SHEMA

CONVIVENCIA KAN SHEMA

1 Hulyo 2000, 5:00 PM

Introduksyon Heneral

Sa satong paglakaw sa espirituwal na disyerto, nakaaot na kita ngonian sa sarong lugar na mauuntokan tanganing kita magpahingalo sa kadikit na panahon.

Sa satong espirituwal na pagaklay pasiring sa Dagang Pangako nin Dios, pinalaog na kita sa  bukana kan Disyerto kan ginibo ta an Primerong Lakad sa Katekumendo anom na bulan pa sana an nakaagi.

Magpoon ngonian na banggi, sagkod kan bilog na aldaw noodma, magkakigwa kita nin pagpahingalo sa satong paglakbay tanganing magturukaw giraray kita sa pagpahingalo nin kadikit sa paagi kaining sarong Convivencia kan “Shema.”

An convivencia kan Shema ginigibo bilang sarong pagpahingalo pagkatapos nin paglakaw nin anom na bulan, sa katangaan kan peryodo nin Primerong Lakad pasiring sa Ikaduwang Lakad sa paglaog sa Katekumenado. An peryodong ini igwa nin sarong taon asin ta an convivencia kan Shema yaon sa katangaan kan sarong taon na ini. An convivencia kan Shema igwang katuyuhan na kumustahon asin usisahon an mga miyembro kan komunidad dapit sa nagin paagi nin paglakaw ninda sa mga pangakong ginibo ninda sa Primerong Lakad, kun nabbot na ninda o dai pa. Aaramon man digdi an mga dahelan kun tano ta dai pa ninda ginigibo an mga pangako ninda bago magpasiring sa Ikaduwang Lakad.

Ngonian na banggi satuyang pupunan an convivencia kan Shema sa paagi girary kan Lucernarium. Siring kan pirme nyatong ginigibo kun espesyal na convivencia, an Luecrnarium, o Rito kan Ilaw, ginigibo nyato sa laog kan harong na ini kun saen maestar kita durante kan convivencia. An lampara o ilaw na susuloan iyo an kapinunan kan pagdara nyato nin liwanag sa lugar na ini, siring na madara man kita nin kaliwanagan sa harong nin satong espirituwal na harong, an satong kalag, tanganing maliwanagan an satong mga isip asin puso. An liwanag na gikan sa lampara, o kandila, na satong susuloan iyo an simbolo kan liwanag kan evangelio ni Jesukristo, an tataramon nin Dios na nanitawo.

An evangeliong babasahon satuya ngonian iyo an mapapadapit sa parabola ni Jesukristo dapit kan Sampulong Daragang mga abay kan nobya sa kasal. Sosog sa estoryang ini, an lima sainda iyo an madodonong, mantang an lima sainda bako. An  madonong na mga abay nagdara nin reserbang lana kaiba kan saindang mga lampara. An limang abay na mangmang dai nagdarang mga reserba. Kan maabala an pag-abot kan nobyo, an mga abay nagkaturungka asin nagpoon na magturog na anas may sulo an saindang mga lampara. Kan matanga na, saka naganunsyo na uminabot na an partido kan nobyo hale sa paglakbay sa harayong lugar. Nagkasiribot an mga abay sa pagpakarhay kan saindang mga lampara. Nareparo kan limang abay na mangmang na mayo nang lana an saindang mga lampara. Kaya, nagdulok sinda sa limang madonong na abay tanganing maghagad kan reserbang lanang dara ninda. Alagad nagsayuma an limang madonong na abay na nagsabi: “Baka kulangon na kami nin lana. Mas marhay pang maghanap na kamo nin tindahan tanganing bumakal nin lana para sa saindong mga lampara.” Kaya, nagkuoyg an limang abay na mangmang sa hulit kan limang abay na madonong na magluwas sinda tanganing maghanap nin tindahan na mababakalan nin lana. Mangtang nasa luwas pa an limang abay na mangmang, uminabot na an nobyo. Idtong limang mga madonong na abay na naghanda nin mga reserbang lana sa saindang mga lampara iyo an inimbitaran na maglaog sa salang pagkakasalan kaiba kan nobyo. Dangan uminabot an limang abay na mangmang hale sa luwas asin tumituktok sa pintoan kan salang pinagkakasalan tanganing maghagad na palaogon. Alagad sinabihan sinda kan sarong tawong nasa laog kan sala na magharale nin huli ta an pinto kan salang pagkakasalan sarado na.

Mga tugang, an evangeliong binasa nagpapahayag sato nin mga mahahalagang paguugali asin kalidad na dapat mahiling nyato sa mga miyembro kan komunidad durante kan convivenciang ini. Sa liwanag na magikan diyan sa Dakulang Lampara na susuloan sa tahaw nyato durante kan Rito nin Ilaw, tatabangan kita na mamidbid an satong mga sadiri kun baga saen kita nakabibilang duman sa sampulong abay na sinasabi sa evangelio. Nakapagsaray daw kita nin mga reserbang lana sa laog kaining anom na bulan pakalihis kan Primerong Lakad tanganing iyo an isabat ta sa nagaaabuton tang nobyong si Jesukristo durante kan convivenciang ini? Ta kun mayo kitang darang reserbang lana, mas marhay na magluwas na kita sa salang pagkakasalan na ini asin magdisponer muna kita nin lana para sa satong mga lampara mientras na harayo pa an pag-abot kan satong nobyo. Idtong nagin madonong n abay sato, na nagtagama nin reserbang lana para sa saindang lampara, na an boot sabihon nakaotob na kan saindang mga pangako sa Primeorng Lakad, iniimbitaran na magpakarhay kan saindang mga sadiri tanganing sa pag-abot kan nobyo makalaog man tolos sinda sa salang pagkakasalan kaiba an nobyong si Jesukristo.

An convivencia kan Shema iyo an panahon nin pagpahingalo mientras na naghahalat kita sa pagdatong kan nobyo sa Ikaduwang Lakad sa Katekumenado. Kun an limang madonong na abay nagkaturog tanganing magpahingalo sa paghalat, idtong limang abay na bakong madonong iyo an dapat na magluwas na muna sa pagdisponer kan saindang mga lana embes na magpahingalo sinda sa pagkaturog mantang may anom na bulan pa antes na magdatong an Ikaduwang Lakad sa Katekumenado na iyo an oras kan pagdatong kan satong nobyong si Jesukristo. Tanganing sa oras na iyan, masarabay kitang maglaog sa pintoan kan salang pagkakasalan asin mayo ni saro sato an mawalat sa luwas kan pintoan sa Ikaduwang Lakad sa Katekumenado.

Kun handa na kitang mag-ako ki Jesukristo sa liwanag kaining ilaw kan Dakulang Lampara, magtindog na kita para sa pag-awit.

Rito kan Ilaw:

(An presbitero malaog sa sala, dara an may sulong Cirio Paskuwal. Sa pag-abot niya sa puwerta, kakantahon an “Liwanag ni Cristo“ o “Si Cristo an satong ilaw asin kaligtasan.” Masimbag an asembleya nin “Aleluya,” makatolong beses na kakantahon. Tolong beses gigibuhon an pagkanta kan presbutero asin simbag kan asembleya. Dangan, pagabot sa enotan, ibubugtak kan Presbitero an Cirio Paskuwal sa bugtakan sa toong parte kan atril. Dangan aawiton kan asembleya an “He Rose From Death.“)

Awit: HE ROSE FROM DEATH.

Pagbasa kan evangelio: Mt. 25:1-13.

Homiliya kan Presidente.

Pamibi nin Banwaan, na tatapuson sa Ama Niamo….

Tanda nin Katoninongan

Awit: EVENU SHALOM

Huring Pamibi asin Bendisyon

Paisi dapit kan eskudyula sa mga aktibidad sa masunod na aldaw…dangan mapasiring na sinda sa mga harong/kuwartong pagtuturugan.

2 Hulyo 2000, 8:00 AM sagkod sa 5:00 PM.

PAMIBI SA PAGKA-AGA

Introduksyon General

P. Kagurangnan, buksan mo an sakong mga ngabil.

G. ASIN AN SAKONG NGUSO MAGROROKYAW KAN SAIMONG KAOMAWAN.

Antifona: (Salterio)

Invitatoryo: IF TODAY

Antifona: (Salterio)

Primerong Salmo (Semana II, Salterio)

Awit:

Antifona: (Salterio)

Ikaduwang Salmo (Semana II, Salterio)

Awit:

Antifona: (Salterio)

Ikatolong Salmo (Semana II, Salterio)

Awit:

Babasahon: Mt. 12:28-37.

Repleksyon asin Paghiras kan Asembleya

Homiliya

AWIT NI ZAKARIAS (Benedictus)

Antifona: (Salterio)

PAMIBI NIN BANWAAN, tatapuson sa Ama Niamo…

TANDA NIN KATONINONGAN

Awit: EVENU SHALOM

HOMILIYA PARA SA LUCERNARIUM

(Mt. 25:1-13)

“Tawi kami nin lana para sa samong mga lampara” (Mt. 25:8)

Pamilyar sato an parabola dapit sa Sampulong Daragang Abay. Aram ta na seguro an boot sabino kan parabola. An parabola iyo an sarong estorba na Iowa nin sarong lekson moral o adal. Allegoría an saro pang pag-apod sa parabola. Kun siring, an parabolonag ini dai man naiiba sa ibang mga parabolang yaon diyan sa Bibliya na kaipuhan na diskubrehon an adal o leksyon moral na katatago diyan sa estorya. Kaya, an estoryang ini kadakul an interpretasyon, magin pastoral, mistikal, depende sa adal na gustong palatawon kan sarong parabasa.

Naroromdoman pa seguro nindo an mistikal na interpretasyon na yaon duman sa temang “An Lamparang Bukawan” na napag-adalan na nyato (PSB NO. 30 – Ano naman an Espiritu?).  Dai ta na dodoblehon an pagtukar sa temang ini, alagad rerepasuhon ta sanang kadikit an mistikal na interpretasyob kan parabolang ini.

An parabolang ini nakasentro sa sarong okasyon nin kasal. Sosog sa sarong interpretasyon mistikal, an kasal na ini iyo an pagkainagoman kan banal na espiritu nin Dios asin kan kalag nin sarong tawo. An novio digdi iyo an Espiritu nin Dios, asin an nobya iyo an kalag ni tawo. Nakakabaing inin duma sa estorya kan bautismo ni Jesús, kun saen an espiritu nin Dios, na nasa pormang salampati, naghugpa sa payo ni Jesús, na ilinaladawan an paghilig kan Espiritu Santo tanganing makipag-agoman sa kalag niya, asin an resulta iyo an paghaman nin sarong aki nin Dios. Sa paagi nin pagsaladawan o ilustrasyon na ini kan bautismo ni Jesús, boot ipahayag kan evangelio an pagkakigwa nin sarong pormal na inagurasyon an paghulit o pag-anunsyo kan evangelio dapit sa kahadean nin Dios.

Sa parehong tono kan estoryang ini dapit sa bautismo ni Jesús, tinatawan naman kita nin sarong estorya, an Parabola kan Sampulong Daragang Abay, dapit sa intensyon nin Dios para sa tawo na lubos na nakipag-agoman an saiyang banal na Espiritu sa saindang mga kalag tanganing madara sinda sa reyalidad kan langit kun saen namumugtak an saiyang kahadean.

Alagad, an estorya kan parabola igwa nin sarong bagong empasis bakog arog diyan sa estorba kan Bautismo ni Jesús. An empasis sa Bautismo ni Jesús, maski ngani naglaladawan man ini kan pagka-inagoman kan espiritu nin Dios asin kan kalag nin sarong tawo, an empasis yaon sa resulta kan pagkainagoman na iyo an srong aki nin Dios. Digdi sa ikaduwang parabola, an empasis yaon duman sa ibang remisitos na kaipuhan na mag-abang tanganing mangyari an pagkainagoman na ini. Ano an mga remisitos na ini?

Sinasabi sa estorba kan evangelio na “May sampulong daragang abay sa kasal kan nobya na nagkurua kan saindang mga lampara para sa pagsabat sa novio.” An pagkasal na ini balong arog kaidtong pagkasal na sinabi nyato sa bautismo ni Jesús. Sosog sa parehong mistikal na interpretasyon na ginamit nyato para sa bautismo ni Jesús, an nobyong sinasabi digdi naglaladawan kan hawak na pisikal nin sarong tawo, asin an nobya iyo an naglaladawan kan saiyang kalag na espirituwal. An kasal minaladawan kna unión o pagkainagoman kan duwang magkakontrang elementong in isa pagkatawo nyato; magkakontraryo nin huli ta an saro materyal asin an saro naman epirituwal; an saro gusto kan reyalidad, mantang an saro gusto kan ideyal, an saro gusto kan daganon na mga bagay manatang an saro gusto kan mga langitnon na bagay. Kun mangyari an paginagoman na ini kan duwa, makakaeskperyensya an tawo nin tangkilidad, pagkaburinyog asub  asenso diyan sa saiyang sadiri. An paguyon kan duwang ini, kan pisikal asin kan espirituwal na elemento, iyo an matao sa tawo asin sa sosyedad kan tawo nin katoninongan, pagkakasararo asin prosperidad sa kabuhayan na iyo an tanda kan bendisyon nin Dios sa ibabaw kan daga. Alagad, sabi didgisa parabola, tanganing magin magayon an okasyon kan kasal na ini, kaipuhan an serbisiyo o presensya kan mga abay sa kasal. Ano an kahulugan kan sampulong abay na ini kan nobya, asin ano naman an kahulugan lan saindang mga lampara?

An mga abay iyo an naglaladawan kan isip, o utak, nin tawo.Sinasabi na an mga abay na mga daraga pa.  An boot sabihon kaini iyo na an isip kan tawo yaon sa estado nin pagkabirhen o pagka-inosente.

“An sampaulong daragang abay kan nobya nagkurua kan saindang mga lampara para sa pagsabat sa novio.” An lampara iyo an minaladawan kan puso nin tawo. Tanganing masuloan asin magamit an sarong lampara sa pagtao nin liwanag, kaipuhan na igwa ini nin supisyenteng lana asin mitsa tanganing magkurab. Siring man, tanganing magkurab an puso nin tawo kaipuhan an lanakan Espiritu Santo nin Dios asin an mitsa, o panggatong kan marhay na gibo sa pagtao kan tripleng kurab nin kabinian, kadonongan asin pagkaherak.

“Lima sainda an loong asin lima an toltol na pagiisip. An mga lolong nagdara kan saindang mga lampara alagad dai nagdara nin reserbang botelyang lana, mantang an mga toltol an isip nagdara nin reserbang botelya nin lana para sa saindang mga lampara.” An sampulong abay, maski ngani inosente o mga birhen pa an pag-iisip, nagpahiling nin duwang klaseng natural na disposisyon – an limang abay igwa nin sa-lolong na disposisyon (dai tataong  magpaseguro sa mga pangangaipo para sa maabot na panahon), mantang an lima igwa nin toltol na disposisyon (tataong  magpaseguro sa mga pangangaipo para sa maabot na panahon). Siring kaini an duwang klaseng isip nin tawo, an tataong magpaseguro asin an dai tataong magpaseguro para sa maabot na panahon. Sinasabi na idtong tatong magpaseguro iyo an may toltol na pag-isip. Idtong dai tataong magpaseguro iyo an may sa-lolong na pag-iisip. An presente iyo sana an importante para sa mga lolong. Siring kaiyan an mga tawo na habong mag-andam para sa ikaduwang buhay.

Ano naman an mga botella nin reserbang lanang sinasabi digdi na dinara kan mga may toltol na isip na mga abay? An lanang sinasabi sa parabola iyo an Espirtu Santo. An paglaladawan kan Espiritu Santo bilang lanang ginagamit na panggatong sa lampara minagikan sa naturalesa mismo kan lana. An lana gikan sa olibo o sa niyog na tanganing magin lana kaipuhan mag-agi sa proseso nin paglalana. An lana ibinubugtak sa mga botella, sinasaray tanganing gamiton sa dakul na paagi. An dakul na gamit sa lana iyo an minaladawan kan mga karahayan na yaon sa Espiritu Santo. An espiritu nin Dios magagamit nin tawo sa dakul na paagi asin mga sitwasyon nin buhay, magin presente o sa maarabot na panahon.An lana iyo an balsamo para sa saiyang bangkay kun siya magadan tanganing ini dai malapa asin mapreserbar an saiyang bangkay. Arog kaiyan an an epekto kan Espiritu Santo sa kalag nin tawo tanganing ini magkaigwa nin imortalidad o buhay na daing kasagkoran. Kaipuhan na may reserbang lana an saiyang botella. An botella iyo man na símbolo kan lima o anom na sentido nin tawo. An limang botella na pano nin reserbang lana kan limang madonong na abay nagsisimbolisar kan pagerok kan Espiritu Santo sa limang sensiya nin tawo, na iyo an paghiling, pagdangog, pagparong, pagnamit asin an pakamate.  Kaya, importante an mga botelyang ini na pirmeng may laog nin reserbang lana huli ta an nasa laog kaini iyo an gabos na marhay na gibo nin tawo. An mga marhay na gibong ini iyo an madara sa tawo sa ikaduwang buhay, kun siya magsabat  sa saiyang nobyong si Jesucristo (Hilnga an Apo. 14:13; Is. 3:10-11). Kun siring, an limang sensiya kan tawo dapat na magserbing kasangkapan kan Espirtu Santo sa paggibo nin mga marhay na gibo arog kan pagpamibi, pag-ayuno asin paglimos.

“Naabala an pag-abot kan novio, kaya nagturungka sinda danzan nangaturog.” Kun minsan, an pisikal o materyal na hawak nin tawo maski ngani gusto man na magpakasal asin agomon an kalag, alagad nin huli ta harapo an kyugar ba pinaghalean kaini huli ta napabayaan sa halawig na panahon naabala in isa pag-abot para sa oras kan saiyang kasal. Ano an dapat gibuhon kan mga abay kun maabala an pag-abot kan nobyo? Natural, dapat sindang maghalat kaiba an nobya sagkod na mag-abot an nobyo. Nin huli ta dakula an entorahe kan nobyo, kaya dakula an posibilidad na maabala an novio sa saiyang pagdatong. Mayong magiginibo an nobya asin an mga partidos kaini kundi maghalat. Sa paghalat na ini, kaipuhan na maliwanag an enterong harong patin an salang pagkakasalan bilang tanda kan tamang harong na dapat pagdagosan kan novio asin kan saiyang mga pag-iriba. Kaya, kaipuhan na suloan an gabos na lampara, kabali an mga lampara kan mga daragang abay. Kaya, dapat na dakul an darang reserbang lana kan mga abay.  Alagad, nin huli ta kulang sa disposisyon an limang daragang abay, kaya dai sinda nagdara nin reserbang lana. Am mag bay nagpoon na magturungka asin mangaturog. An isisp nin tawo pwdeng magpadara sa hurot kan hawak, maaling o malingling sa dakul na bagay. Alagad kun listo an isip, dapat dai ini magpadara sa kaluyahan kan hawak. Kun iaaplikar sa pakikikaal kan kalag nin tawo sa saiyang hawak, an boot sabihon kan pagkaturog o pagtungka iyo an pagpadara kan isip sa mga kaluyahan kan hawak. An saiyang trabaho bilang abay sa kasal iyo an paglingkod sa mga pangangaipo kan nobyo asin nobya sa gabos na oras. Kaya dapat dai sinda magkaturog kundi pirmeng nakabantay an sadiri asin nakaandam sa mga detalye arog kan pag-andam sa botelya nin reserbang lana. Obligasyon kan mga abay na magpaseguro sa anuman na remalaso sa okasyon nin kasal alang-alang kan saindong nobya. Kun igwa nin marhay na disposisyon an mga abay (isip nin tawo), kaipuhan na pirme sinda andam sa gabos na oras, sa mga marhay na gibo alang-alang kan kasal kan nobyo (hawak) asin nobya (kalag).

“Tara, kan matanga nang banggi, igwa nin nagkurahaw, ’Uya na an nobyo! Luwas na kamo asin magsabat na kamo saiya.’“ An atrasadong nobyo uminabot man giraray maski matanga na an banggi. An anunsyo kan bantay sa may pintoan iyo an boses kan saindong mga katekista, taga-paghulit kan evangelio, na nakakaaram kun ano an tamang oras na makasal an pisikal na hawak asin saiyang kalag. Kaya, nagboot an saindong mga katekista na magluwas tanganing magsabat sa saindong nobyo. An saindong mga kalag, an nobya, dapat na magluwas sa saiyang kuwarto tanganing sabaton sa luwas an nobyo, an saindong mga hawak. Kaiba kan kalag (nobya) iyo an mga daragang abay na may darang mga lamparang may sulo. Haen an kuwarto kan kalag? An kuwarto kan kalag iyo an abdomen kan tawo (solar plexus) kun saen makukua an mga bituka asin an katoy (Hilnga Sal. 7:5, 1 Co. 15:44 para sa katoy na iyo an tinutubod kan mga Semita bilang sentro kan emosyon, kaisipan o kamawotan nin tawo). An salang pagkakasalan naman iyo an lalawgon nin sarong tawo (Hilnga Sal. 42, 1-2,11; 2 Co. 3:18, 4:6). Nahihiling sa lalawgon an kamurawayan nin sarong kalag kun nangyayari an pagkasal kaini sa saiyang hawak. Digdi sa salang pagkakasalan minalaog an nobya asin an saiyang mga abay tanagning sabaton an nobyo.

“Huli kaini, an gabos na abay nagmarata asin pinutputan an mga mitsa kan saindang mga lampara.” An mitsa minasimbolisar kan gabos na marhay na gibo nin tawo, arog kan pamibi, ayuno asin limos. An mitsang ini, maski gurano calaba, nagigin halipot sagkod na mambos sa haloy na paggamit. Siring man, an gabos na natipon na marhay na gibo mauubos man kun pirmeng naglalaad an puso. Kaya, kaipuhan na putputan an mitsa nin mga marhay na gibo tanganing lalong magkurab asin magliwanag an espiritu nin tawo.

“Dangan an mga lolong na abay nagsarabi duman sa mga abay na may toltol na isip, ‘Tawi man kami nin lana para sa samong mga lamparan in huli ta mapaparong na.’ Alagad nagsirimbag sinda, ‘Tibaad dai na makatapar sa saindo asin para sa samo; mas marhay seguro na magduman kamo sa tindahan asin magbakal na kamo nin para sa saindong sadiri.”  Iyo ini an nagin dialogo kan duwang klaseng abay. Pagabot kan panahon nin pangangaipo, an mga toltol na isip na nag-andam asin nagpaseguro para sa mga remalasong mangyayari iyo an handang mag-atubang sa gabos na klase nin pangyayari, marhay o maraot. Alagad idtong tawong nagpakalolong an mahahandal, matatakot, kun saen snda makua kan mga kaipuhan ninda, danzan madolok sinda duman sa mga may toltol na isip asin mahagad nin tabang. Ini an resukta kan dai ninda paggamit na toltol kan saindang mga isip.

Sa pakahulugan kan parabola, an toltol na isip na nagpaseguro kan mga marhay na gibo kan Espiritu Santo iyo idtong naghanda kan saindang hawak na maglaad an saindang puso sa kabinian, kadonongan asin pagkamoot, tanganing mangyari an pakikiagom kaini sa kalag. Idtong mga lolong an isip na mayo kan Espiritu Santo, dai makakahiling kan pagkainagoman kan saindang hawak asin kalag, asin pirmeng mag-iirirwal an  duwang ini na mato saiya nin Maribor, purisaw asin disganadong buhay. IYan an boot sabihon kan saindang mga lamparang nagroromarom na nin huli ta kulang na nin lana.

“Tawi kami nin lana para sa samuyang mga lampara.” O sa ibang pakahulugan, “Tawi kami kan Espiritu Santo nin Dios, na garo baga pwedeng hagadon an Espiritu Santo. An Espiritu Santo sinasaray asin tinitipon (an kwarta iwinawarak). An Espiritu Santo binabakal nin mga marhay na gibo.

“Mantang sinda nasa luwas tanganing magbakal nin lana, kan uminabot na an nobyo. Idtong mga handa iyo an naglaog kaiba niya sa salang pagkakasalan asin an pintoan pinintoan na.“ Iyo ini an resulta nin pagsaray kan Espiritu Santo sa limang sensiya kan mga may toltol na isip tanganing mangyari an maogmang pagkasal kan saindang hawak asin kalag.

“Dangan sinarahan an pintoan.“ An mga lakad sa Katekumenado igwa man nin mga pintoan. Sa primero, an puwerta mahiwason tanganing makayang palaogon an gabos na klase nin tawo. Alagad ini pasadit na pasadit mantang nagpapasige an paglakaw sagkod na saditon nang marhay na idtong nagpaksadit kan saidang pagkatawo na magin siring sa sarong aki ni Dios iyo na nasa an pwedeng lumaog. Kaya maroromdoamn an kasabihan sa evangelio na “Kadakul an inapod, alagad kakadikit an pinili.“ Sa pag-abot kan lambang peryodo kan dalan na ini, igwa nin mga pintoan an bubuksan asin sasarhan. An papalaogon iyo idtong mga miyembrong handa para sa paglaog sa peryodong ini na may sangkap asin dara an Espiritu Santong kaipuhan sa peryodo. Dai papalaogon idtong dai handa asin mayong mga reserbang lana kan Espiritu Santo.

“Paghaloy-haloy, an ibang mga abay nag-arabot na man. Nagsarabi sinda, ‘Kagurangan, buksi man kami.’ Alagad siya nagsimbag, ‘Totoong sinasabihan ta kamo na dai ta kamo bisto.’” Idtong mga tawong may sa lolong na isip masarabi man na, ’Buksi man kami,’ maski nakakapagdisponir pa sana sinda kan lana nin Espiritu Santo. An pintoan kan salang pagkakasalan naglaladawan kan mga oportunidad tanganing an evangelio nin kaligtasan ipaghulit sa mga tawo (Hilnga an 1 Co.  16:9; 2 Co. 2:12, Col. 4:3, Apo. 3:8). An lambang pag-apod kan katekista tanganing ihulit ninda an evagelio kan misteryo ni Cristo minabukas sinda nin sarong puwerta tanganing imbitaran kita na maglaog. An handa na maglaog na dara an mga rekisitos kan marhay na gibo kan Espiritu Santo iyo an papalaogon, asin an puwerta pipintoon kan Kagurangnan kun an gabos makalaog na. Alagad idtong dai pa handa na maglaog, asin mahuuri nin huli t sibot pa sinda nin pagdisponer nin madarang mga marhay na gibo, iyo an makakasumpong na an pwerta barat na. Dangan sinda maapod sa Kagurangnan, “Kagurangnan, buksi man kami.“ Alagad, an tingog sa laog kan puwerta masimbag, “Hale kamo diyan; dai ta kamo bisto.“  Kaya an adal kan parabolang ini iyo  na “Magbantay, nin huli ta dai nindo aram an aldaw ni an oras.“

Mahalaga na maaraman ta an aldaw asin oras kun noarin mangyayari an pagkainagoman kan satong mga kalag asin hawak. Dapat maaraman kan isip nin tawo an aldaw asin oras kan pagkasal nin huli ta an isip iyo an mga abay kan nobya, asin siya an naghahanda kan gabos na bagay na kaipuhan kan nobya para sa kasal kaini sa nobyo (an hawak). Kaya, an isip dapat na pirmeng listo sa pagbantay asin paghalat kan oras asin aldaw kun norin maabot an nobyo (an hawak) tanganing andamon niya an nobya (an kalag). Tanganing magin listo an abay (isip), kaipuhan na pirmeng may sulo an saiyang lampara (puso), na may reserbang lana (Espiritu Santo) an saiyang mga botelya (an 5 sensiya), asin halaba an mitsa (mga marhay na gibo), tanganing an lampara (puso) maglaad kan tripleng kalayo nin kabinian, kadonongan asin pagkamoot. An mga ini iyo an sangkap kan isip tanganing mapakarhay niyang makaandam kan gabos na kaipuhan kan nobya (kalag) na saiyang inaabayan, tanganing makalog sya sa kaogmahan sa kasal kan duwang ini. Pagkatapos kan saiyang serbisyo bilang abay kan nobya, maoogma siya, matrangkilo asin matiwasay sa asensong inako huli kan nangyaring kaal kan kalag asi kan hawak na iyo an madara nin trangkilidad, asenso (prosperidad) asin kagayagayahan.

An mistikal na adal na dara kan parabolang ini iyo an mahalagang marhay para sa satuya ngonian tanganing buksan nyato an convivencia kan Shema sa paagi kan Rito nin Lucernarium.

Sa introduksyon heneral sa pagpoon, sinabi sato na an lugar na ini iyo an satong pageestaran durante kan convivencia. An liwanag iyo an kaipuhan nyato sa salang ini tanganing mangyari sa sato an kasal kan satong mga hawak asin kalag. An Cirio Paskuwal na satong inilawan iyo an lampara nin satong mga puso na dapat ilawan asin magbangraw an tripleng liwanag kaiyan na minasimbolisar kan Santissima Trinidad nin Dios. Kun siring, dapat na paauntuson nyato an kurab kan ilaw sa puso nyato sagkod na matapos an Convivenciang ini. Arugon nyato an limang daragang abay na madunong na nagdara nin reserbang botelya na pano nin lana, na iyo an marhay tang disposisyon sa pagpartisipar sa convivenciang ini.

KATEKESIS PARA SA CONVIVENCIA KAN SHEMA

A.    Ginikanan kan Shema

      An tataramon na “Shema” iyo an gikan sa primerong tataramon na yaon sa Dt. 6:4-25 na an sabi, “Shema, Israel, Adonai Elohenu, Adonai Ehad” (Pagdangog, Israel, si Yahweh iyo an satong Dios, an iyo-iyo mo sanang Kagurangnan asin mayo nang iba. Kaya, kamotan mo si Yahweh na satong Dios sa bilog mong puso, sa bilog mong kalag asin sa bilog mong kusog” (Dt. 6:4-5).

B.     Kahulugan kan Shema

Para sa mga Israelita, na iyo an primerong grupo nin mga tawo na nagmidbid ki Yahweh (AKO IYO AN AKO) bilang iyo-iyo sana nindang Dios na dapat nindang sambahon na bakong arog kan ibang grupo nin mga tawo na kadakul-dakul na mga dios an sinasamba (Hilnga an Gn. 1:26, Ex. 15:11, Dt. 6:14, Ex. 15:2, Sal. 8:5-6, Ex. 7:1, Sal. 50:1, 58:1, 82, 1,6, 91:1-2, Jn. 10:34, 1 Co. 8:5-6, Is. 26:13, 2 Co. 4:4, Mt. 6:24, Gibo 2:36, Ph. 2:11, asin 1 Co. 12:3, Ga. 4:8), an mga tataramon kan “Shema” iyo an sarong deklarasyon o pahayag nin sarong monotesitang pagtubod nin huli ta an saindang empasis yaon sa mga tataramon na “iyo-iyo mo sanang Kagurangnan” (1 Tm. 1:9, Gibo 17:24, Ef. 4:4-6, 1 Jn. 5:21, Dt. 10:17-22). An deklarasyon na ini nin monoteismo iyo an sentro kan saindang pagsamba asin espirituwalidad bilng sarong nasyon.

An pag-awit kan “Shema” para sa mga Israelita iyo an nagpapahayag na si Yahweh na saindang Dios iyo sana an saindang kakagurangnanon, sasambahon asin paglilingkodan (1 Tim. 2:5, Jn. 17:31, 1 Co. 5:4, Ef. 4:4-6, Ga. 3:20). Sa atubang kan deklarasyon nin monoteistang pagtubod na ini, an ibang mga dios (an mga “Baal” na an boot sabihon “an Kagurangnan”)  na nagpapamidbid sa sainda hale sa maniba-ibang kultura, relihiyon asin kaisipan na boot makipagkumpetensya (Is. 45:10) para sa saindang atensyon, pag-omaw asin paggalang laban sa ki Yahweh Dios na saindang dapat enoton na midbidon, an dai maasir asin mayong lugar sa saindang bilog na pagkatawo (magin sa isip, puso asin kusog ninda).

Sa pag-awit ninda kan Shema, boot nindang ipahayag an saindang pagkasolido sa  pagtubod ki Yahweh Dios bilang  sasaro sanang Kagurangnan sa buhay ninda. Kaiba kan saindang pagkasolido yaon an saindang paghanga, pagsamba asin paglingkod sa bilog nindang isip, puso asin kusog. Iyo ini an klase nin pagsamba na hinahagad ni Yahweh Dios bilang balos kan saiyang proteksyon asin pangangataman sa Israel na saiyang piniling banwaan, na minidbid ni Yahweh bilang aki o esposa niya sa kaenteruhan nin mga nasyon digdi sa kinaban.

An pagmidbid na hinahanap ni Yaweh ki Isarel iyo an dapat na kamotan siya sa “bilog na puso, bilog na isip, asin sa bilog na kusog.” Iyo ini an pagsamba na angay na itao ni Israel sa Dios na nagtao kan saiyang bilog na atensyon, pangangataman asn pagkamoot para ki Israel. An pagkamoot na ini ipinahayag sa paagi kan saiyang tolong kalseng espirituwalidad na iyo an pamibi (pagkamoot sa bilog na puso), paglimos (pagkamoot sa bilog na kalag), asin pag-ayuno (pagkamoot sa bilog na kusog). An tolong porma nin espirituwalidad na ini iyo an nagbutwa sa disyerto kan sinda pinagsugtan o pinagbalo sa paagi nin mga tenstasyobn sa tinapay, mga idolo asin milagro.

An kasaysayan kan Israel nagpapahayag na maski sinda nagpapahayag kan saindang pagkasolido sa pagmidbid ki Yahweh bilang sasarong Kagurangnan, alagad pirme sindang nahuhulog sa pagsamba sa mga Baaal asin mga Astarte (Huk. 3:7-8, 2 Hde. 17:25-41, Gibo 7:42-51).

Sa pag-abot ni Jesukristo, an Shema nagkaigwa nin bagong interpretasyon asin kahulugan. Ipinamidbid niya na an Shema bilang iyo an pinakaenot asin pinakadakula sa gabos na katugonan (Mk. 12:28-30, LK. 10:25-28, Mt. 22:34).

Para ki Israel, an empasis sa Shema yaon diyan sa monoteismo; manatang ki Jesukristo an empasis yon diyan sa ikaduwang parte kan Shema na iyo an “Kamotan mo an Kagurangnan mong Dios sa bilog na isip, sa bilog na puso, asin sa bilog na kusog.” Sabi pa nin Jesukristo na iyo ini an nangungurog asin pinakaprimerong tugon.

Bako na habo na ni Jesus na tawan nin empasis an monoteismo, kundi boot

C.     An Bagig Kahulugan kan Shema para sa Bagong Tipan

D.    An pagsamba sa espiritu asin sa katotoohan

E.     An krus asin an “Shema”

F.      Tano ta mahalaga an “Shema” sa katangaan kan Primeorng Lakad sa paglaog sa Katekumenado?

VIGILIA PASKUWAL 1999

VIGILIA PASKUWAL 1999

Introduksyon Heneral:

            An satong selebrasyon kan Vigilia Paskuwal ngonian na banggi igaw nin apat na mga mahalagang tanda; an enot, an banggi; an ikaduwa, an pagbautismo o pagbago kan mga panuga sa bautismo; an ikatolo, an partispasyon kan banwaan nin Dios; asin an ika-apat, an pag-ayuno. Saro-saro nyatong ipapaliwanag an apat na mga mahalagang tandang ini tanganing makatabang sato sa paglaog nyato sa selebrasyon ngonian na banggi.

            Enot, an banggi. Sarong mahalagang tanda kan Vigilia Paskuwal, magion an Paskuwa kan mga Judio, iyo an elemento kan banggi. Sa estorya kan Exudo kan mga Israelita, an banal na banggi na luminihis si Yahweh sa daga nin Egipto tanganing garadanon an mga matuang aki kan mga Egipcio asin ilinigtas an mga matuang aki ni Isarel sa kamot nin kagadanan iyo an Bangui na isinesebrar kan Israel sa saindang mga harong an Paskuwa kan corderong inatang (Ex. 12). Sa banging ini kan Paskuwa, an mga Israelita dai nangangaturog kundi naglalamay sa paghalat kan saindang liberasyon hael sa daga ni Faraon pasiring sa Dagang Ipinanuga nin Dios. An Dios siring man dai nangangaturog sa banging ini (Ex. 11), tanganing maglibot sa bilog na Egipto sa paggadan kan mga matuang aki kan mga Ehipsyo. Kan mhiling kan mga Ehipsyong an saindang mga matuang aki gadan, kan banggi man sanang iyan nagtugot si Faraon na magharale na an mga Israelita sa daga nin Egipto, asin an mga Israelita pagka-aga tolos-tolos nagruluwas na naghihidale hale sa kadagaan kan Egipto. Iyo man ini an banggi na si Jesukristo nagbangon hale sa mg agadan pagkatapus na siya ilubong, tanganing magbalik sa Ama hale sa kinaban na ini. Siya hinahalat man nyato ngonian na magbalik giraray sa selebrasyon kan Paskuwa sa mga oras kan banggi. Kaya kita minalamay ngonian na banggi tanganing magpuka para sa paghalat kan saiyang pag-abot sa saiyang pagbalik-liwat. An paglamay sarong mahalagang tampok para sa banging ini, an banggi na si Jesucristo yaon sa lolobngan alagad nabuhay-liwat bago magsubang an saldang kan enot na aldaw nn semana. Para sa kristyano, bawal an magkaturog sa banging ini nin huli ta an Dios mismo dai nangaturog kan banging inin tanganing magtrabaho para sa kaligtasan nin tawo. Ini an banggi kan pinakaenot na ladaw kan Bagiong Taobn para sa banwaan nin Dios, kun saen an bulan minasirang sa saiyang entering kabilogan tanganing magdara nin kaliwanagan para sa gabos na tawo na nasa paglamay tanganing maghalat kan saindang Paratubos. Huli kaini, satuya man na babayaan na pirmeng bukas an puwertahan kaining sala na satong pagtitiripunan sa paglaom na siya malaog para sa saiyang pagbalik-liwat.

            An ikaduwang mahalagang tanda iyo an pagbautismo o an pagbago kan mga panuga sa bautismo. An banggi kan Vigilia Paskuwal minaromdom kan pinakaenot na banggi kun saen an Espiritu nin Dios naglayaw-layaw sa ibabaw kan mahukol asin madiklom na katubigan nin dagat na mayong porma asin kahusayan. An tubig nin dagat minasimbolisar nin kagadanan. Kaya an tubig ginagamit sa pagbautismo tanganing magin tanda kan paglaog  nin kristyano sa kagadanan ni Jesucristo  asin sa pagbutwa niya diyan sa tubig makaiba niya sa pagkabuhay-liwat si Jesucristo. Kaya, an bautismo sa bagging ini sarong mahalagang tanda kan kapangganahan ni Jesucristo laban sa kapangyarihan nin kagadanan asin laban ki Satanas na iyo an maykapangyrihan sa tubig na manraot asin manggadan sa buhay asin kabuhayan nin tawo. Siring man, an tubig kan bautismo iyo an minahugas kan kasalan nin kristyano tanganing ikadolot siya sa Dios na mayong anuman na digta asin kaatian. Sa banging ini kan Vigilia Paskuwal, satong bebendisyonan an tubig na gagamiton sa bautismo tanganing ipahayag an pagdaog ni Jesucristo kan kagadanan na sinisimbolisar kan tubig. An tubig kan Dilubyo iyo man an prefigurasyon kan bautismo ni Jesucristo sa tubig kan salog Jordan. Kaya, an kristyano binabautismohan sa bangging ini kan Vigilia Paskuwal sa pagpahayag kan saiyang paglaog sa langitmn na buhay, kaiba an nabuhay-liwat na Cristo.

            An ikatolong mahalagang tanda kan banggging ini iyo an partisipasyon kan banwan nin Dios. An banggi kan Vigilia Paskuwal nagpapagiromdom kan dakulang interbensyon nin Dios o an saiyang pakikilabot sa kasaysayan nin mga tawo tanganing sinda iligtas hale sa pagkaraot kan saindang buhay. Kaya sinda minasimbag sa Dios sa pagi kan saindang partisipasyon sa selebrasyon kan bangging ini kan Vigilia Paskuwal, kaiba asin sa paagi kan saindang Presbitero. An interbensyon nin Dios pirmeng para sa tawo na inagihan sa buhay nin dakul na mga kasakitan, kapurisawan, problema asin krisis kan nakaaging taon. Ngonian na banggi na iyo an pinakaenot na aldaw kan Bagong Taon, sinda minatipon tanganing magpasalamat para sa interbensyon o pakikilabot nin Dios sa saindang buhay huli ta nakaligtas sinda sa gabos na mga kasakitan asin kadepisilan na iyan. Kun mayo an interbensyon na ini nin Dios sa buhay nin tawo, mayo man an partisipasyon kan mga tawo sa Vigiliang ini, asin mayo man nin kahulugan an bangging ini asin na pgakabuhay-liwat ni Jesucristo sa mga gadan. Alagad kun an mga tawo aktinog nagpapaartisipar sa mga ritwal kan Vigilia Paskuwal, nangangahgulugan ini na manilanw nindag namatean asin nahiling an pagkabuhay-liwat nin Cristo kan nakaaging taon. Kaya sinda nagpapartisipar nin huli ta pano sinda nin kaogmahan asin kagayagayahan sa puso huli ta an Dios nakilabot sa buhay ninda, na siya nagtao nin dakul na kabagsikan asin mga karahayan sa buhay. An pagkabuhay liwat ni Jesucristo sa  mga gadan iyo an minatao nin dakulang laogmahan para sa kristyano, kaya sinda aktibong nagpapartisipar ngonian na banggi sa Vigilia Paskuwal. Mayong ibang dahelan an aktinong partisipasyon kan banwaan nin Dios sa bangging ini kundo an maogmang pasasalamat sa Dios na nagbangon ki Jesucristo sa mga gadan.

            An ultimo asin ikaapat na mahalagang tanda kan baggong ini iyo an ayuno. An ayunong ini bakong sarong penitensyal na ayuno arog kan ginigibo kan gabos na relihiyon kaiba an Judaismo, na iyo an relihiyon kan Israel. An pag-ayuno kan mga kristyano para sa bangging ini kan Vigilia Paskuwal sarong ayuno sakramental, an sarong sagradong tanda na minapahayag kan pakikisumaro kan banwaan nin Dios sa pagkagadan asin pagerok ni Cristo sa lolobngan sa aldaw kan Biyernes Santo, Sabado Santo, sagkod Domingong kaagahan. Kan si Jesucristo hinapot kan mga Pariseo  kun tano ta an mga disipulos niya dai nag-aayuno arog kan mga disipulos kan mga Pariseo, si Jesus nagsimbag: “Totoong dai nin do papag-ayunuhon an mga abay kan nobyo mantang  kaiba pa nida an nobyo. Alagad maabot an oras na an nobyo kukuahon sainda. Iyan an oras na sinda mag-aarayuno“ (Lk. 5:33-39). An pagayuno ngonian na banggi minapahayag kan oras na isinasabi digdi ni Jesus na “oras na an nobyo haleon sainda, saka sinda mag-aayuno.“ Ngonian an banggi magpoon kan Biyernes na alas-tres nin hapon sagkod sa pagkomunyon nyato sa tinapay asin arak kan Eukaristiya kita nasa dakulang pag-ayuno. Dai kita nagkakaakan asin nagirinom tanganing ipahayag sa kinaban na an satong nobyo, si Jesucristo, hinale sato asin pinaerok sa lolobngan magpon alas-tres nin hapon kan Biyernes Santo sagkod Domingong kaagahan kun kasuarin si Cristo nagbangog sa mga gadan asin nabuhay-liwat. Kaya, an ayuong inoobserbar ta ngonian na banggi bako sanang pag-penitensya o pagsuklo o pagpaskit sa sadiring hawak, kundi sarong dakulang tanda para sa tawong daing pagtubod ki Jesucristo na kita mga disipulos niya asin an satong nobyo hinale satuya. Alagad an pagayunong iyan mariribayan nin pagpipiyesta sa langitnon na bankete kan Eukaristiya kun saen makarakan kita kan langitnon na tinapay asin mairinom kan langitnon na inumon na iyo an mamurawayon na Hawak asin Dugo ni Cristo. Dai kita makakapagpiyestang totol kun dai makamate muna nin kagutuman sa paagi nin pag-ayuno. Kaya, mayo man sato an kamurawayan kan langit kun dai kita mag-agi sa kalbaryo nin pagsakit arog kan pag-agi ni Jesucristo sa sakrispiyo asin pagsakit sa krus antes kan saiyang pagkabuhay-liwat asn pagbalik sa kamurawayan nin Dios sa langit. Ini an darang leksyon kan ayuno para sa bangging ini kan Vigilia Paskuwal. Kaya dai kita makakalaog sa pag-apresyar kan bangketeng inandam sato nin Dios sa lamesa kan Eukaristiya kun dai muna kita mag-ayuno magpoon alastres nin hapon kan Biyernes Santo sagkod maagahon kan Domingo sa pagkakan nyato sa Eukaristiya. An gabos logod na nag-ootrob kan tataramon na ini iyo an magkanigo na makahiras kan daing tapus na kaogmahan na inamdam sa bankete kan pagkasala kan nobyo asin kan Sta. Iglesia sa atubangan kan trono nin Dios.

            An apat na mahahalagang tandang ini iyo an masasaksihan nyato sa apat man na kabtang o mga parte kan selebrasyon kan Kristyanong Vigilia Paskuwal.

An enot na kabtang iyo an Rito kan Liwanag, kun saen mabendisyon kita kan Kalayo asin diyan kita makua kan ilaw para sa satong Cirio Paskuwal na satong papaliwanagon digdi sa laog kan sala sa enterong panahon kan satong selebrasyon. An Sirio Paskuwal minasimbolisar ki Cristo bilang satong “ilaw asin kaligtasan.“ An enot na parte minatapus sa pag-awit kan “Exultet“ o an “Preconio Paskuwal.” Ini an awit para ki Cristo bilang ilaw asin liwanag.

An ikaduwang parte iyo an Liturhiya kan mga Babasahon. Igwa kita nin siyam na babasahon para sa bangging ini. Pagkatapus kan enot na tolong babasahon, magkakaigwa kita nin paghiras kan asamblea dapit sa mga binasa. An masunod na apat na babasahon, tatapuson sa paghapot kan mga aki dapit sa pagkakaiba-iba kan bangging ini sa ibang mga banggi asin an simbag kan mga gurang, dangan an pag-awit kan “Gloria in Excelsis Deo” kun saen an gabos na mga instrumento musical na puwedeng gamiton sa bangging ini papatanugon. Dangan an masunod iyo an babasahon hale sa bagong tipan asin an Evangelio ni San Mateo.

An ikatolong parte kan selebrasyon iyo an Liturhiya kan Bautismo asin an Pagbendisyon kan Tubig. Pagkatapus  mabendisyonan an tubig, gigibuhon nyato an pagbago kan satong bautismo.

An ika-apat asin ultimong kabtang iyo an Eukaristiya. Ini susundan kan Pinakadakulang Ágape, na iyo an mga tanda kan dakulang piyestang inandam nin Dios para sa saiyang banwaan, tanganing mapakuyog asin mapapusog sinda sa kaogmahan asin kabagsikan para sa masurunod a taon sa satong pagkabuhay.

Ngonian, maghanda na kita para sa pagpoon kan satong selebrasyon. Dara an satong mga kandila na dai pang sulo o dai sinusuloan, matiripon kita sa luawas kan sala kun saen igwang inandam na kalayong naglalaad na satong bebendisyonan antes na suloan an Cirio Paskuwal asin an mga kapot tang kandila.

Matindog na tabi kita.

Halipot na Homiliya pagkatapus kan enot na tolong babasahon:

            Sa tolong nagkaerenot na ining mga babasahon gabos minapahayag dapit sa tema nin banggi. Iowa nin sarong kanta dapit sa Apat na Banggi.

Sosog sa kantang ini, an enot na Bangui iyo an Bangui kan kadikloman na yaon sa mayong kahusayan na katubigan nin dagat kun saen naglalayaw-layaw an Espiritu nin Dios, danzan an Dios nagsabi, “Magkaigwa nin liwanag” asin nagkaigwa nin liwanag. Sa Enot na Bangging ini, linalang nin Dios an liwanag. Pagkatapous kan liwanag, linalang niya an iba pang mga bagay, siring sa nadangog nyatong binasa sa enot na babasahon (Geb. 1:1 sagkod 2:2).

An ikaduwang banggi, sosog sa kanta kan Apat na Banggi, iyo n banggi kan pinagbotan nin Dios si Abraham na iatang niya an saiyang aking si Isaak. Sa ikaduwang bangging ini mahihiling si Abraham na minasakat sa bukid kan Moriah kaiba si Isaak. Mayong pagduwa-duwa o pagduda sa saiyang puso dapit sa paghkamoot nin Dios saiya, nahiling niya an nabuhay-liwat na Cristo sa corderong inatang na itinao saiya duman huli ta inako niya an tataramon nin Dios na iatang niya an saiyang aking si Isaak. Digdi linalang nin Dios an pagtubod sa paagi kan pagtbid ni Abraham. Itinao nin Dios an pagtbod sa kadagaan huli sa paglalang niya kan pagtubod ni Abraham. Iyo ini an ipinahayag kan Ikaduwang babasahon ngonian na Bangui sa Vigilia Paskuwal.

            An ikatolong Bangui, sosog sa kanta, iyo an Bangui kun saen an kabilogan kan bulan nagsisirang asin an mga Henreyo nagseselebrar kan pinakaenot na Paskuwa. Sa bangging ini linalang nin Dios an totoong relihiyon na iyo an relihiyon kan mga Hebreyo. Sa bangging ini nahiling kan mga Israelita kun pano binanga nin Dios an dagat tanganing maka-agi sinda sa mamarang daga, asin rinalamag sinda kan hukbo kan Faraón tanganingpabalikon sa daga nin kaoripnan. Alagad nagtabang an Dios asin binanga niya an dagat tanganing maka-agi sinda asin makadulag pasiring sa disyerto sa ibong na pangpang. Sa ika-tolong bangging ini, linalang nin Dios an totoong relihiyon sa daga sa paagi kan mga Hebreyong ini (iyo ini an ikatolong babasahon).

            An ikaapat na Bangui n asinasabi sa kanta, iyo an Bangui kun saen an mga Israelita nagselebrar kan Paskuwa asin si Jesucristo nagbangon liwat sa mga gadan, asin an daga naglinog asin an mga lolobngan nagkaburuksan. Ini an Bangui kan kristyanong Paskuwa, asin digdi naglalang an Dios ni bagong buhay hale sa kagadanan. Alagad para sa kristyano, igwa nin ikalimang Banggi.  An bangging ini iyo an ikduwang pagbalik ni Cristo sa kinaban. Kun kaya an satong Vigilia Paskuwal pano-pano nin eskatolohiya, pano nin paghalat sa bankete nin pagkasal na satong inandam sa paagi nin pag-ayuno. Nagtutubod kita na mangyayari an saiyang pagbalik giraray sa oras na kita nagseselbrar kan Paskuwa, kun kaya binuksan nyato an mga tata kan satong sala tanganing siya makalaog sa tahaw nyato. An Hudiyong Paskuwa Iowa pirme nin sarong bakanteng tukawan sa lamesa asin mga plato asin kopa para sa saindang hinahalat na madatong na propeta Elias. Binubuksan man ninda an mga puwerta kan kuwarto sa sala kun saen sinda minatiripon sa pagselebrar kan Paskuwa. An mga Hudiyo naghahalat pa sagkod ngonian ki Elias na madatong, mantang an mga kristyano sa saindang Paskuwa minahalat na kan ikaduwang pagdatong ni Jesucristo. Aram nyato na an mga Kristyano minahalat kan ikaduwang pagdatong ni Jesucristo bilang sarong príncipe na maghahade sa kinaban sa laog nin sangribong taon kaiba kan saiyang mga santo antes mag-abot an Huring Paghukomk kun saen madatong siya liwat bilang abogado kan gabos na tawo. Iyo ini an Eskaton, an apgatong kan Bagong langit asin Baging Daga. Ini an lalalngon nin Dios an pagdatong kan Ikalimang Bangui.

            Mga tugang, an Eloy na tolong babasahon na ini minapahayag gabos dapit kan saro sa mga mahahalagang tanda kan satong selebrasyon na Vigilia Paskuwal na iyo an Bangui. Magpasalamat kita sa Dios huli kan banal na bangging ini kun saen an Santa Iglesia naglalamay, angbeeblar, para sa pagkagadan ni Jesucristo, nin hulu ta an bangging ini ginibo nin Dios an saiyang makangangalas na pagligtas asin pagtubos sa mga tawo laban sa kapangarihan nin karatan na iyong nagraot kan satng pagkabuhay bilang tawo. Sa enot na bangging ini, linalang niya an liwanag. Sa ikaduwang banggi, linalang nin Dios an pagtubod. Sa ikatolong banggi, linalang niya an totoong relihiyon, an relihiyon kan mga Hebreyo. Sa ika-apat na banggi, linalang niya an buhay hale sa kagadanan kan binangon niya liwat si Jesucristo sa pagkagadan. Sa ikalimang banggi, mabalik giraray  si Jesucristo bilang sarong prínsipe tanganing maghade sa kinaban sa laog nin sangribong taon asin sa ika-liamng bangging ini lalalangon nin Dios an bagong langit asin an bagong daga. Iyo ini an kabilogan kan misterio nin satong pagtubod! Iyo ini an satong rinorokyaw na pagtubod sa bangging ini kan satong Vigilia Paskuwal.

An Pagtipon kan mga Simbag kan Asembleya sa mga Apto kan mga kaakian:

            Igwa nin tolong kahapotan an mga kaakian para sa satong mga magurang ninda ngonian na banggi. Tano ta kita nasa paglamay ngonian na banggi, mantang sa ibang mga Bangui sa laog nin sarong taon dai man kita naglalamay? Tano ta nasa-pag-ayuno kita ngonian na banggi, mantang sa ibang mga banggi minaturog tolos kita pagkatapus na magkakan kan pamanggihan? Tano ta sa bangging ini may hinahalat kitang madatong, mantang sa ibang mga banggi nangangaturog tolos kita na mayong ibang hinahalat?

            An tolong kahapotan na ini minatao sato kan tolong kaugalean o elemento kan Paskuwa, magsa-Judiyo o magsa-kristyano.

            An enot na elemento iyo an Vigilia o Paglamay, siring sa sinasabi sa introduksyon dapit sa tandang mahalanag kan Vigilia Paskuwal na iyo an banggi, an paglamay ginigibo sa banggi. Dai man kita minalamay kun aldaw, kundi kun an oras sana kan banngi. An paglamay sarong tanda na kita nagpupuka sa paghalat sa sarong bagay o tawo na madatong. Kan pinaka-enot-enoteng Paskuwa, ipinagboot nin Dios sa mga Hebreyo na dai magkaturog kundi palihison an bangging idto sa paglamay sa paagi nin pagselebrar kan Paskuwa nin huli ta an Dios dai man mangangaturog huli ta siya maagi sa bilog na kadagaan kan Egipto asin magdadara nin kagadanan sa gabos na mga matuang aking lalaki kan mga taga-Egipto. Siring man sinda maglalamay nin huli ta maghahanda a sinda sa pagluwas sa daga nin Egipto na saindang pinagerokan bilang mga oripon sa laog nin 350 taon. Ngonian sana sinda makakalibre sa halawig na pagka-oripon huli ta naherakan sinda nin Dios asin boot niya sindang ilusas sa dagang kaoripnan sa paagi ni Moisés. Sa bangging ini kan enot na Paskuwa, an Israel naglamay sa paghalat sa anghel na magadan sa mga matuang aki kan mga Egipsyo na maagi man sa kadagaan kun saen naka-estra an mga Hebreyo tanganing hilngon kun siisay sainda an nagsunod sa isinabi nin Dioos na magbugtak nin dugo kan Corderong binuno sa mga amba kan saindang mga pintoan tanganing lihisan sindaa kan naghel na pararaot asin tanganing makaligtas an saindang mga kaakian sa kagadanan.

            An paglamay sarong tanda nin pag-andam asin paghalat. An sarong tawo na nasa makuring pagtios asin kahorasaan sa buhay kaipuhan na maglamay, tanda kan saiyang namamatean na kamundoan, huli kan pagkagadan kan saiyang mga paglaom asin tiwalang may marhay pang maabot sa buhay. An tawong kntento na sa saiyang pagkabuhay dai nangangaipong maglamay. Ikinakauyam niya an paglamay. Para saiya, yaon na an gabos na bagay saiya kaya kontento na siya sa buhay. Ngonian na banggi, tinutukdoan kita kan dakulang leksyon nin paglamay. Sarong beses sa sarong taon dai kita pinaturog tanganing andamos ta an satong sadiri na magpuka para sa magayon asin maogmang bagay na boot na ikatao sato nin Dios:  an satong imortalidad. An regalong ini nin Dios na iyo an satuyang imortalidad iyo an dapat na kasibotan asin paghalaton asin paglamayan na mapasatuya. An imortalidad iyo an regalong dinara sa tawo sa paagi kan saiyang pagkabuhay-liwat sa mga gadan. Kaya, ngonian na bangging an Kagurangnan Jesucristo ilinubong sa lolobngan asin nasa irarom kan kapangyarihan nin kagadanan, kita nasa paglamay nin huli ta an Dios dai man nangaturog sa bangging ini na si Jesucristo yaon sa laog kan lolobngan, kundi yaon man siya sa pagpuka, nagbabantay tanganing sa talaan na oras bangonon niya liwat si Jesucristo sa pagkagadan. Kaya, nasa paglamay asin nasa pagvigilia kita ngonian na banggi nin huli ta an Dios malihis satuya tanganing bangonon niya liwat si Jesucristo sa pagkagadan asin sa pagbangon ni Jesucristo sa pagkagadan maagi man si Jesucristo sa tahaw nyato hale digdi sa kinaban pasiring sa Ama kaiba an Dios. Huli kan pinakadakula asiin pinakasentrong pangyayaring ini kan satong sa-kristyaniong pagtubod mangyayari asin nangyari ngonian na banggi, kun siring an satong paglamay Iowa nin dakulang kahulugan asin halaga. Huli sa paglamay nyato,  minapahiling na handa kita tanganing mailing na mangyayari an bagay na ini asin kita kita nag-aaliwalas na maglihis sana an pangyayari o an okasyon na ini na garo dai kitang pakilabot.

            An paglamay ngonian na banggi pwedeng ikaagid nyato sa paglamay nyato huli kan sarong bareta or anunsyo nin sarong paabuton na makusog na bagyo sa satuyang lugar. Kaipuhan nyatong andaman an pagabot kan bagyong iyan sa paagi nin tamang pagpreparar tanganing en kaso umabot man nanggad an makusog na bagyo, handa kita sa anuman na distroso na pwedeng darahon sa satuyang buhay or mga propiedad. Natural na kabali sa pagpreparar iyo dai pagkaturog tanganing magbantay sa anuman na oras nin banggi na an bagyo umabot. Duman sa mga tawong dai apektado kan bagyo nin huli ta magayon an materyales kan patatukdok sa saindang mga harong, sinda dai kaipuhan na maglamay sa paghalat sa pagabot kan bagyo. Arog man kaini an pag-abot nin Dios durante kaining banggi sa Vigilia Pascual. Dai kita nangangaturog, o kita nasa pagvigilia, nin huli ta an Dios mas mahalaga pa kisa sa bagyo asin kita apestado kan saiyang pag-abot o dai pag-abot. Kaya, tanganing dai kita mailihisan en kaso siya dumatong, kaya kita dapat na magbantay.

            An satong paglamay ngonian na banggi igwa nin dakulang halaga para satuya nin huli ta sa paglihis nin Dios asin sa pag-agi ni Jesucristo madara ini sato nin dakulang bendisyon para sa satong pang-aro-aldaw na pagkabuhay, na iyo an regalona inmortalidad na itinao niya sa katawohan huli kan saiyang pagtubos sa paagi ni pagsakit asin pagkagada nuiya sa krus bilang tawo, asin an saiyang pagkabuhya-liwat sa mga gadan bilang Kagurangnan kan gabos na nabubuhay.  Ibinubugtak nyato an bilog tang paglaom sa mga tataramon na ini, siring kan ginibo nyato kan Vigilia Paskuwal kan mga naka-aging taon, na iyo an nagpakusog asin nagpapusog sato sa tahaw kan mga nag-arabot na mga calamidad, problema, krisis, kagadanan asin mga kadepisilan sa buhay. Sa kapangyarihan kan pagtubod nyato sa mga tataramon na ini kita nangganalaban sa mga kahorasaaan nin buhay. An satong paglamay asin pagpuka ngonian na banggi ngangangahulugan para sa Dios na handa kita sa ga grasya dadaahon niya satuya en kaso siya mag-abot, tanganing palibrehon niya kita giraray sa mga maarabot pang mga kadepisilan, siring sa pagpalibre niya sa mga Israelita kaidto daga nin Egipto kan enot na Paskuwa. Kaya, mga aki, mahalagang gayo an pagpuka asin paglamay ngonian na banggi durante kaining vigilia paskuwal. Sa ibang mga banggi nin taon, dai man kita minalamay na arog kaini apwera sana kun Iowa kita nin mga magabat na problema o mga kapurisawan na nagpapaturog sato. Ngonian an satong kaligtasan asin pagigin liobre sa mga kapurisawan asin kahorasaan harani na, kaya satong ipinaglalamay an kaseguruhan sa kaotoban kan mga pangako nin Dios na saiyang ootobon ngonian na banggi, na iyo an matangakilo asin mauswag na pagkabuhay para sa mabot na taon. Maglaom kita ngonian na banggi na gigibuhon ini satuya kan satong Dios na maheherakon.

            An ikaduwang hapo kan mga kaakian iyo na kun tano ta dapat kitang amg-ayuno ngonian na banggi. An pag-ayuno parati nyatong ginigibo, lalo na kun sibot kitang pirme sa trabaho, sa paglaom na igwang masiram na kakanon an maabot. An pag-ayuno iyo an tuyong pag-gutom sa sadiri tanganing magin masiram an pagnamit nyato sa kakanon na iabot sa satuya. Kun pirmeng basog kita, dai kiat amapasalamt sa minaabot satong kakanon na libre asin dai nyato maaapresyar o mapasalamat sa anuman na itao satong kakanon na libre. Alagad, an pagayuno nyato ngonian na banggi bakong sarong pirit na paggutom kan satong saidiri kundi sarong maogma asin voluntad na pag-ayuno bilang pakikisumaro nyato ngonian sa pagkagadan ni Cristo na nakalobog ngonian. An Cristong ini iyo an satong Maestro asin Kagurangnan nin buhay na ginagadan asin rinaot an pagkabuhay tanganing ipahiling nin Dios na ibinilinag siya sa mga hamak na tawo na an mga buhay rinaot nin karatan asin pagkakasala. Huli sa maraot na kapaladan na inagihan kan satong Kagurangnan sa saiyang buhay, kaya kita nakikisumaro sa mga kasakitan na in isa paagi  kan satong pong-ayuno. Siring kan mga Israelita kaidtong panahon nin Exodo, nag-arayuno sinda sa tinpay kan sinda nasa disyerto asin antes na magluwas sinda sa daga kan Egipto, asin tinawan sinda nin Dios nin sarong masiram na kakanon sa disyerto na iyo an manna, an kakanon o an tinapay na hale sa langit na iyo an kakanon kan mga ángel. Siring man nagaarayuno kita ngonian na banggi nin huli ta may inandam an Dios nin masiram na kakanon para sato na iyo an langitnon na tinapay, an Hawak ni Cristo, na nabuhay liwat sa mga gadan asin ngonian mamurawayon na nagtutukaw sa too kan Dios Ama. An pag-ako asin pagkakan kan tinapay na ini na itinao nin Dios para sa kaligtasan kan katawohan iyo an minalalang kan komunyon o an pagkasararo kan mga tawo na magin magtururugang ki Cristo, na iyo an Iglesia nin Dios digdi sa kinaban. An mga miembro kan Iglesiang ini na nabubuhay sa komunyon huli sa pagkakan kan kakanon na inandam nin Dios para sa kaligtasan ni tawo na iyo si Jesucristo, iyo an mga tawo na dai naraot asin dai mararaot kan lebadura nin kasalan, an kapa-abaw-abawan. Tanganing makapagpartisipar asin makapagkakan kitang marhay na may dakulang pasasalamat sa Dios huli sa banketeng ini na inandam niya para sa sato, kun kaya kita ngonian na banggi nasa dakulang pag-aayuno. An pag-aayuno dai man nyato ginigibo aro0-aldaw sa laog nin srong taon, apuwera sana kun hinahalean kita nin kakanon huli kan makuring pagtios o kahelangan na minaolang sato sa pagkakan. Alagad nagin marahayon sato an Dios sa laog kaining sarong taon na naka-agi nin huli ta dai kita pinamate nin pisikal na kagutoman, kundi aro-aldaw tinawan niya kita nin makakakan na, kun misan, sobra p asa kaya tang ubuson. Sa panahon na iyan na sobrang marhay an satong kakanon, naromdoman daw nyatong tawan an ibang tawo na pirit pinapa-ayuno huli sa sobrang pagtios o kahelangan sa buhay? Ngonian na namatean nyato kun ano an ngaran na magutom sa pisikal na kakanon, makanood logod kitang makisimpatea sa mga tawong daing kinakakan asin padagos na nagugutom ngonian danzan makanood kitang magtao kan satong sobrang pagkakan. Sa pag-ayuno ngonian na banggi, makalaog man logod kita sa daulang piyestang inandam para sato sa buhay nin kinaban, an langitnon na bankete kan saiyang langitnon na kakadean. An mga tataramon na ini bako man sanang sarong panuga na mangyayari sato ngapit, kundi sarong katotoohan na boot pakakanon nin Dios an gabos na tawo digdi sa kinaban huli sa paghiras nin kakanon duman sa mayong kinakakan arolaldaw kaidtong pinagsarong mga katuganan ni Cristo sa Santa Iglesia. Boot ibugtak giraray nin Dios an saiyang hardin sa ibabaw nin daga na magpapatubo asin magbububga nin gabos na klaseng kakanon tanganing mapakakan an gabos na tawong nabubuhay asin mayo nin saro sainda an makamate nin gutom. Sa paaging ini an orinal na desenyo nin Dios tanganing pakakanon an gabos na linalang niya, an burabod nin kakanon dai nanggad mapuputol maski pirang bilyon na tawo an makarakan kaini. An kakanon na ini mangyayari kun an kinaban magin hardin giraray ni Dios na parte kan saiyang mahiwason na kahadean, asin an tawo makakbalik giraray sa saiyang pagigin tumatawo sa hardin nin Dios.

            An ikatolong kahapotan kan mga kaakian iyo na kun siisay o ano an satong hinanahalat ngonian na banggi? Siisay an satong hinahalat na maabot ngonian na banggi? An satong hinahalat iyo an Cristong mabalik giraray tanganing patindogon an saiyang kahadean digdi sa kinban asin tanganing otobon an haloy Nang plano nin Dios na makabalik an saiyang hardin sa daga. Si Cristo mabalik bilang sarong príncipe na maghahade sa kinaban, asin kaiba kan mga banal na tawong pinili asin inapod nin Dios huli kan paghulit kan evangelio na akoon giraray an orinal na kargo na magin mga tumatawo sa ubasan nin Dios sa saiyang hardin. An Cristong ini na satong hinahalat na mabalik giraray iyo an maotob asin mapatindog kan bagong langit asin bagong daga sosogsa orinal na plano nin Dios. An Cristong nagpahiing  sato sa katawohan ni Jesús iyo an Cristo bilang propeta na pinasakitan asin ginadan huli kan saiyang mga bagong katukdoan na dai kayang akuon nin mga tawo. Alagada n Cristong satibng  hinahalat na mabalik ngonian iyo an Cristong Príncipe na maghahade sa kinaban kaiba kan mga banal na pinili sa laog nin sangribongtaon antes mangyari an HUring Paghukom nin Dios sa katawohan. Asin an saiyang pagbabalik mangyayari sa oras kan Vigilia Paskuwal. Kun an mga Hudiyo binubuksan an saindang mga pwerta sa paglaom na si Elias mabalik giraray tanganing magpatindog kan nagabang kahadean nin Israel, kun sinda nagseselebrar kan Paskuwa, kita man na mga kristyano binunuksan man nyato an puwerta kan satong sala kun kita minaselebrar kan Vigilia Paskuwal sa paglaom na maabot sato si Cristo sa saiyang pagbalik girary digdi sa kinaban. Ngonian na banggi, madigdi siya sa sakramento o tanda kan Tinapay asin Arak sa Eukaristiya na iyo an saiyang Hawak asin Dugo, alagad sa talaan na panahon maabot siya sato sa persona bilang prinsipe sa saiyang pagbalik giraray sa kinaban, tanganing buhayon asin bangonon niya an saiyang mga pinili na maghade sa kinaban kaiba niya.

            Iyo ini an misteryo kan satong pagtubod na ilinaladawan asin ipinapahayag kan bangging ini kan Vigilia Paskuwal. Kaya dai na kita magmaluya asin mgaduwa-duwa kan satong paglakaw sa tunay na dala kan satong pagkabuhay huli ta an gabos na sinsabi kong ini mangyayari, yaon kita o mayo.

Homiliya Pagkatapus kan Ika-Siyam na Babasahon.

An evangeliong binsa nyato ngonian na banggi para sa taon na ini iyo an estorya kan pagkabuhay-liwat ni Jesucristo sosog sa evangelio ni San Mateo (28:1-10). Sosog sa estoryang ini, sa oras na magduman an mga babae, na iyo si Maria Magdalena asin si Maria Jacobe, sa lolobngan ni Jesus sa mga oras na antes magbanaag an saldang sa kaagahan kan enot na aldaw nin semana pagkatapus kan Sabbath, an bangkay ni Jesus dai man ninda nahiling kundi nagkaigwa nin sarong makusog na linog suli ta an sarong anghel in Kagurangnan uminabot hale sa langit asin pinaligid an gapo na saiyang tinukawan pagkatapus. Kan pagkahiling daa kan mga guwardiya na nagbabantay sa lolobngan sa anghel, an mga ini nagkatarakot asin nagdurulag. Alagad nagtaram an anghel asin sinabihan an mga babae, “Dai kamo matakot. Aram kong hinanahanp nindo si Jesus na ipinako sa krus. Mayo na siya digdi, nin huli ta siya nagbangon na, sosog sa sinabi nya. Madya asin hilnga nindo an pinaghutadan saiya, dangan magmadali kamo asin sabihan nindo an mga disipukos niya, “Nagbangon siya sa pagkaghadan asin ngonian maenot siya saindo pasiring sa Galilea, duman nindo siya mahihiling.”  Sinasabihan taka na kamo ngonian.’ Kaya pano nin pagngalas asin dakulang kaogmahan nagdali-daling nagharale an mga babae sa lolobngan asin nagdaralagan tanganing sabihan an mga disipulos. Alagad duman, sinabat sinda ni Jesuss asin sinabihan, “Tara, kumusta,” asin dumianrapa an mga babae sa saiyang pamitisan asin kinugos an saiyang mga bitis. Sinasabihan sinda ni Jesus, “Dai kamo matakot, lakaw asin sabihi an sakong mga disipulos na magpasiring na sinda sa Galilea, duman ninda ako mahihiling.’ Digdi nagtapos an estorya kan evangelio dapit sa pagkabuhay-liwat ni Jesus.

            Sosog sa pag-aadal na ginibo nyato sa mga esrorya kan apata na evangelista dapit sa estorya ninda kan pagkabuhay-liwat ni Jesus, an lambang report kan apat na evangeliong ini dai nagkakaparepareho asin nag-iiba-iba sa dakul na mga bagay na saindang sinasabi. Asin an estoryang ini sosog ki San Mateo saro sa mga estoryang iba man sa tolong evangelistang nagestorya dapit kan pagkabuhay-liwat ni Jesus. Sa pag-adal na idto sinabi nyato na tuyong piang-iba-iba an mga estorya kan mga evangelista  dapit sa pagkabuhay-liwat ni Jesus an totoong kadepisialn sa pagsabot asin pagtukdo kan doktrinang ini kan pagbangon liwat o an pagkabuhay-liwat ni Jesus sa pagkagadan paera sa mga apostol asin siring man para sa mga tawong nagbabasa kan Bibliya. Para sa ibang tawong nagbabasa kan Bibliya, an pagkabnuhay liwat ni Jesus sa mga gadan sarong kalolongan o kabuahan nin huli ka pagkaiba-iba kan mga report kan mga nageestorya na makukua sa apat na evangelio. Dai ninda nahihiling an tunay na kahulugan kan pagbangon ni Jjesucristo sa mga gadan huli sa mga salang estyoryang ini kan apat na evangelista, kaya para sainda bakaong totoong nangyari an pagkabuhay-liwat o resureksyon ni Jesus sa pagkagadan. Totoo man nanggad na kun an estoryang ini kan apat na evangelista dadarahon sa korte nin tawo, en estoryang ini dai aakuon bilang totoo asi dai paniniwalaan nin huli ta, enot sa gabos, an mga saksi maniba-iba an pahayag asin, sa ikaduwa, sa mga nagsasabing sinda saksi kan pagkabuhayliwat ni Jesus mayo man sindang malinaw na ebidensya na totoong nahiling talaga nindang an bangkay ni Jesus nabuhay-liwat kundi an sarong mayong laog na lolobngan sana na mayo na an bankay. An konlusyon na nabuhay siya liwat nin huli ta mayo na ninda nahiling an bangkay sa lolobngan, ini sarongbakong toltol sa argumento asin konklusyon. Kaya, an mga report kan evangelista dapit sa pagkabuhay-liwat o resureksyon ni Jesus dapat nyatong akoon bilang sarong estorya sosog sa mga evangelista. Alagad an estoryang ini bako sanang uro-estorya tanganing manloko nin kapwa kundi sarong estoryang may adal o doktrinang dara tanganing magtubod an twong ineestoryahan sa Dios na iyong may kagibuhan kan gabos asin bako man na magpasikat an estoryador kan saiyang sadiri. An adal kan pagkabuhay-liwat ni Jesucristo yaon man sana sa pagsabot nyato kan tataramon na ‘resureksyon.” An resureksyon na ipinahayag kan mga apostol bilang evangelio na si Jesus nabuhay-liwat sa mga gadan iyo an sarong ‘anastasis’ o ‘restaurasyon’ o ‘apgbalik sa pagkabuhay giraray.’ An Griyegong tataramon na ‘anastasis’ gikan man sana sa Griyegong verbong ‘anastesai,’ na an boot sabihon ‘restorasyon.’ An doktrinang ini haloy nang tinutubod asin pinaniniwalaan kaidto kan mga Hudiyo, lalo na sa Job 19:25-26, asin ipinaghulit kan mga profeta an dakulang restorasyon na mangyayari sa Israel. An restorasyon na ini na gigibuhon nin Dios linalaoman asin pinaghahalat na gayo kan mga Israelita na mangyayari na sa paagi kan resureksyon o ‘anastasis’ ni Jesucristo, kan siya ibinalik nin Dios sa kamurawayan nin Ama pagkatapus na siya magsapo nin mga kasakitan asin kagadanan sa buhay na ini digdi sa kinaban sa kamot  nin mga tampalasan, asin an karatan na itinao ninda ki Jesucristo dai man nakaraot saiya sa bilog niyang pagkatawo asin persona nin huli ta nakilanot o nag-interbenir an Dios asin dai niya itinugot na si Jesus malapa asin maraot kan mga karatan na yaon sa kinaban na ini. Kun siring, an resureksyon ni Jesus, an saiyang ‘anastasis’ yaon sa pagligtas asin an dai  pagtugot nin Dios na makanamit nin pagkaraot asn pagkalapa kan hawak ni Ctristo na iyo an darang kapangyarihan nin kagadanan, kundi ibinalik siya liwat sa daga nin mga buhay asin sa saiyang mamurawayon n akahadean. An adal na ini dapit sa ‘anastasis,’ o resureksyon, minadara sato sa saro pang adal na iyo an dapit sa imortalidad nin tawo, na huli kan pagbalik  nin Dios ki Jesus hale sa kamugtakan nin pagkagadan, ibalik man siya an imortalidad ki Jesucristo asin siring man sa gabos na tawo nakabalik an paglaom para sa imortalidad na ini huli ta nawara asin napierde ini kan enot na tawo na pinahale sa hardin nin Dios. Sa estoryang ini kan resukleksyon, igwang tawong ibinalik nin Dios sa saiyang hardin patin ibinalik an saiyang importalidad.

            Kun siring, an estorya kan mga evangelista dapit sa resureksyon o pagkabuhay-liwat ni Jesus sa mga gadan igwang darang dakulaon na mensahe o adal para sa katawohan na yaon sa maraot na kamugtakan asin naghahalat na sanang halunon nin kagadanan. Ngonian na may binuhay liwat an Dios sa mga gadan asin ibinalik siya sa importalidad kan hardin nin Dios, nawaran nin kapangyarihan an kagadanan, na iyo an nagin epekto kan pagpahale kan enot na tawo sa hardin nin Dios asin iyo an nagoripon kan mga nagsurunod na tawong nabuhay sa kinaban  huli sa pagkatakot sa kagadanan. An estyoryang ini dapit kan pagkabuhay liwat ni Jesus sa mga gadan iyo an mina-anunsyar sa tawo na bakong totoo an doktrina o katukdoan na nagsasabi na an katuyuhan kan buhay digdi sa daga iyo an kagadanan, na iyo an nahihiling nin kadaklan na nangyayari duman sa mga tawong bakong sadiri nin Dios, kundi an imortalidad na dating nawara alagad nakabalik giraray sa eksperyensya nin tawo magpoon na si Jesus nabuhay-liwat sa mga gadan. Iyo iyan an evangeli, o an marhay na bareta, ngonian na banggi kan Vigilia Paskuwal ngonian na taon 1999.