolot para sa saindo; gibohan nindo ini bilang pagromdom sa sako’. Dangan pareho an ginibo niya sa kalis pakapamanggi, asin nagsabi, ‘An kopang ini iyo an bagong tipan sa sakuyang dugo na papabuluson para sa saindo” (Lk. 22:14-20; Hilnga man an 1 Co. 11:23-27).

Kaya, kan makipagdebate siya duman sa mga doktor kan katugonan kan dose anyos pa sana siya, ginibo niya ini bilang pagpoon kan trabaho na iyinao kan saiyang Ama sa langit na iyo an pagdusay kan saiyang sadiring buhay para sa kaligtasan asin pagbalukat in tawo sa kasalan. Sa pakikidebateng ini duman sa mga madudunong na relihiyososng lider kan mga Judio, ipinahiling niya sa sato na kaya niya, maski ngani hoben pa an saiyang hawak, na atubangon sa paagi nin pagrarason an salang doktrina nin mga tawo na dai magdadara sa tunay asin tamang relihiyon nin Dios, na iyo man sana si Jesukristo. Gusto ni Jesukristong probaran na, maski sa lumbod pa sanang edad kan srong dose anyos na aki, na kappa niyang isakripsiyo an saiyang sadiri tanganing atubangon asin salungaton an mga palsong lider nin relihiyon sa saiyang panahon. An mga trabaho niyang ini sa pagsunod sa kabotan nin Dios, iyo an magdadara ngapit para maotob niya an Paskuwa sa paagi kan pag-atang niya kan saiyang sadiring hawak asin dugo bilang maninigong sakripisyong ikinakaogma nin Dios (Heb. 9:14).

An pagmate ni Jesukristo kaidto kan pinatiripunan siya kan mga duktor asin madodonong sa katugunan duman sa Templo iyo na masuwerteng gayo siya nin huli ta hinahangaan an saiyang katalinuhan asin an mga marhay na simbag duman sa mga kahapotan ninda.

Alagad, sa oras man sanang idto, namamatean niya na dai siya uuntokan kan mga tawong ini  sagkod na dai mapasainda an saiyang kapangyarihan, kadonongan, suwerte asin mga karahayan sa buhay. Asin handa siyang itao sa mga matuang tugang niyang ini sa relihiyon an gabos na suwerte asin karahayan. patin an mismong buhay niya, tangani sanang maakay niya sinda sa totoong relihiyon nin Dios, na iyo man sana siya, bilang pagkuoyg kan misyon na itinao saiya kan saiyang Ama.

Iyo sana ini an paagi na mag-untok na an mga tawong ini sa mga gibong pag-imon, pag-api asin pag-isip nin maraot kontra saiya.

Sa arog kaining kamugtakan, binuhay liwat ni Jesukristo an simbolo o imahen kan sarong surugoon nin Dios na si Isaak, na iyo-iyong akin i Abraham, na nagtugot kutanang bunuon asin isakripisyo kan saiyang amang Abraham duman sa itaas kan bukid nin Moriah.

Alagad, nin huli ta nakumbensir ni Abraham an Dios dapit kan saiyang daing pagduwa-duwang pagtubod, nin huli kan saiyang dai pagsayumang isakripisyo an saiyang bugtong na aking si Isaak, kaya pinugol nin Dios an kutsilyo na nasa saiyang nakabikway na kamot tanganing dai idagos an pagbuno sa saiyang aki, kundi itinao, bilang karibay ni Isaak, an sarong lalaking karnerong nakapurupot an sungay duman sa mga katutunokan. Ini an idinolot ni Abraham sa Dios, embes na an saiyang aking si Isaaak (Hilnga an Gen. 22:1-14).

Sa kamugtakan kan mga Judio, embes na sinda an gdanon asin lugadon nin Dios huli kan saindang mga pagkakasala asin kasumbikalan, alagad, an kinastigo asin ginadan nin Dios iyo an iyo-iyo niyang aking si Jesukristo, na malinig, mayong digta asin inosente sag abos na klase nin kasalan.

Kaya. An sabi ni Pablo Apostol sa sato iyo na maninigo nyatong iselebrar an piyestang ini nin Paskuwa, nin huli ta bako na nang mga baka asin kanding an nagpabulos kan saindang dugo tanganing tubuson an kasalan nin mga tawo (Heb. 10:4), kundi an satuyang paskuwa iyo na mismo si Jesukristo na sinakripisyo an sdiring buhay (1 Co. 5:7).

An trabahong ini an dai masabotan asin dai maako kan saiyang mga magurang kan oras na idto duman sa pagkakua saiya sa Templo. Seguro, sa kairaroman kan saindang boot, naiisihan ninda an kahulugan kan simbag ni Jesukristo sa sainda, alagad natatakot sinda na isipon pa an mga nagay na ini, kaya dai na sinda naggirong pa. Habo ninda munang pag-olayan an dapit sa nakakatakot na future kan saindang aki, na dapat magsunod sa profesiyang itinaram kan anghel kan ipamareta an saiyang pagkamundag ki Jose na, “Jesus an ingangaran mo sa saiya, huli ta siya iyo an maligtas kan saiyang banwaan sa saindang mga kasalan” (Mt. 1:21).

Kaya, tanganing magkulpa an katakotan na ini kan saiyang mga natural na magurang, siya nagpasakop sa saidnag kapangyarihan, maski ngani despisil an pagpasakop sa irarom kan mga tawo sanan, alagad ginibo ini ni Jesukristo tanganing makanood siya nin kapakumbabaan, nin pagkasimple, asin pag-omaw sa Dios. “Uminiba siya duman sa sainda asin naka-abot sa Nasaret asin nagpasakop sa saindang kapangyarihan. Sinaray kan saiyang ina an gabos a ini sa saiyang puso. Asin nagtalubo si Jesus sa kadonongan, sa hawak, asin sa karahayan kaiba nin Dios asin tawo” (Lk. 2:51-52).

Dai na naghapot o nagprotesta pa an mga magurang niya dapit kan simbag sainda ni Jesukristo huli ta dai kaya kan saindang isip na akoon tolos-tolos an kahulugan kan simbag niya sainda kundi sinasaray sana sa puso ni Maria na saiyang ina an nakatakot na reyalisasyon dapit sa trabahong sinasabi ni Jesukristo sainda.